"Tôi nghĩ họ đang có điều đó vào lúc này", Arteta nói với Sky Sports và mỉm cười. HLV Tây Ban Nha nói về những nỗ lực của ông để giúp Arsenal lấy lại khả năng uy hiếp tinh thần, làm đối thủ sợ hãi - thể hiện qua việc các học trò nhìn chằm chằm vào đối thủ trong đường hầm trước khi vào trận.
Những hình ảnh này khiến người hâm mộ thích thú và gợi lại ký ức về các tập thể Arsenal từng vô địch Ngoại hạng Anh. Cựu phó chủ tịch David Dein kể câu chuyện về cách Patrick Vieira và các đồng đội dàn dựng chiến thuật hăm dọa đối thủ. Có vẻ như Arteta đã nghe câu chuyện này.
"Theo tôi, ngôn ngữ cơ thể đó rất quan trọng", Arteta khẳng định. "Đó là điều mà các cầu thủ phải cảm nhận được. Và điều đó đòi hỏi họ phải tự tin, họ cũng phải chuẩn bị tinh thần để thực hiện việc này. Họ đang phát triển".
Một yếu tố quan trọng khác giúp Arsenal phát triển về ngôn ngữ cơ thể như Arteta mong muốn là việc họ trở thành một tập thể có hình thể tốt và giàu sức mạnh. Với hai cầu thủ sở trường đá trung vệ là Ben White và Jakub Kiwior được đẩy sang đá cánh, cùng Kai Havertz và Declan Rice được bổ sung vào tuyến giữa và hàng công công, "Pháo thủ" đã có tầm vóc cao lớn hơn.
Thời Arteta còn thi đấu tại Emirates, Arsenal kỹ thuật, bay bổng nhưng thiếu khả năng thống trị về mặt thể chất. Vì thế, trên cương vị mới, ông tự hào rằng đội ngũ hiện tại siêng năng phòng ngự, nguy hiểm từ những tình huống cố định, nhưng vẫn giữ được sự linh hoạt và khả năng biến hóa khi tấn công.
"Chúng tôi muốn duy trì tất cả phẩm chất từng có trong quá khứ và tiếp tục cải thiện", HLV Tây Ban Nha nói. "Đừng đánh mất điều đó. Thêm, thêm và thêm mà không từ bỏ bất cứ điều gì. Đó là mục tiêu của CLB và ban huấn luyện, để trở nên tốt hơn ở mọi khía cạnh. Đó là những gì giải đấu này yêu cầu".
Havertz và Rice được ký hợp đồng với mức phí chuyển nhượng khổng lồ, không phải chỉ vì sức mạnh thể chất. "Họ còn có những phẩm chất to lớn như trí thông minh, tính cách, niềm đam mê và mức độ cạnh tranh", Arteta giải thích. Ngoài ra, bộ đôi này còn có khả năng tác động lớn đến tập thể, thông qua việc định đoạt trận đấu. "Họ là cầu thủ đẳng cấp thế giới, có thể giúp đội thắng bất cứ lúc nào, những cầu thủ có thể mở cánh cửa khi nó đóng lại. Chúng tôi đang phát triển những cầu thủ đó, vì họ cần thiết cho những khoảnh khắc quan trọng", ông nói thêm.
Arsenal chuẩn bị bước vào trận đấu quan trọng bậc nhất mùa giải. Pep Guardiola đấu trí với Arteta, nhà đương kim vô đại đại chiến Á quân, với khoảng cách chỉ là một điểm. Arsenal toàn thắng cả hai lần gặp Man City mùa này, với chiến thắng trên loạt luân lưu ở trận tranh Siêu Cup Anh tại Wembley và 1-0 ở giai đoạn một Ngoại hạng Anh nhờ cú sút đập người đổi hướng của Gabriel Martinelli trên sân nhà Emirates. Nhưng làm khách tại Etihad là thử thách lớn hơn.
Man City đang bất bại 38 trận sân nhà gần nhất trên mọi đấu trường, còn Arsenal không thắng tại Etihad trong gần một thập kỷ. Tại Ngoại hạng Anh mùa 2022-2023, Arsenal cũng nắm lợi thế trước Man City trong cuộc đua vô địch. Nhưng việc hụt hơi ở những vòng cuối, gồm thảm bại 1-4 trên sân Etihad, khiến "Pháo thủ" mất danh hiệu.
"Tôi nghĩ đó là một khoảnh khắc khác", Arteta nói về chuyến làm khách tới Manchester gần nhất. "Chúng tôi đã trải qua một số giai đoạn khó khăn với khá nhiều chấn thương và một số kết quả không như ý muốn. Rồi chúng tôi phải tới Etihad và họ là đội xuất sắc nhất hôm đó. Man City đặt các tiêu chuẩn cao chưa từng thấy tại Ngoại hạng Anh và trong bóng đá nói chung. Chúng tôi phải đạt được điều đó và sau đó trở nên tốt hơn. Đó là những gì chúng tôi đang cố gắng làm".
