Hội quán sân Ocean nhìn từ trên cao hướng ra biển. Ảnh: PGAA
PGA Championship do Hiệp hội Golf nhà nghề Mỹ (PGAA) chủ trì. Họ cùng liên minh các tổ chức golf chuyên nghiệp châu Âu đồng sở hữu Ryder Cup - giải golf đồng đội hấp dẫn nhất thế giới, giữa tuyển Mỹ và châu Âu.
Trong kế hoạch ban đầu, Ryder Cup 1991 diễn ra ở sân PGA West, California theo hợp đồng giữa PGAA và đối tác Landmark Development Co. Khi được thăng chức Giám đốc Điều hành PGAA hồi 1987, Jim Awtrey lo ngại về thành công của Ryder Cup bốn năm sau đó. Bởi giải diễn ra vào tháng 9/1991 ở vùng sa mạc, và trong khung thời gian này, công chúng không mấy nhiệt tình xem giải do thời tiết có thể nóng đến 43 độ C, còn các sân phải đến tháng Mười mới được thay cỏ mới.
Trước đây, các câu chuyện về việc đưa Ryder Cup đến California đều xoay quanh vấn đề truyền hình. Đó chỉ là một phần sự thật. Là lãnh đạo điều hành cao nhất, Awtrey muốn lấy truyền hình làm trung tâm trong chiến lược phát triển PGAA. Và trong doanh thu truyền hình Ryder Cup, tổ chức này lần đầu được chia phần ở kì đấu 1991. Năm ấy cũng ghi nhận đài NBC kí hợp đồng phát trực tiếp các trận cuối tuần trong khi USA Network ghi hình ngày khai mạc.
Trên thực tế, đài BBC lập luận rằng Ryder Cup là sự kiện quốc tế và Ban tổ chức phải lưu tâm nhiều đến khán giả châu Âu. Họ nói điểm đấu và giờ xem lệch nhau năm tiếng vốn đã bất tiện cho người hâm mộ lục địa già. Do đó nếu lệch đến tám tiếng – tại California, giải hẳn sẽ ít người muốn xem. Với món hời từ thời lượng phát Ryder Cup - 21,5 tiếng giờ vàng, Ban lãnh đạo PGAA giao quyền cho Awtrey thu xếp đưa giải đến khu vực bờ Đông để giải quyết vấn đề múi giờ.
Awtrey gặp Joe Walser – đồng sáng lập Landmark và cũng là người đưa ông vào ngành golf. Awtrey liệt kê sẵn các lý do để tổ chức Ryder Cup 1991 ở bờ Đông và để nghị đối tác thanh lý hợp đồng.
Nhưng Walser lắc đầu.
Dù vậy, doanh nhân bất động sản lại đưa ra sáng kiến khác. Landmark vừa mua một dự án tại Nam Carolina và PGAA có thể đưa Ryder Cup đến đó. Ban đầu một số lãnh đạo PGAA ngờ vực về tính khả thi trong nước cờ này, do không đủ thời gian xây sân. Rồi họ cũng đồng thuận. Thế là Ryder Cup lần đầu về một địa điểm chưa hiện diện.
Tiếp đó, Walser gọi Pete Dye - kiến trúc sư huyền thoại từng thiết kế hơn 100 sân golf - để nhờ hỗ trợ. Khi Dye đến Kiawah, ông biết đó là nhiệm vụ "nằm gai nếm mật".
"Tôi nhìn ra một mảng đầm lầy, còn họ bảo ‘hai năm tới, chúng tôi sẽ tổ chức Ryder Cup ở đây’. Tôi chẳng nói gì. Hồi đó người ta còn không thể đi lại trên khu đất ấy", Dye về sau kể lại.
Sân Ocean là một trong những kiệt tác thiết kế sân golf của cố kiến trúc sư huyền thoại Peter Dye.
Ai đó có thể nhận xét bất khả thi cho một dự án sân golf từ những đụn cát ven biển và đầm lầy mênh mông, nhưng Dye nhanh chóng nhận ra tiềm năng của nó. Một mặt khu đất trực diện đại dương bao la, mặt kia đối diện các đầm nước mặn. "Tôi cứ như trẻ con được kẹo. Đó là khu đất đẹp nhất mà tôi phải tác nghiệp ở Bắc bán cầu", Dye nói.
