Ngày 30/10, Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp về dự thảo tổng kết 10 năm thực hiện kết luận số 27 của Bộ Chính trị về chiến lược phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam.
Theo đó, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc Nam cần được nghiên cứu kỹ, lấy ý kiến của các chuyên gia, tư vấn, nhà khoa học; so sánh để lựa chọn phương án tối ưu về công nghệ, suất đầu tư, huy động vốn...
Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam được coi là xương sống của chiến lược phát triển đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Trong bối cảnh hệ thống đường sắt quốc gia còn lạc hậu, tình trạng ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn ngày càng nghiêm trọng, việc đầu tư cải tạo, nâng cấp đường sắt hiện có và phát triển các tuyến đường sắt mới, đường sắt đô thị đáp ứng sẽ đâp ứng, nhu cầu vận tải, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước là rất cần thiết, kết luận nêu.
Thời gian qua, hệ thống đường sắt đô thị đã và đang được triển khai đầu tư, một số đoạn tuyến gần cơ bản hoàn thành và chuẩn bị đưa vào hoạt động như tuyến Bến Thành - Suối Tiên (TP HCM), tuyến Nhổn - ga Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông (TP Hà Nội).
Bộ Giao thông Vận tải tập trung cải tạo, nâng cấp đường sắt hiện có như tuyến đường sắt Hà Nội - TP HCM, Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng...; xây dựng hệ thống đường sắt đô thị theo quy hoạch; nghiên cứu xây dựng mới các tuyến đường sắt nối với cảng biển lớn, khu công nghiệp, du lịch, đường sắt nối với Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long, đường sắt kết nối quốc tế.
Đầu năm 2019, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đã báo cáo Thủ tướng nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc Nam.
Theo đề xuất, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam dài 1.559 km chạy dọc hành lang Bắc - Nam, nối Hà Nội và TP HCM. Tốc độ thiết kế đoàn tàu 350 km/h, tốc độ khai thác 320 km/h; được xây dựng để khai thác riêng tàu chở khách. Thời gian chạy tàu từ Hà Nội - TP HCM là 5 giờ 20 phút (nếu không dừng ở một số ga) và 6 giờ 55 phút nếu dừng ở tất cả ga. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1,3 triệu tỷ đồng (58,7 tỷ USD).
Tuy nhiên, sau đó, trong văn bản gửi Thủ tướng, Bộ Kế hoạch Đầu tư đề xuất xây dựng đường sắt cao tốc Bắc Nam với tổng vốn đầu tư chỉ 26 tỷ USD; tốc độ 200 km/h.
Thủ tướng đã thành lập Hội đồng thẩm định dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam với thành viên là lãnh đạo các bộ ngành và 20 tỉnh, thành phố có đường sắt đi qua. Hội đồng thẩm định được phép thuê tư vấn nước ngoài.