 |
|
Lemming không phải đã tự tử tập thể. |
Sự suy giảm đột ngột của dân số loài gặm nhấm nằm ở vùng cao phía bắc đã làm nảy sinh truyền thuyết rằng: Khi nào chúng quá đông mà thức ăn lại không đủ, một nhóm nhỏ phải rời bầy và cùng nhau lao mình xuống vách núi tự tử, để bầy còn lại không bị chết đói.
Nay các nhà khoa học đã phát hiện rằng, dân số lemming tăng lên đột ngột và hạ xuống cũng bất ngờ, là bắt nguồn từ cuộc săn lùng quyết liệt của 4 loài ăn thịt: chồn ecmin, cáo Bắc cực, cú tuyết và chim cướp biển.
Các nhà nghiên cứu đã điều tra lại những dữ liệu thu thập được trong 15 năm qua từ thung lũng rộng 75 km2 ở miền đông Greenland, nơi những con lemming có bộ dạng giống chuột đồng là mồi ngon cho cả 4 loài ăn thịt trên. Họ nhận thấy, dân số lemming và anh em của nó là chuột microtut (vole) có thể sinh sôi lên gấp 100-1.000 lần con số ban đầu.
 |
|
Chồn ecmin là chìa khóa dẫn đến sự hưng thịnh và diệt vong của lemming. |
Từ đó, nó lại làm gia tăng dân số những kẻ ăn thịt, khiến chúng trở nên quá thừa thãi và tha hồ đánh chén những con lemming. Kết quả là lại làm cho dân số loài gặm nhấm tụt giảm nghiêm trọng. Tiếp đến là việc thiếu hụt lemming lại dẫn đến suy giảm dân số những kẻ ăn thịt.
Vòng đời giữa kẻ săn mồi và con mồi như vậy không lạ đối với giới sinh học, nhưng điều đặc biệt là với những con lemming, quá trình này hoạt động đều đặn như một chiếc máy. Chu kỳ bùng nổ và suy tàn dân số lemming là 4 năm, với đầu mối chính là chồn ecmin. Lemming là nguồn thức ăn duy nhất của loài chồn này, trong khi 3 loài ăn thịt kia tuy thích thịt lemming nhưng vẫn còn có những lựa chọn khác trong thực đơn.
Khi chồn ecmin mất một năm để phản ứng với sự suy giảm dân số lemming, thì những loài săn mồi kia phải mất lâu hơn mới bị ảnh hưởng, bởi chúng vẫn có thể tìm kiếm nguồn thức ăn khác thay thế.
"Câu hỏi về vòng đời của lemming đã để ngỏ trong gần một thế kỷ nay. Đó là một vấn đề nóng hổi thu hút nhiều ý kiến tranh luận của nhiều học giả. Nay chúng tôi rất vui mừng khi đưa ra được câu trả lời cho vấn đề này", Olivier Gilg tại Đại học Helsinki ở Phần Lan phát biểu.
Minh Thi (theo ABC Online)