Ông chỉ Awtrey những hố tiềm năng. "Thấy chưa Jim. Đường golf sẽ ngoặt gấp bên phải từ chỗ đấy. Rồi ta dựng green từ mô cát sẵn có", Awtrey thuật lại ý của Dye trong chuyến khảo sát địa hình. "Pete ạ, tôi chẳng thấy gì ngoài cát và đầm lầy", ông đáp lời kiến trúc sư trưởng sân Stadium khét tiếng bên trong TPC Sawgrass - tổ hợp golf và cũng là đại bản doanh PGA Tour.
Rồi Dye đã lên đồ hình và hướng đi cho sân, trong đó chín hố ngược chiều kim đồng hồ về phía Đông, phần còn lại kiểu tương tự nhưng về phía Tây. Và Ocean có tổng cộng 10 hố chạy dọc bờ Đại Tây Dương.
Đến tháng 7/1989, họ mới động thổ sau thời gian dài xin giấy phép. Dye và vợ - Alice chuyển đến Kiawah để theo sát dự án. Mọi thứ suôn sẻ cho đến khi bão Hugo quét qua, ba tháng sau lễ khởi công. Nó huỷ hầu hết những thứ vừa định hình. Sau bão, Dye phải dùng thuyền gắn máy để đi lại trên công trình.
Để kịp tiến độ, đội thi công làm việc 18 giờ mỗi ngày. Họ trồng lại hơn một triệu cây xanh, phục dựng những cồn cát. Đích thân Dye sát cánh bên công nhân và làm đủ thứ việc, từ lái máy ủi, nhổ cây bụi đến cào mặt green thô. Sân được trồng cỏ vào tháng 7/1990.
Tháng 9/2020 cùng năm, đối tác tổ chức Ryder Cup từ châu Âu muốn khảo sát điểm đấu sắp tới. Thời điểm ấy, ai từng vào đều nghĩ Ocean không thể kịp tiến độ giải. Từ các ý kiến này, đoàn châu Âu định huỷ kế hoạch xem sân.
Không chỉ bên kia Đại Tây Dương nghi ngại. Sau major Masters 1991, đội trưởng tuyển Mỹ - Dave Stockton muốn các thành viên dự kiến tham quan Ocean. Awtrey đã cố thuyết phục Stockton chờ với lý do sân mới trồng cỏ, green chưa chuẩn. Nhưng Stockton vẫn đến.
Họ không ngờ rằng cỏ Bermuda lớn nhanh trong khí hậu miền Nam nước Mỹ. Đến tháng Chín, Ocean đã sẵn sàng. Tuyển thủ Mỹ Raymond Floyd gọi nó là "tuyệt tác".
Cuối cùng, Ryder Cup 1991 trên sân Ocean cũng thành công, với biệt danh "Cuộc chiến bên bờ biển". Ở đó, golfer Đức Bernhard Langer hỏng cú gạt cuối ở hố chót trận ngày bế mạc. Sau pha này, tuyển Mỹ đoạt lại Ryder Cup ở tỷ số điểm 14,5 – 13/5, đồng thời chấm dứt mạch thắng ba kỳ của tuyển châu Âu.
McIlroy nâng cúp PGA Championship trên sân Ocean năm 2012. Ảnh: AP
Sau Ryder Cup, sân Ocean lần đầu đăng cai PGA Championship hồi 2012 với chức vô địch thuộc về Rory McIlroy với điểm -13. Anh hơn á quân David Lynn tám gậy - cách biệt chung cuộc đến nay vẫn là kỷ lục trong lịch sử giải từ 1916. Trước giải không lâu, mặt sân được đổi từ cỏ Bermuda sang Paspalum vì đặc tính phù hợp hơn với khí hậu ven biển.
Kiến trúc sư Dye mất ngày 9/1/2020, thọ 94 tuổi. PGA Championship thứ 103 – năm 2021 khởi tranh ở sân Ocean từ 20/5.
Quốc Huy tổng hợp