Kết quả tại Etihad mùa trước cho thấy hai đội vẫn có khoảng cách lớn, nhưng Arteta không cho rằng thất bại này ảnh hưởng đáng kể đến kế hoạch nâng tầm Arsenal của ông. "Công bằng mà nói, trận thua không ảnh hưởng nhiều tới kế hoạch chuyển nhượng", HLV 42 tuổi bày tỏ. "Điều quan trọng hơn là khả năng thi đấu những trận đấu lớn ở cấp độ đó. Đó là một điều khác. Đó là một trải nghiệm đau đớn, nhưng có lẽ là một trải nghiệm mà chúng tôi cần. Hy vọng rằng chúng tôi đã học được nhiều điều từ nó".
Sự tiến bộ trong các trận đấu lớn đã được thể hiện rõ ở mùa giải này. "Pháo Thủ" đang bất bại trước các đối thủ thuộc nhóm "Big 6" tại Ngoại hạng Anh mùa này, gồm việc thắng Liverpool hay chính Man City. Họ tiến bộ không ngừng, nhưng Man City cũng phát triển mạnh mẽ, khi đoạt năm danh hiệu trong năm 2023.
"Man City luôn như vậy", Arteta nói và tiếp tục mỉm cười. "Họ có khả năng chơi theo nhiều cách khác nhau, thay đổi nhân sự, thay đổi đội hình. Đó luôn là phẩm chất lớn của Man City. Họ có thể làm điều đó khi bắt đầu trận đấu và trong suốt trận đấu. Nhưng chúng tôi phải tập trung vào bản thân, những gì chúng tôi phải làm, phong cách thi đấu mong muốn và dồn sức lực vào đó".
Vậy Arteta sẽ áp dụng cách tiếp cận thế nào tại Etihad? Liệu Arsenal có cố gắng áp đảo như từng làm trong nhiều trận gặp đối thủ khác, hay sẽ thận trọng và thực dụng hơn? "Tôi nghĩ sẽ có những lúc, ngay cả khi bạn muốn kiểm soát bóng, thì Man City cũng không cho phép bạn làm điều đó", Arteta nhận định. "Chúng tôi có đủ khả năng để làm điều đó với bất kỳ đối thủ nào vào đúng thời điểm. Chúng tôi đã thể hiện điều đó trong hai trận trước với Man City. Bạn phải rất thông minh, khéo léo và quyết đoán khi muốn thay đổi nhịp độ và tốc độ trận đấu, đồng thời thực hiện nó một cách hiệu quả để gây ra vấn đề cho họ".
Hàng thủ là điểm tựa của Arsenal, khi họ thủng lưới ít hơn Liverpool hai bàn và ít hơn Man City bốn bàn. Qua 28 trận, "Pháo thủ" có thông số bàn thua kỳ vọng (xGA) là 19,73 - tổng số thấp hơn nhiều so với cả hai đối thủ đua vô địch. William Saliba và Gabriel Magalhaes tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong vai trò cặp trung vệ. Sự xuất hiện của Rice ở hàng tiền vệ đã chứng tỏ sự thay đổi. Nhưng Arteta cho rằng sự cải thiện khả năng phòng ngự của đội là nhờ sự đóng góp của các cầu thủ tấn công.
"Điều quan trọng là toàn đội đều quyết tâm tranh cướp bóng", HLV Tây Ban Nha phân tích. "Các tiền đạo, tiền vệ cánh, tiền vệ tấn công, họ đều yêu thích phòng ngự. Việc cài đặt điều đó ở các cầu thủ là điều thực sự quan trọng. Hãy hoan nghênh và khen ngợi điều đó, vì vậy khi những hành động phòng thủ đó xảy ra, chúng được đánh giá cao như những hành động tấn công. Nếu bạn muốn giành chiến thắng liên tục, cánh cửa đó phải đóng lại".
Hàng công cũng đang thăng hoa khi Arsenal thắng tám trận gần nhất tại Ngoại hạng Anh với tổng tỷ số 33-4. Điểm nhấn là việc Arteta đẩy Havertz từ vị trí tiền vệ trung tâm - thay thế chính vai trò của Granit Xhaka mùa trước - lên đá số 9 ảo.
"Trong cả hai vai trò, Havertz đều thể hiện sự thông minh và khả năng đọc tình huống", Arteta ca ngợi học trò. "Havertz là mối đe dọa thường xuyên. Cậu ấy có thể đe dọa bạn từ phía sau, có thể di chuyển đến một số khoảng trống và gây ra nhiều vấn đề về vị trí cho đối thủ. Và Havertz cũng đã trở thành mối đe dọa thực sự trong vòng cấm đối phương với những bàn thắng".
