Chùa Bổ Đà hay còn gọi là chùa Tam Giáo (Tứ An) nằm trên ngọn núi Phượng Hoàng, bờ tả sông Cầu, xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, cách trung tâm TP Hà Nội khoảng 50 km. Năm 2016, chùa được công nhận là di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia đặc biệt.
Ngôi chùa cổ kính ẩn mình sau lớp rêu phong, trước đây chỉ có một lối vào là con đường nhỏ lát đá muối, uốn lượn dưới bóng cây cổ thụ. Gần đây, một lối vào mới rộng hơn được mở ra.
Chùa được xây dựng từ thời Lý (thế kỷ 11), sau đó trùng tu lớn vào thời vua Lê Dụ Tông (1720-1729).
Chùa hiện tại gồm 16 tòa nhà lớn nhỏ với 92 gian như nhà tạo soạn, nhà tổ, nhà pháp, nhà khách, tòa tam bảo. Chùa có diện tích gần 52.000 m2 phân làm ba khu, trong đó khu vườn rộng hơn 31.000 m2, khu nội tự khoảng 13.000 m2.
Chuyên gia đánh giá chùa Bổ Đà là một trong những nơi còn giữ nguyên bản nét kiến trúc truyền thống Việt cổ với kiến trúc độc đáo, khác biệt so với các ngôi chùa truyền thống miền Bắc.
Hệ thống tường bao quanh, tường nhà trong chùa được xây dựng bằng đá ong, gạch nung, ngói, tiểu sành và trát bằng đất.
Chùa lưu giữ 39 pho tượng phật gỗ từ thời Lê Trung Hưng (1533-1789). Đây được coi là một trong những trung tâm Phật giáo lớn ở đất Kinh Bắc.
Một trong số những điểm nổi bật ở chùa Bổ Đà là bộ mộc bản kinh phật khắc trên gỗ thị của thiền phía Lâm Tế được khắc vào khoảng năm 1741.
Năm 2017, bộ kinh phật gồm 4 tập sách, trên 240 tấm ván gỗ hợp thành với tổng số hơn 2.000 tấm được công nhận là bảo vật quốc gia.
Hiện bộ mộc bản kinh phật được xếp trên 8 giá trong căn phòng rộng khoảng 20 m2.
Mỗi tấm gỗ thị được dùng để khắc kinh dài trung bình 50 cm, rộng 25 cm và dày khoảng 2,5 cm. Trải qua hơn 300 năm nhưng bộ kinh vẫn còn nguyên vẹn, sắc nét.
Bên trong phòng được đặt hai máy đo độ ẩm cùng ba thiết bị phòng cháy.
Bộ kinh được khắc nổi bằng chữ Hán nói đến đặc trưng của phật giáo khi được truyền vào Việt Nam với ba tông phái là Thiền Tông, Tịnh độ tông và Mật tông.
Đại đức Thích Tục Vinh, trụ trì chùa Bổ Đà, cho biết kể từ khi được công nhận là bảo vật quốc gia, căn phòng chứa bộ ván luôn được khóa cẩn thận và giám sát bằng hệ thống camera.
Chùa có khu vườn rộng 8.000 m2 với 110 ngôi tháp là nơi yên nghỉ của hơn 1.214 tăng ni phật tử của thiền phái Lâm Tế. Mỗi cây tháp an táng từ 4-26 thi hài trong 3-4 tầng ở độ cao 3-5 m.
Vườn tháp chùa Bổ Đà được các chuyên gia đánh giá là đẹp và lớn nhất trong số những ngôi cổ tự ở Việt Nam.
Hàng ngày, chùa thu hút được nhiều du khách đến lễ phật, vãn cảnh và chụp ảnh lưu niệm.
Chùa Bổ Đà, Bắc Giang. Video: Gia Chính
Gia Chính