Nguyễn Thị Hà Ngân, 20 tuổi, là sinh viên khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc, Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội). Bắt đầu học tiếng Trung khi trở thành học sinh trường THPT chuyên Hoàng Văn Thụ (Hòa Bình), sau 5 năm, Ngân tham gia cuộc thi Nhịp cầu Hán ngữ thế giới và giành hạng 2 châu Á, hạng 10 thế giới.
Ngân kể, khi làm quen với tiếng Trung, em cũng gặp khó khăn như mọi người. Vốn quen với chữ cái Latin của tiếng Việt và tiếng Anh, ngôn ngữ tượng hình khiến cô gái sinh năm 2001 thường xuyên nhận điểm dưới trung bình. Sau hơn nửa năm làm quen với tiếng Trung, Ngân dần xây dựng được nhiều phương pháp học hữu ích.
Hà Ngân giới thiệu về bản thân.
Với kỹ năng nghe, Ngân luyện theo hai cách chủ động và thụ động. Ở cách đầu, hàng ngày Ngân sẽ luyện các bài nghe trong 5-10 phút. Trong lúc luyện tập, em cố gắng viết mọi thứ mình nghe được, sau đó kiểm tra lại một lần nữa. Nữ sinh giải thích, trong tiếng Trung, người học có thể viết mọi từ dựa vào phiên âm. Tuy nhiên, ngôn ngữ này có nhiều từ đồng âm nhưng khác biệt hoàn toàn về cách viết. Nếu không thật sự hiểu từ đó được dùng với nghĩa nào trong ngữ cảnh, Ngân không thể viết đúng.
Nữ sinh nhận định, người học tiếng Trung thường luyện nghe bằng cách xem phim. Tuy nhiên, cách này không hiệu quả với em. Ngân thường chọn các chương trình cung cấp kiến thức, diễn thuyết, thời sự của đài CCTV. Bên cạnh việc luyện nghe, em còn học được nhiều khẩu ngữ, cách dùng từ của người dẫn chương trình, biên tập viên.
Còn khi nghe thụ động, nữ sinh chọn một số chương trình radio có nội dung nhẹ nhàng, dạng lời tâm sự kèm nhạc, cài đặt thời lượng khoảng một tiếng để nghe trước khi ngủ. Với Ngân, nghe chủ động đóng góp chính vào việc cải thiện kỹ năng nghe, còn cách thụ động cần thời gian dài hơn, gần như chỉ là bước để đỡ quên tiếng Trung.
Để phát triển kỹ năng viết và nói, Ngân dành thời gian đọc nhiều, học cách hành văn và các cụm từ hay. Trong phần thi viết tiếng Trung, một bài thường được đánh giá hay khi sử dụng nhiều thành ngữ, trích dẫn thơ cùng các điển tích, điển cố. Do vậy, bên cạnh tản văn, nữ sinh còn dành phần lớn thời gian đọc thơ. Những ngữ liệu này giúp ích cho em trong các bài viết học thuật.
Bên cạnh đó, Ngân cũng tìm hiểu ngôn ngữ đời sống của người Trung Quốc thông qua các chủ đề được bàn luận sôi nổi trên mạng xã hội. "Học cách người bản ngữ, đặc biệt là giới trẻ, dùng từ, đặt câu giúp em giao tiếp thường ngày tốt hơn", Ngân nói.
Hà Ngân là sinh viên khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Trung Quốc, Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội). Ảnh: Nhân vật cung cấp
Nữ sinh cho rằng, sai lầm phổ biến khi học tiếng Trung mà chính em trước kia cũng từng mắc là chỉ chú trọng ngữ pháp, không học nói. Theo Ngân, môi trường để thực hành tiếng Trung ít hơn nhiều so với tiếng Anh nhưng không phải không có cách.
Em thường xem các chương trình tranh biện và chọn một chủ đề yêu thích, chẳng hạn "Giới trẻ thức khuya có tốt hay không?". Em sẽ nghe lập trường của thí sinh trong chương trình, sau đó viết ra quan điểm riêng và tự nói một mình. Tương tự, khi giáo viên yêu cầu viết một đoạn hay bài văn, mỗi khi hoàn thành, Ngân có thói quen đọc to lại. "Em thấy khi viết rồi nói, mình sẽ nhớ lâu hơn. Việc này cũng rèn luyện phản xạ nói", Ngân chia sẻ.
Khi xem chương trình tiếng Trung, nữ sinh cũng tận dụng triệt để phương pháp "shadowing" (nhại lại những gì nhân vật nói). Nhiều chương trình xem đi xem lại, em thuộc lòng cách nói và động tác tay, chân của nhân vật. Ngân hiểu rằng nói trôi chảy chưa đủ. Mỗi ngôn ngữ đều có ngữ âm, giọng điệu khác nhau nên Ngân rất ý thức học theo cách nhấn nhá, lên xuống của người bản xứ. Theo Ngân, phương pháp "shadowing" không mang đến kết quả rõ rệt ngay trong thời gian ngắn mà cần khoảng 3-4 tháng mới thấy hiệu quả.
Ngoài ra, Ngân có một bạn học, từng sống tại Bắc Kinh, Trung Quốc, 5 năm. Cả hai thống nhất với nhau, bất cứ khi nào gặp gỡ, nói chuyện sẽ đều dùng tiếng Trung. Thói quen này được duy trì từ khi mới gặp gỡ đến tận bây giờ.
Ngân tự đánh giá phương pháp học của em không có quá nhiều khác biệt so với bạn bè, em cũng nhận được sự tư vấn, hỗ trợ nhiều từ giáo viên. Nữ sinh cho rằng các bạn học không hiệu quả có thể do chưa tìm được nguồn tài liệu phù hợp sở thích, trình độ và chưa đủ chăm chỉ. "Chăm chỉ là yếu tố quyết định trong việc học ngôn ngữ, không riêng tiếng Trung", Ngân khẳng định.
Thanh Hằng