Sun Weidong, 55 tuổi, sinh ra trong gia đình nghèo ở Giang Âm, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ngày đi học, ông là học sinh giỏi nhất trường, luôn là tấm gương để bạn bè noi theo.
Năm 1985, khi mới 15 tuổi, Sun đỗ vào Lớp cơ sở ngành Vật lý dành cho những thiên tài trẻ đỗ đại học trước 18 tuổi của Đại học Phúc Đán. Ông được Li Zhengdao - giáo sư vật lý nổi tiếng, hiệu trưởng của trường Đại học Phúc Đán hướng dẫn nghiên cứu. Tài năng của Sun khiến nhiều người mệnh danh là "thiên tài vật lý Trung Quốc".
Năm 19 tuổi, Sun tốt nghiệp loạt xuất sắc. Ông tham gia chương trình sau đại học về Vật lý (CUSPEA) do giáo sư Tsung Dao Lee, người từng đoạt giải Nobel sáng lập, nhằm tuyển chọn nhân tài trẻ sang Mỹ du học. Đây cũng là chương trình đào tạo các nhà khoa học và giáo sư đầu ngành Vật lý của Trung Quốc.
Trong thời gian này, ông đã xuất bản hơn 30 bài báo trên Tạp chí Đánh giá Vật lý của Anh.
Sun Weidong (người chỉ hướng mũi tên) chụp cùng các bạn khi học Đại học Phúc Đán, Trung Quốc. Ảnh: Sohu
Tuy nhiên vì nhiều lý do, Sun buộc phải chuyển sang học ngành Khoa học Máy tính tại Đại học New York. Năm 21 tuổi, Sun tốt nghiệp thạc sĩ và tiếp tục nghiên cứu lên tiến sĩ.
Sau khi lấy bằng, chàng trai 25 tuổi trở thành lập trình viên cao cấp của một công ty công nghệ ở Phố Wall với mức lương 130.000-140.000 USD mỗi năm và nhập quốc tịch Mỹ.
Kể từ thời điểm này người thân ở Trung Quốc yên tâm rằng Sun đang có có cuộc sống xa hoa ở Mỹ. Họ gần như không liên lạc bởi nghĩ con trai đang làm việc chăm chỉ. Nhưng tình hình hiện tại của Sun khiến nhiều người không khỏi xót xa.
Đầu năm 2024, Zhu - một blogger người Mỹ gốc Hoa đã chia sẻ cuộc sống hiện tại của Sun Weidong lên mạng xã hội. Trong video, "thiên tài Vật lý Trung Quốc" cho biết đã là người vô gia cư từ năm 2007. Mùa hè ngủ trên đường phố, mùa đông sống dưới ga tàu điện ngầm, ngày chỉ ăn nửa cái bánh mì.
Sun Weidong hiện đang là người ăn xin ở Mỹ. Ảnh chụp màn hình
Nhắc về nguyên nhân dẫn đến tình cảnh hiện tại, Sun Weidong tâm sự do áp lực công việc cùng biến cố gia đình.
Nhiều năm trước khi gia nhập công ty công nghệ ông có quen một đồng nghiệp nữ. Sau bốn năm yêu nhau, họ kết hôn. Nhưng do khác biệt về văn hóa, một thời gian sau cả hai ly hôn. Cú sốc này khiến Sun trầm cảm, không thích giao tiếp với xã hội và mắc chứng ảo giác.
"Bệnh tình ngày càng nặng khiến tôi không thể minh mẫn như người bình thường. Tôi không thể phân biệt được đâu là thực tại, đâu là ảo giác", Sun nói. Bản thân ông cũng thừa nhận là người có tham vọng, chỉ muốn làm việc văn phòng thay vì lao động chân tay nên nhiều năm qua không tìm được việc.
Suốt 16 năm ăn xin trên đường phố, sức khỏe thể chất và tinh thần của Sun bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tóc bạc, da đen, quần áo rách nát, đôi mắt vô hồn và mất mọi liên lạc với người thân, bạn bè ở quê nhà.
Người đàn ông 55 tuổi giờ đây không còn quan tâm đến Vật lý mà chỉ muốn có một bữa ăn no trong ngày.
Ông Sun được một người đồng hương bắt gặp đang ngủ trên vỉa hè ở Mỹ. Ảnh chụp màn hình
Sau khi câu chuyện được chia sẻ, người thân và bạn học cũ ở Trung Quốc của Sun đã nhận ra ông.
Ngày 6/1, Hiệp hội cựu sinh viên Phúc Đán ở Mỹ lên tiếng xác nhận hoàn cảnh của Sun đúng như video của blogger miêu tả. Một nhóm tình nguyện của Hiệp hội đã tìm gặp được ông hôm 4/1 và đưa Sun đến tá túc tại một nơi ở tạm thời "ấm áp và đủ cơ sở vật chất" hôm 5/1.
"Mong ước lớn nhất của ông là được trở về Trung Quốc", thông báo của Hiệp hội cựu sinh viên Phúc Đán viết.
Hoàn cảnh của Sun Weidong trở thành chủ đề thu hút trên nhiều nền tảng mạng xã hội Trung Quốc. Hầu hết đều tỏ ra tiếc nuối khi một người có học thức cao trở thành kẻ lang thang. Một số người thảo luận về nguyên nhân gây ra bi kịch của anh, chẳng hạn như sức khỏe tinh thần và khả năng chống chọi với bất hạnh.
"Tôi tự hỏi điều gì đã xảy ra với anh ấy, nhưng câu chuyện của anh ấy nhắc nhở tôi một lần nữa rằng học tập chỉ là một phần nhỏ trong quá trình trưởng thành suốt đời của một con người", một người dùng mạng xã hội viết. "Năng lực toàn diện, bao gồm cả khả năng xử lý những thất bại, quan trọng hơn".
Minh Phương (Theo Laitimes, Sohu, 163.com)