Thủ tướng New Zealand Chris Hipkins ngày 14/2 ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia khi bão Gabrielle mang theo mưa và gió lớn đổ bộ vào Đảo Bắc, một trong hai đảo chính của đất nước.
Bão Gabrielle hình thành ngoài khơi vùng biển đông bắc Australia ngày 8/2, di chuyển qua nam Thái Bình Dương và tấn công Đảo Bắc ngày 12/2 với sức gió 140km/h. Trong 24 giờ sau đó, các khu vực ven biển hứng chịu lượng mưa 20 cm và những đợt sóng cao 11 mét.
"Bão tác động nghiêm trọng lên một khu vực rộng lớn, gây thiệt hại chưa từng thấy trong một thế hệ", Thủ tướng Hipkins nói, mô tả đây là "sự kiện thời tiết tồi tệ nhất mà New Zealand chứng kiến trong thế kỷ này".
Nhiều tuyến đường ở Đảo Bắc, trong đó có tuyến huyết mạch nối thủ đô Wellington đến thành phố Auckland, tê liệt vì ngập lụt và lở đất, nhà cửa bị chôn vùi trong bùn, phù sa và rác rưởi. Cây đổ làm đứt đường dây điện, trong khi một số tuyến đường chính bị nước lũ cô lập, khiến nhiều khu dân cư bị cô lập.
Một số khu vực không thể tiếp cận bằng đường bộ, không có điện và Internet. Đây là lần thứ ba trong lịch sử New Zealand ban bố tình trạng khẩn cấp, cho phép chính phủ điều động các nguồn lực trên toàn quốc để ứng phó thiên tai.
Cầu Brookfield ở Đảo Bắc bị nước lũ phá hủy ngày 14/2. Video: Twitter/Sharron Ward.
New Zealand đã triển khai quân đội để hỗ trợ người dân sơ tán. 3/4 trong số 5 triệu dân Đảo Bắc đang chịu ảnh hưởng từ cơn bão. Khoảng 2.500 người phải rời bỏ nhà cửa, song con số này dự kiến tăng mạnh. Nhiều chuyến bay quốc tế và nội địa cũng bị hủy.
"Lực lượng ứng phó khẩn cấp đang làm việc cả ngày lẫn đêm, song nền đất không ổn định kèm nước lũ khiến tình hình trở nên rất khó khăn", Bộ trưởng Quản lý Khẩn cấp Kieran McAnulty cho biết.
Theo truyền thông địa phương, một số người buộc phải bơi từ nhà đến nơi trú ẩn khi nước lũ dâng cao.
"Một gốc cây lớn đổ rạp ngay trước cửa nhà trong đêm, suýt đè lên ôtô của tôi. Nó chắn ngang đường, chúng tôi không thể ra ngoài", Brendon Pugh, 53 tuổi, cư dân thị trấn Whangamata ở Đảo Bắc, nói. "Thật đáng sợ, tôi là một cựu cảnh sát biển, nhưng chưa từng thấy điều gì như vậy trong 20 năm sống ở đây".
Nhà cửa chìm trong nước lũ tại thành phố Napier ở Đảo Bắc, ngày 14/2. Ảnh: AFP.
Nhiều khu vực ở phía bắc New Zealand vốn đã ngập nước trước khi bão đổ bộ, bởi lượng mưa kỷ lục từ hai tuần trước. Lượng mưa ghi nhận tại sân bay Auckland trong 45 ngày qua tương đương 48% lượng mưa trung bình năm.
Giáo sư Christine Kenney từ Đại học Massey cảnh báo New Zealand đang phải trải qua thời kỳ "thiên tai liên hoàn", khi thời tiết khắc nghiệt lặp đi lặp lại và tăng dần cường độ do biến đổi khí hậu gây ra.
Nhà khí tượng học Daithi Stone cho biết bão Gabrielle có sức tàn phá lớn do nước biển ấm bất thường, kèm ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết La Nina.
Đức Trung (Theo AFP, Guardian)