Bức họa mô tả bóng tối giữa ban ngày sáng 19/5/1790 trích từ "Our First History” của Richard Devens, 1876. Ảnh: Ancient Origins
10 giờ sáng ngày 19/5/1780, ánh Mặt Trời ở New England mất hút giữa bóng tối như ban đêm. Những bông hoa co cụp khép cánh, gia cầm chạy nhanh về chuồng trú ẩn. Người dân chứng kiến Mặt Trăng tỏa ra ánh sáng có màu đỏ như máu khi bóng tối nhấn chìm một loạt thành phố từ tiểu bang Maine đến New Jersey. Nỗi sợ hãi, hoảng loạn bao trùm khắp nơi. Sự kiện kỳ bí này nổi tiếng trong lịch sử với tên gọi Ngày đen tối ở New England.
Sự kiện này được ghi lại trong nhiều quyển nhật ký, thơ ca và sách vở. Nhân chứng khi đó mô tả sự hoảng loạn diễn ra khi ánh sáng ban ngày lụi dần và bóng tối đáng sợ ập tới. Lúc bóng tối thống trị, thậm chí cả Mặt Trăng và những vì sao cũng bị che khuất.
Niềm tin về Ngày Phán xét
Bối rối và lo sợ càng dâng cao trong điều kiện thông tin liên lạc chưa phát triển vào thời kỳ này. Không có điện tín hay các bản tin radio, người dân hoang mang không biết điều gì đang xảy ra hay nguyên nhân nào khiến bóng tối đột ngột thống trị giữa ban ngày. Trong sự thiếu vắng thông tin và những lý giải khoa học, họ chỉ còn cách tìm lời giải thích bằng niềm tin tôn giáo.
Một hình ảnh trăng máu. Ảnh: Sudhamshu Hebbar/Flickr
Những đoạn mô tả trong Kinh Thánh như "Mặt Trời chuyển tối đen và Mặt Trăng sẽ đỏ như máu, trước khi ngày vĩ đại và khủng khiếp nhất của Chúa đến", hay "Mặt Trời hóa đen và cả Mặt Trăng biến thành máu, các vì sao trên trời rơi xuống Trái Đất". Những lời dạy của Kinh Thánh khiến người dân tin rằng, Ngày Phán xét cuối cùng đã tới. Nhiều người đổ ra đường và hét vang về Ngày Phán xét. Cư dân New England thời kỳ này rất sùng đạo, đối với họ, các hiện tượng tự nhiên chính là lời cảnh báo của đấng tối cao.
Những giả thiết về Ngày đen tối
Xảy ra cách đây 235 năm, Ngày đen tối khiến con người đưa ra nhiều giả thiết. Có ý kiến cho rằng, bóng tối bí ẩn có thể là kết quả của nhật thực, một cơn giông mạnh, đám cháy, núi lửa phun trào, bầu khí quyển chứa màn hơi nước phản sáng, đỉnh núi khổng lồ che khuất Mặt Trời hay thiên thạch rơi.
Qua thời gian, nhiều giả thiết trong số này bị bác bỏ. Các tài liệu thiên văn học xác định không có hiện tượng nhật thực xảy ra vào thời điểm này. Ghi chép lịch sử loại trừ khả năng giông tố mạnh là nguyên nhân ánh sáng giữa ban ngày bị nuốt chửng. Giả thiết đám mây tro bụi dày che khuất Mặt Trời cũng là điều không thể, bởi không có ghi chép hay bằng chứng nào về hoạt động núi lửa năm 1780, theo Thomas Choularton -giáo sư khoa học khí quyển đại học Manchester, Anh.
"Ngày đen tối ở Bắc Mỹ là một trong những hiện tượng tuyệt vời của thiên nhiên mà triết học không thể tìm ra lời giải", John Herschel, một nhà toán học, thiên văn học Anh đã phải thừa nhận.
Lời giải khoa học ẩn trong thân cây
Bí ẩn Ngày đen tối ở New England vẫn là một chủ đề hấp dẫn giới khoa học. Cuối cùng vào năm 2008, các nhà khoa học đại học Missouri đã tìm được lời giải cho bí ẩn kéo dài suốt hơn hai thế kỷ. Vòng gỗ trên mặt cắt thân cây tại bang Ontario, Canada tiết lộ một trận cháy rừng dữ dội xảy ra ở Canada năm 1780, có thể là nguyên nhân gây bóng tối ma quái vùng New England.
Bằng chứng từ những vòng cây cho thấy, một vụ cháy rừng dữ dội ở Canada là nguyên nhân gây ra bóng tối bí ẩn tại New England. Ảnh: Geograph.ie
"Vòng gỗ luôn là lời giải đáp cho mọi câu chuyện", Erin McMurry, trợ lý nghiên cứu từ trường Nông nghiệp, thực phẩm và tài nguyên thiên nhiên, thuộc đại học Missouri cho biết.
Lần lại lịch sử từ những vòng gỗ trong thân cây, nhà khoa học này ví von rằng vòng cây là một hiện vật lịch sử tự nhiên. Bằng cách xác định tuổi của vòng cây, các nhà khoa học có thể biết thời điểm xảy ra các vụ cháy rừng và hạn hán trong lịch sử.
"Nhờ đó, chúng tôi có thể giải mã bí ẩn giấu kín hàng trăm năm bên trong thân cây", McMurry nói.
Báo cáo "Những vết sẹo lửa tiết lộ nguyên nhân Ngày đen tối ở New England năm 1780", đăng trên tạp chí quốc tế về Những vụ cháy rừng, các nhà khoa học giải thích, vụ cháy khi đó tạo ra những cột khói dày lan vào tầng khí quyển cao, kết hợp với sương mù gây ảnh hưởng rộng tới hàng trăm km.
Kết luận này phù hợp với nhiều báo cáo nói về mùi khói xuất hiện tại khu vực New England. Nhà địa lý Jeremy Belknap, Boston, năm 1780 trong thư gửi Ebenezer Hazard viết rằng không khí "có mùi như ở xưởng ủ mạch nha hoặc lò than”, và mô tả các dòng suối đầy muội than và đen kịt.
"Đây là một cơ hội hiếm hoi trong việc kết hợp các ghi chép lịch sử với công nghệ hiện đại cùng những chứng cứ vật thể từ vòng cây để giải mã bí ẩn bằng khoa học", McMurry kết luận.
Thu Hiền (theo Ancient Origins)