Ông Trương Vui (62 tuổi, nguyên chủ tịch HĐQT, tổng giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu lâm sản, hàng tiểu thủ công nghiệp - Upexim) và đồng phạm bị TAND Cấp cao tại TP HCM xem xét về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Cố ý làm trái quy định của nhà nước trong quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, ngày 13/12.
Phiên phúc thẩm diễn ra do bị cáo Vui kháng cáo xin giảm nhẹ án chung thân về hành vi lừa bán toà nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu (rộng hơn 600 m2) ở quận 1, còn một số đương sự liên quan kháng cáo cho rằng bản án sơ thẩm của TAND TP HCM tuyên chưa đúng.
Trong đó, Công ty Upexim đề nghị tòa "không giải quyết việc chia đôi tòa nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu" cho Tradeco trước khi giải quyết trách nhiệm bồi thường cho các bị hại. Bởi ông Vui và Tradeco ký kết hợp đồng hợp tác kinh doanh mới có hành vi phạm tội - tức hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa hai công ty là quan hệ dân sự, không liên quan đến vụ án hình sự. Bản chất của loại hợp đồng góp vốn này nếu xảy ra tranh chấp, kiện tụng về quyền và nghĩa vụ của các bên sẽ do toà dân sự giải quyết.
Bị cáo Trương Vui (ngồi) tại tòa, chiều 13/12. Ảnh: Bình Nguyên
Theo bản án sơ thẩm, năm 2010, UBND TP HCM chỉ định bán nhà đất trên cho Upexim. Tháng 7/2010, do công ty không có khả năng tài chính nên ông Vui bàn với các thành viên HĐQT để Công ty Cổ phần đầu tư thương mại - Tradeco tham gia góp vốn hợp tác kinh doanh xây Dự án Upex Tower. Tradeco đã góp 60 tỷ đồng - tương đương một nửa giá trị quyền sử dụng đất cho Upexim. Tuy nhiên, ông Vui giấu chuyện đây là tài sản hợp tác kinh doanh với Tradeco và đem bán tài sản này cho Công ty Kim Cương Xanh chiếm đoạt 120 tỷ đồng, thế chấp cho ngân hàng và tiếp tục bán thêm cho Tradeco 20% cổ phần (tương đương 24 tỷ đồng). Tổng cộng ông Vui đã dùng khu đất "vàng" Hồ Tùng Mậu để lừa bán, chiếm đoạt của Công ty Kim Cương Xanh 120 tỷ đồng và của Tradeco 24 tỷ.
Ngoài ra, trong vụ án này, ông Vui còn bị cáo buộc lừa chiếm đoạt của Ngân hàng Agribank gần 7 tỷ đồng thông qua hợp đồng tín dụng thế chấp lô đất ở Bình Dương. Bị cáo cũng bị cho là cấu kết với bị cáo Tống Thị Bích Loan (64 tuổi, nguyên giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Biên Hòa - Bihimex) và cấp dưới lập 173 hợp đồng mua bán hàng hóa khống giữa Upexim, Bihimex với các công ty do Vui lập ra để vay tiền của Bihimex, gây thiệt hại 144,5 tỷ đồng.
Năm 2019, TAND TP HCM xử sơ thẩm lần đầu, tuyên phạt ông Vui tù chung thân, ba bị cáo khác nhận 3-10 năm tù. Về trách nhiệm dân sự, tòa buộc Upexim hoàn trả cho Tradeco khoản tiền tương đương 50% giá trị căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu theo hợp đồng hợp tác kinh doanh, 50% còn lại sẽ được đảm bảo cho nghĩa vụ thanh toán khoản vay của Upexim đối với Agribank, Công ty Kim Cương Xanh và những người liên quan khác.
Tuy nhiên, TAND Cấp cao tại TP HCM đã hủy bản án trên vì cho rằng có nhiều vi phạm tố tụng. Ngoài ra, việc thỏa thuận góp vốn đầu tư giữa Upexim và Tradeco là quan hệ giao dịch dân sự nhưng cấp sơ thẩm lại kê biên tòa nhà, chia 50% giá trị nhà đất giao cho Tradeco để thanh toán cho hợp đồng hợp tác kinh doanh là trái thẩm quyền bởi "đã giải quyết vụ việc dân sự trong hình sự".
