Bệnh nhân 44 tuổi từ Đồng Tháp được đưa vào Bệnh viện Sài Gòn ITO cấp cứu với bàn tay phải bị dập nát, đứt lìa hoàn toàn ba ngón giữa. Phần chi đứt lìa này được đưa đến viện cùng bệnh nhân song đã bảo quản sai cách nên mô hoại tử, bác sĩ không thể tiến hành khâu nối lại. Thay vì phải bọc phần chi đứt trong một túi nilon trước khi đặt vào thùng nước đá, người nhà đã bỏ trực tiếp ba ngón tay vào đá lạnh. Ngoài ra thời gian di chuyển từ Đồng Tháp đến TP HCM quá lâu, mất gần 9 giờ nên các mô tế bào của ngón tay đứt đã bị hoại tử.
Theo các bác sĩ, phần cơ thể bị đứt lìa không được tưới máu, các mô thiếu oxy và dưỡng chất. Trong khi đó quá trình chuyển hóa ở tế bào tạo ra CO2 và các chất độc hại sẽ dần phá hủy mô, làm mô chết dần trong khoảng 2-3 giờ sau khi đứt. Nếu phần đứt được bảo quản đúng cách với điều kiện môi trường bảo quản từ 2 đến 8 độ C thì có thể tăng thời gian sống lên 1-1,5 lần. Thời gian vàng để khâu nối cứu sống phần đứt thường không quá 6 giờ sau.
Hướng dẫn sơ cứu người bị đứt lìa chi.
Cách sơ cứu:
Bác sĩ hướng dẫn, khi gặp tai nạn đứt rời chi, cần tiến hành cầm máu vết thương. Đối với các chi nhỏ như ngón tay, chân, bàn tay, cổ tay, có thể băng ép trọng điểm để cầm máu. Các chi lớn như bàn chân, cổ chân, cánh tay, cẳng chân..., cần buộc garo cầm máu.
Nếu trong điều kiện khó khăn không có sự hỗ trợ y tế, hãy dùng vải sạch quấn nhiều vòng quanh chi nơi bị đứt. Lưu ý không siết quá chặt phía trên vết đứt rời khoảng 10 cm để garo. Trường hợp thời gian vận chuyển người bệnh từ nơi bị nạn đến bệnh viện quá lâu thì nên xả garo cứ 90 phút một lần.
Thực hiện các bước sau để tránh sốc cho nạn nhân:
- Đặt nạn nhân nằm và giữ ấm cơ thể bằng cách đắp chăn lên người.
- Nâng vị trí vết thương lên cao bằng tim để duy trì tuần hoàn và lưu lượng máu tới các cơ quan quan trọng.
Bảo tồn chi bị đứt lìa:
- Nhẹ nhàng rửa chi bằng nước muối hoặc nước sôi để nguội nhằm làm trôi đi các dị vật.
- Bao gói phần chi đứt bằng miếng gạc sạch hoặc vải sạch.
- Đặt chi đã được bao gói vào túi nilon sạch và buộc chặt miệng túi.
- Đặt túi đựng chi vào thùng có chứa nước đá lạnh.
Các thao tác bảo tồn cần làm nhanh nhưng phải cẩn thận, nhẹ nhàng.
Vận chuyển ngay người bị nạn và phần chi được bảo quản đến bệnh viện chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình trong thời gian nhanh nhất để quá trình phẫu thuật khâu nối có cơ hội thành công.
Các bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không rửa chi đứt lìa bằng xà phòng hoặc bỏ vào chậu nước. Không bỏ trực tiếp chi đứt lìa vào thùng nước đá lạnh.