Sau cuộc đấu giá ngày 8/3 và 19/3, hai nhà mạng Việt đã đấu giá thành công quyền sử dụng tần số 5G gồm Viettel với khối B1 (2500-2600 MHz) và VNPT với khối C2 (3700-3800 MHz). Khối tần số còn lại là C3 (3800-3900 MHz) dự kiến được đấu giá thời gian tới.
Các khối tần số này đều được xếp vào nhóm Mid-band, nhằm phân biệt với các khối Low-band dưới 1 GHz hay High-band trên 24 GHz, đang được triển khai tại một số quốc gia trên thế giới.
Tuy nhiên, các khối này cũng có sự chênh lệch đáng kể, khi C2 có tần số cao hơn khoảng 1,3 lần so với B1, từ đó mang lại những giá trị khác nhau cho người dùng và doanh nghiệp viễn thông trong nước. Đây cũng là một trong những lý do khiến khối B1 có giá khởi điểm 3,9 nghìn tỷ, trong khi C2 và C3 là 1,95 nghìn tỷ đồng.
Vùng phủ và tốc độ
Theo Liên minh Viễn thông quốc tế ITU, mỗi khối băng tần đều có ưu, nhược điểm khác nhau. Băng tần càng thấp càng có khả năng truyền xa và đâm xuyên tốt hơn. Trong khi băng tần cao mang đến tốc độ truy cập lớn hơn, nhưng dễ bị ảnh hưởng bởi vật cản.
Đây là lý do nhà mạng trên thế giới triển khai 5G trên nhiều khối băng tần khác nhau để phục vụ cho các khu vực khác nhau. Ví dụ, băng tần khoảng 3,5-4 GHz thường được sử dụng cho khu vực đô thị, trung tâm thành phố với mật độ dân cư đông, trong khi băng tần 1-2,6 GHz thích hợp cho việc tăng vùng phủ tại khu vực nông thôn và ven đô với mật độ dân cư thấp.
So sánh về vùng phủ và dung lượng mạng 5G với các mức tần số khác nhau. Ảnh: nybsys
Điều này cũng được thể hiện trong hướng phát triển 5G của nhà mạng Việt Nam. Trong thông báo sau khi thắng đấu giá, Viettel với khối băng tần B1 2500-2600 MHz nhấn mạnh đến việc tối ưu vùng phủ, còn VNPT với băng tần C2 3700-3800 MHz muốn phát triển hạ tầng mạng 5G theo hướng tốc độ cao.
Theo các chuyên gia, với cùng khối Mid-band, trải nghiệm thực tế của người dùng 5G sẽ không phụ thuộc quá nhiều vào tần số của nhà mạng, mà chủ yếu liên quan đến việc tối ưu hóa mạng lưới cũng như khả năng phát triển hệ sinh thái nội dung, ứng dụng của nhà mạng đó. Các nhà mạng tại Việt Nam đều cho biết "đã sẵn sàng triển khai" 5G trên tần số đấu giá được, nhưng chưa nêu kế hoạch cụ thể.
Vì sao B1 giá cao hơn?
Dù mỗi khối đều có ưu, nhược điểm khác nhau liên quan đến đặc tính kỹ thuật, B1 lại có giá khởi điểm 3,9 nghìn tỷ đồng, cao gấp hai lần C2 và C3.
Theo quy định, giá này được tính dựa trên mức thu cơ sở theo từng MHz, nhân với độ rộng khối băng tần và thời gian sử dụng. Cả ba khối đều có độ rộng 100 MHz và thời gian sử dụng 15 năm. Khác biệt nằm ở mức thu cơ sở, được tính toán dựa trên nhiều yếu tố, như thống kê về giá băng tần trên thị trường quốc tế, doanh thu trung bình trên mỗi thuê bao.
Trong buổi đấu giá ngày 8/3, các doanh nghiệp đã trải qua 24 vòng trả giá cho B1, trước khi kết quả cuối cùng thuộc về Viettel, với giá đưa ra gần gấp đôi khởi điểm.
Theo chuyên gia Đoàn Quang Hoan, Phó chủ tịch Hội Vô tuyến Điện tử Việt Nam, có hai yếu tố chính dẫn đến việc nhà mạng đua nhau sở hữu được khối băng tần B1 là độ phủ rộng hơn, từ đó giúp nhà mạng tiết kiệm chi phí triển khai các trạm thu phát sóng. Ngoài ra, đây còn là băng tần duy nhất cho phép triển khai cả mạng 4G và 5G, so với chỉ 5G của khối C.
Một hệ thống 5G đang được thử nghiệm. Ảnh: Thọ Trần
Với chênh lệch 1,3 lần về bán kính phủ sóng, khối B1 có diện tích phủ lớn hơn 1,6-1,7 lần so với C2 và C3. Nói cách khác, với cùng diện tích, nhà mạng dùng B1 cần 100 trạm BTS, nhà mạng dùng C2 và C3 sẽ phải dùng tới gần 170 trạm. Đây là một trong những lý do nhà mạng quyết định chi số tiền lớn ban đầu để giảm đầu tư về lâu dài.
Ngoài ra, với đặc thù ở quốc gia đang phát triển như Việt Nam, ông Hoan cho rằng nhu cầu về dịch vụ 4G vẫn sẽ cao trong tương lai gần. Vì vậy, một băng tần "lưỡng dụng" như B1 giúp tạo hiệu quả lập tức, sau đó nhà mạng cũng có thể linh hoạt chuyển từ 4G lên 5G theo từng khu vực. Còn với người dùng, họ sẽ được hưởng lợi ngay khi tần số được đưa vào sử dụng, giúp tăng chất lượng dịch vụ mạng 4G và triển khai 5G.
"Nhiều khách hàng chưa có nhu cầu sử dụng 5G sớm, trong khi nhu cầu 4G vẫn cao. Nếu tính chi phí băng tần trên từng thuê bao, Viettel có lợi thế hơn khi khai thác băng tần này", ông Hoan đánh giá.
Trong khi đó, VNPT cho biết sẽ khai thác kết hợp giữa băng tần vừa đấu giá trúng là B2, với băng tần hiện có là 1.800 MHz. Ngoài ra, họ có thể triển khai mô hình hợp tác chia sẻ hạ tầng với nhà mạng trúng băng tần C3 (3800-3900 MHz) trong lần đấu giá sắp tới. Những việc này được kỳ vọng sẽ tối ưu hóa nguồn lực của các nhà mạng, thúc đẩy mạng 5G thời gian tới và tạo tiền đề cho việc phát triển 6G trong tương lai.
Kỹ thuật viên trên một trạm 5G thử nghiệm của VNPT. Ảnh: Cao Hưng
Theo quy định, doanh nghiệp trúng đấu giá tần số sẽ phải cung cấp dịch vụ trong vòng 12 tháng kể từ khi được cấp phép. Như vậy, người dùng Việt sẽ sớm được trải nghiệm chính thức 5G cuối năm nay hoặc đầu năm sau. Sau hai năm, doanh nghiệp phải triển khai tối thiểu 3.000 trạm phát sóng 5G.
Theo quy hoạch hạ tầng thông tin và truyền thông giai đoạn 2021-2030, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025, tốc độ tải xuống trung bình của mạng 5G tối thiểu là 100 Mbps. Đến 2030, 5G phủ sóng 99% dân số.
Lưu Quý