Hồi tháng 7, TAND TP HCM xử sơ thẩm lần hai, giữ nguyên mức án đối với các bị cáo về tội danh đã truy tố. Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc bị cáo Vui phải bồi thường 24 tỷ cho Công ty Tradeco; Công ty Upexim phải bồi hoàn số tiền này cho bị cáo Vui. Tradeco được sở hữu 50% tòa nhà số 4-6 Hồ Tùng Mậu, 50% còn lại sẽ được đảm bảo cho nghĩa vụ thanh toán nói trên của Upexim với các bị hại khác.
Bị cáo Vui phải bồi thường cho Công ty Kim Cương Xanh 120 tỷ đồng. Trong đó, Công ty Upexim phải bồi hoàn lại cho ông Vui hơn 72 tỷ đồng (đã dùng cho hoạt động của Upexim). Ngoài ra, ông Vui phải liên đới với Upexim bồi thường hơn 150 tỷ đồng cho các bị hại khác. Các bị cáo và người liên quan tiếp tục kháng cáo.
Trả lời HĐXX phúc thẩm ngày 13/12, ông Vui thay đổi lời khai, cho rằng không có việc hợp tác với Tradeco trong việc xây tòa nhà Upex Tower (Hợp đồng 002) cũng như bán thêm 20% cổ phần (tương đương với 24 tỷ đồng) cho Upexim, mà đây chỉ là hợp đồng giả cách (các bên thực hiện nhằm che giấu đi một hợp đồng khác) để hợp thức hóa khoản nợ với bà Võ Thị Thanh Loan (Chủ tịch HĐQT của Tradeco, hiện đã ra nước ngoài).
Lý giải về việc thay đổi lời khai, ông Vui cho biết, trước đây khai là hợp đồng hợp tác với Tradeco do được luật sư của Tradeco hướng dẫn để được giảm nhẹ hình phạt. Nhưng kết quả không như lời luật sư hứa hẹn mà bị cáo vẫn bị xử phạt chung thân (mức cao nhất của tội danh) cho nên tại phiên toà phúc thẩm hôm nay, bị cáo quyết định khai ra sự thật.
Phát biểu quan điểm về vụ án, đại diện VKS đánh giá lời khai của bị cáo Vui không làm thay đổi bản chất sự việc, đề nghị HĐXX giữ nguyên mức án đối với bị cáo Vui và các quyết định dân sự khác. Riêng đối với ba bị cáo liên quan đề nghị toà giảm nhẹ hình phạt.
Bào chữa cho bị cáo Vui, luật sư cho rằng thân chủ không lừa đảo Tradeco, đề nghị VKS và HĐXX đánh giá chứng cứ mới này để hủy bản án sơ thẩm, điều tra lại.
Tương tự, các luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty Upexim cũng đề nghị toà phúc thẩm huỷ án sơ thẩm, làm rõ hợp đồng hợp tác với Upexim chỉ là giả cách để che đậy quan hệ vay mượn với bà Loan. "Hợp đồng 002 nếu là giả tạo sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hành vi trách nhiệm hình sự của bị cáo và liên quan đến phần trách nhiệm dân sự của nhiều đơn vị liên quan", luật sư của Upexim nêu quan điểm.
Trong khi đó, luật sư của Tradeco cho rằng lời khai mới của bị cáo Vui không có căn cứ, bởi trong suốt quá trình tố tụng 9 năm qua cơ quan điều tra điều tra lại nhiều lần nhưng không bên liên quan nào nói đây là hợp đồng giả cách. Các lời khai trước là phù hợp với nhau và phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác. "Đây chỉ là lời khai nhằm mục đích làm rối loạn vụ án đã kéo dài nhiều năm", luật sư bảo vệ Tradeco nói.
Trong ngày 14/12, luật sư của các bên tiếp tục tranh luận. Toà sẽ đưa ra phán quyết vào ngày 16/12.
Bình Nguyên