Bão Vamco, tên Philippines là Ulysses, quét qua đảo chính Luzon đêm 11/11 với sức gió 155 km/h. Trước đó, nhiều người dân cho rằng Vamco sẽ gây ra nhiều thiệt hại. Cơn bão có sức gió yếu hơn bão Goni nhưng di chuyển trực tiếp qua vùng đô thị Manila.
Giới chức đã cảnh báo lở đất và mưa lớn, gây nguy hiểm vùng bờ biển.
Mưa lớn khiến Manila, vùng thủ đô rộng lớn với 12 triệu dân, và các khu vực xung quanh tê liệt, biến đường phố thành sông.
"Nhiều nơi bị nhấn chìm. Nhiều người đang kêu cứu", Rouel Santos, 53 tuổi, một nhân viên thảm họa đã nghỉ hưu ở tỉnh Rizal, cạnh thủ đô, cho biết. Theo Santos, trận lụt do Vamco gây ra gợi lại ký ức về cơn bão Ketsana tàn khốc, được biết đến với tên gọi Ondoy ở Philippines vào năm 2009, cướp đi sinh mạng hàng trăm người.
Theo một quan chức từ Cơ quan Phòng vệ Dân sự Philippines, lượng mưa do Vamco hiện gần bằng tổng lượng mưa do bão Ondoy, cảnh báo lũ lụt có thể tồi tệ hơn khi dòng chảy từ các ngọn núi gần đó đổ về các con sông vốn đã tràn bờ.
Chỉ riêng tại vùng đô thị Manila và các khu vực lân cận, 2,5 triệu hộ gia đình không có điện suốt 10 tiếng trong ngày. Gần một triệu hộ ở các vùng Calabarzon, Mimaropa, Bicol và tây Visayas cũng thiếu điện. Hàng nghìn người ở thành phố Marikina, thuộc vùng đô thị Manila, đã phải sơ tán do nước sông bắt đầu tràn vào các ngôi nhà gần bờ.
Hội Chữ thập đỏ Philippines, cảnh sát, quân đội và các lực lượng cứu hộ khác đã sử dụng thuyền để tiếp cận những người mắc kẹt trong nhà của họ ở Marikina. Tại một số tuyến đường ở thành phố này, nước lũ dâng cao đến vai người. Người dân lội qua dòng nước lũ đục ngầu và đầy rác để thoát ra ngoài, mang theo chó, tivi, xe đạp và các đồ đạc khác.
"Mức độ trận lũ chúng tôi đang trải qua bây giờ có thể so sánh với Ondoy", Thị trưởng Marikina Marcelino Teodoro cho hay. "Rất nhiều người hiện bị mắc kẹt trên mái nhà hoặc trên tầng hai. Một số khu vực trước đây không bị ngập, như Tòa thị chính, giờ đã bị nhấn chìm".
Ít nhất 2 người chết, 4 người mất tích và 8 người bị thương ở tỉnh Camarines Norte, Cơ quan Phòng vệ Dân sự cho biết. Casiano Monilla, quan chức Cơ quan Phòng vệ Dân sự, cho biết yêu cầu trợ giúp đang "đổ về". Ông cũng nhấn mạnh nhiều người không chú ý đến cảnh báo sơ tán trước cơn bão và hối thúc họ khẩn trương di dời khi vẫn còn thời gian.
"Tôi không ngờ mọi chuyện lại đến mức này", bà Rosalinda Opsima, người cùng chồng sơ tán sau khi nước lũ đột ngột dâng cao, cho hay.
Các trường học, nơi đã vắng bóng người kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát hồi tháng 3, cùng các phòng tập hiện được sử dụng làm nơi trú ẩn khẩn cấp. Khoảng 180.000 người đang ở trong các trung tâm sơ tán.
Cơ quan thời tiết đã cảnh báo về các đợt triều cường đe dọa tính mạng người dân dọc các khu vực bờ biển, gồm cả ở Manila, có thể làm ngập các khu vực trũng thấp. Cảnh báo lũ lụt đã được đưa ra đối với một số thị trấn ở phía bắc thủ đô khi chính quyền xả nước từ các đập tích nước nhanh.
Tổng thống Rodrigo Duterte cho biết chính phủ "quan tâm đến tình hình", cam kết quỹ cứu trợ, hàng hóa và nơi ở cho các nạn nhân cũng như hỗ trợ sau thảm họa.
Philippines phải hứng chịu trung bình 20 cơn bão hàng năm. Thiên tai thường quét sạch mùa màng, nhà cửa và cơ sở hạ tầng ở những khu vực vốn đã nghèo khó.
Bão Vamco vào Biển Đông sáng nay, trở thành cơn bão thứ 13 trong năm. Các đài quốc tế đều dự báo bão khi đến gần đất liền sẽ không đi thẳng mà lướt dọc các tỉnh từ Quảng Nam ngược lên Hà Tĩnh, tâm bão đổ bộ vào Hà Tĩnh và Quảng Bình ngày 16/1.
Huyền Lê (Theo AFP, Philstar)