Khắp nơi là bao cát, được chất giữa những hàng cây tùng. Lính bắn tỉa được bố trí mọi hướng, bên cạnh đó là các hệ thống phòng không lớn. Khi cánh cổng đóng lại, một người lính nhấc chiếc vertushka, loại điện thoại bàn bảo mật có từ thời Liên Xô, để nhận chỉ thị tiếp theo.
"Chúng tôi đi vào lối cửa phụ, sau đó được hộ tống vào phía trong thông qua các hành lang và cầu thang tối om, tiến sâu vào cơ quan chỉ huy hoạt động tác chiến của Ukraine", Oliver Carroll, biên tập viên của Economist, hôm 27/3 kể về chuyến thăm gần đây tới nơi làm việc bí mật của Tổng thống thời chiến Volodymyr Zelensky.
Carroll trước đó mất gần một tiếng đi qua tuyến đường có nhiều chướng ngại vật chống tăng, các trạm kiểm soát và lính gác để tới cổng "pháo đài" nơi Tổng thống Zelensky đang ở. Khi vào phía trong khuôn viên, nhóm của Carroll được yêu cầu để tất cả những vật dụng có thể được sử dụng để xác định vị trí như điện thoại, thiết bị điện tử và bút, cũng như phải đi qua máy quét an ninh.
Sau khi đi qua dãy hành lang tối tăm, nhóm của Caroll đã có mặt tại phòng tác chiến của Ukraine. Nó giống như một phòng họp bình thường, với chiếc bàn formica màu trắng, ghế tựa và những màn hình lớn, nhưng có hai tấm biển đề dòng chữ màu vàng "Văn phòng của Tổng thống Ukraine" trên nền xanh.
Trong 4 tuần qua, khung cảnh này đã trở nên quen thuộc qua các video, ảnh chụp của ông Zelensky trên mạng xã hội.
Sau đó, một người lính gương mặt nghiêm nghị bước vào và hô "Nghiêm!". Khoảng hai giây sau, Tổng thống Zelensky bước vào phòng, cùng một số cận vệ mang súng trường. Ông Zelensky ngồi xuống chiếc ghế ở phía đầu bàn, trước một lá cờ Ukraine được treo cẩn thận và bắt đầu nói chuyện.
Trước khi trở thành Tổng thống, ông Zelensky là một diễn viên hài. Ông được bầu không phải vì các chính sách của mình, mà vì cam kết chống nạn tham nhũng ở Ukraine. Trong những ngày đầu trên cương vị Tổng thống, ông có vẻ không thoải mái khi đối mặt với những câu hỏi khó của báo chí, thậm chí tỏ ra cáu kỉnh.
Nhưng giờ ông đang phải chèo lái Ukraine đối phó với chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga. Khi xung đột quân sự nổ ra, ông Zelensky lập tức cởi bỏ bộ vest tối màu, thay bằng những chiếc áo phông màu xanh quân đội. Ông đã được trang bị hai bộ đồ dã chiến, một cho mùa đông và một cho mùa xuân, để tới thăm các binh lính nơi tiền tuyến. "Tôi có chúng, chỉ là không nhiều", ông nói.
Ông đang đảm nhận tốt vai trò của một tổng thống thời chiến. Dù mệt mỏi, lo lắng, Tổng thống Zelensky vẫn cho thấy sự bình tĩnh. Ông bắt tay mọi người và cúi xuống giao tiếp bằng mắt với họ. Tổng thống Zelensky còn tự kéo ghế và rót nước vào chiếc cốc nhựa của riêng mình.
Tổng thống Ukraine nhiệt tình trao đổi với các phóng viên và trả lời nhanh chóng các câu hỏi. Khi được hỏi cần gì nhất từ phương Tây, ông lập tức trả lời "số một là máy bay. Số hai là xe tăng, nhưng thực chất nó là số một".
Nhưng đến một câu hỏi, Tổng thống Zelensky đột ngột dừng lại. "Một chiến thắng của Ukraine sẽ như thế nào?", một phóng viên hỏi. Ông nhíu mày và mất 7 giây suy nghĩ trước khi cất lời, dường như hiểu rằng sinh mệnh của hàng triệu người phụ thuộc vào câu trả lời của mình: "Chiến thắng là có thể cứu được càng nhiều mạng sống càng tốt".
"Tôi không ngờ tình hình lại khó khăn như thế", ông nói. "Bạn không thể tưởng tượng được nó có nghĩa là gì và bạn sẽ làm thế nào với tư cách là tổng thống".
Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga đã khiến ông phải đối mặt với những tình huống không thể lường trước. Ông dựa lưng vào ghế và nói "tôi không phải anh hùng", mà đó là thành tựu của người dân Ukraine.
Lãnh đạo Ukraine liên tục nhắc tới từ trung thực. "Bạn phải trung thực để mọi người tin bạn. Bạn không cần phải cố gắng để có được nó, mà cần là chính mình", ông nói.
Nỗ lực của lãnh đạo Ukraine đã nhận được nhiều lời khen ngợi, khi ông tìm cách truyền cảm hứng cho người dân thông qua những video quay từ đường phố ở Kiev và đăng lên mạng xã hội.
"Nếu tôi không ra ngoài suốt 3-4 ngày mà chỉ ở trong văn phòng, tôi không thể biết chuyện gì đang diễn ra trên thế giới", ông nói.
Ông Zelensky có một "chính phủ thời chiến" được hình thành từ nhóm các nhà báo, luật sư, bác sĩ riêng. Những trợ lý này, tất cả đều mặc đồ màu xanh quân sự, dường như khá thoải mái với nhau và với lãnh đạo của họ.
Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều suôn sẻ. Cuộc phỏng vấn của đoàn nhà báo bị trì hoãn trong thời gian khá dài vì người phiên dịch của Tổng thống Ukraine chưa có mặt. Một lúc sau, họ được biết người này đang bận thực hiện một cuộc gọi ra nước ngoài. "Đúng là có gì đó không ổn khi phiên dịch của tổng thống lại không có mặt bên cạnh tổng thống", Zelensky nói đùa.
Tổng thống Ukraine buộc phải tự đưa ra giải pháp. "Nếu bạn hỏi bằng tiếng Nga, tôi sẽ trả lời bạn bằng tiếng Nga. Nếu bạn hỏi bằng tiếng Anh, tôi sẽ trả lời bằng tiếng Ukraine", Tổng thống Zelensky nói.
Các trợ lý đề nghị ông chỉ nên trả lời bằng tiếng Ukraine. Tổng thống Ukraine đồng ý, nhưng không phải lúc nào cũng tuân thủ. Đôi lúc, ông nói tiếng Anh khá tốt, dù thỉnh thoảng phải xin lỗi vì quên từ.
Dẫu có chút hỗn loạn, mọi thứ dường như diễn ra suôn sẻ, theo Caroll. Mọi người dường như biết họ phải làm gì.
"Họ đang tiếp tục làm việc, bất chấp mối đe dọa bị không kích bất kỳ lúc nào. Họ thực hiện công việc của mình mà không cần đợi tổng thống phê duyệt. Họ chính là quyền lực ở pháo đài này", Caroll kể.
Trong khi đó, Tổng thống Zelensky cho rằng một người không thể và không nên kiểm soát mọi thứ. Khi Ukraine đối mặt với tình thế khó khăn, "niềm tin vào quyền lực của từng cá nhân được lựa chọn để sát cánh bên nhau có thể trở thành điểm mạnh của Ukraine", Caroll cho hay.
Thanh Tâm (Theo Economist)