Man City đè bẹp Arsenal tại Etihad mùa trước nhờ lối đá dài và trực diện tới Erling Haaland. Cầu thủ cao 1m93 Havertz - người người ghi bàn giúp Chelsea thắng Man City ở chung kết Champions League năm 2021 - mang đến cho Arsenal lựa chọn tương tự, dù không có tiềm năng ghi bàn vượt trội tương tự.
"Khi bạn có bóng, bạn muốn làm cho mặt sân rộng nhất có thể", Arteta tiếp tục phân tích. "Khi đối thủ lo lắng về việc ai đó đang kéo giãn không gian, bạn sẽ dễ chơi hơn. Với tôi, điều quan trọng nhất là cầu thủ cảm thấy được tin tưởng, bảo vệ và yêu thương. Ngoài ra, họ được phép mắc sai lầm và quan điểm của chúng tôi sẽ không thay đổi vì điều đó, đặc biệt khi bạn có Havertz, với cách Havertz tập luyện và cố gắng mỗi ngày".
Arteta cũng trân trọng sự khó đoán mà tính linh hoạt của Havertz mang lại cho Arsenal. "Bây giờ, mọi người đều biết bạn làm gì", ông nói tiếp. "Bạn có các nhà phân tích, bạn có tất cả dữ liệu trên thế giới, bạn có những HLV và đội ngũ huấn luyện tuyệt vời. Tất cả chúng ta đều biết rất rõ đối thủ muốn làm gì, vì vậy đôi khi bạn phải làm những điều khác biệt để cố gắng bắt kịp và gây bất ngờ".
Dù đang đạt phong độ cao và giữ đỉnh bảng Ngoại hạng Anh, việc Arsenal có thể thắng tại Etihad vẫn bị nhiều người nghi ngờ. Nhưng Arteta và các học trò tỏ ra bình tĩnh khi đối mặt với thử thách quan trọng. "Tôi thấy các cầu thủ trở lại sau quãng nghỉ quốc tế và họ rất phấn khích, tràn đầy năng lượng và đó chính xác là những gì tôi muốn thấy", ông kể. "Điều đó có nghĩa là nhớ thời gian dành cho nhau và tôi biết điều đó là sự thật. Họ rất vui khi được trở lại và tôi phải khen ngợi tất cả những người làm việc tại Arsenal, kể cả các nhân viên. Giờ họ biết điều gì đang chờ đợi phía trước và đã sẵn sàng. Phần đẹp nhất của mùa giải vẫn còn phía trước".
Mùa trước, Arsenal dẫn đầu Ngoại hạng Anh tới 93% thời gian, nhưng hụt hơi ở giai đoạn nước rút và lỡ chức vô địch vào tay Man City. Đây là khoảng thời gian dài nhất mà một CLB đứng đầu bảng Ngoại hạng Anh nhưng không thể đăng quang. Arteta hy vọng Arsenal sẽ nhập cuộc với những bài học đắt giá này.
"Tôi nghĩ điều chúng tôi nhận ra là độ khó và trình độ mà chúng tôi đang phải đối mặt", HLV 42 tuổi nói. "Không chỉ Man City, mà cả Liverpool đã làm được điều đó trong bảy năm. Với những số điểm mà họ từng giành được, bạn phải đạt số điểm cực kỳ cao thì mới có cơ hội vô địch".
Vậy làm thế nào để Arteta chuẩn bị cho các học trò những thử thách tâm lý phía trước, không chỉ chuyến làm khách tại Etihad, mà còn trong những tuần sau đó, khi họ cạnh tranh với hai chuyên gia nước rút là Man City và Liverpool, cũng như áp lực gia tăng qua từng trận.
"Đó sẽ là động lực", ông giải thích. "Tôi nghĩ, khi có ai đó đang thúc đẩy bạn và đặt ra những giới hạn khác nhau, bạn sẽ nhìn thấy họ và bạn muốn giỏi hơn họ. Đó là yếu tố thúc đẩy lớn và tôi nghĩ tôi đã thấy điều đó trong đội. Điều tôi muốn thấy từ các cầu thủ , từ bên trong, là họ có niềm tin trọn vẹn, rằng họ ra sân để thắng và họ chơi với khát khao, quyết tâm và ngọn lửa để đạt được điều đó".
Nói cách khác, thông điệp của Arteta là hãy ra sân mà không sợ hãi. Và có lẽ thậm chí còn mang đến yếu tố sợ hãi của riêng mình đến đối thủ.
Hồng Duy