Ngày 30/10, sau ba ngày xét xử và nghị án, TAND Cấp cao tại TP HCM tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND TP HCM, trả hồ sơ điều tra lại vụ Trương Vui (59 tuổi, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần xuất nhập khẩu lâm sản, hàng tiểu thủ công nghiệp - Upexim) và đồng phạm lừa bán tòa nhà ở khu "đất vàng" rộng hơn 600 m2 số 4-6 Hồ Tùng Mậu.
Tòa nhà Upexim trên đường Hồ Tùng Mậu. Ảnh: Mạnh Tùng.
Theo HĐXX, trong vụ án này, Upexim nhận 120 tỷ đồng của Công ty Kim Cương Xanh để mua tòa nhà. Trương Vui chỉ rút sử dụng cá nhân 47,8 tỷ đồng, số tiền còn lại 72,2 tỷ đồng vẫn chưa làm rõ được mục đích sử dụng. "Tuy nhiên, tòa sơ thẩm giải quyết luôn, buộc bị cáo Vui phải chịu trách nhiệm bồi thường toàn bộ số tiền trên là vượt thẩm quyền và phạm vi xét xử của vụ án", bản án phúc thẩm nêu.
Về việc Trương Vui thông qua 2 công ty do mình lập ra (không hoạt động) để vay Agribank chi nhánh Sài Gòn 110 tỷ đồng, thế chấp bằng căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu, cơ quan điều tra cho rằng giá trị thực của tòa nhà này lớn hơn nhiều so với định giá trong tố tụng hình sự. Hơn nữa, chưa có cơ sở xác định tài sản đảm bảo có giá trị thấp hơn dư nợ nên đã đình chỉ điều tra liên quan đến hành vi này. TAND TP HCM kê biên tài sản thế chấp để giải quyết các trách nhiệm dân sự khác trong vụ án hình sự là không đúng luật tố tụng.
"Việc hợp tác góp vốn xây dựng dự án giữa Upexim và Tradeco là quan hệ dân sự, trước khi Vui thực hiện hành vi phạm tội. Tuy nhiên, tòa sơ thẩm tuyên buộc Upexim trả cho Tradeco khoản tiền tương đương 50% giá trị căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu là không có căn cứ, vi phạm tố tụng", HĐXX nêu.
HĐXX cũng cho rằng, tòa sơ thẩm quy kết Trương Vui về hành vi Cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng nhưng không buộc bị cáo bồi thường mà buộc Upexim bồi thường là không đúng. Bởi pháp luật quy định ở tội danh này người nào vi phạm thì người đó phải có trách nhiệm bồi thường.
Trước đó, Tòa Quân sự Quân khu 7 và Tòa Quân sự Trung ương đã xét xử Trương Vui về hành vi lừa đảo chiếm đoạt 9,7 tỷ đồng của Ngân hàng Quân đội nhưng bản án sơ thẩm của TAND TP HCM cũng truy cứu bị cáo về hành vi này. Do đó, HĐXX yêu cầu cơ quan điều tra làm rõ việc Trương Vui đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hai lần.
Ngoài ra, TAND Cấp cao cũng chỉ ra hàng loạt thiếu sót trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm... Những sai phạm này cấp phúc thẩm không thể khắc phục được, nên phải hủy án.
Các bị cáo trong vụ án. Ảnh: Hải Duyên.
Theo nội dung vụ án, năm 2010 UBND TP HCM chỉ định bán nhà đất số 4-6 Hồ Tùng Mậu cho Công ty Upexim. Do không có khả năng tài chính, ông Vui bàn với các thành viên HĐQT để Công ty Cổ phần đầu tư thương mại - Tradeco tham gia góp vốn hợp tác kinh doanh xây dự án Upex Tower. Upexim đã nhận 60 tỷ đồng - tương đương một nửa giá trị quyền sử dụng đất từ Tradeco.
Tuy nhiên, ông Vui sau đó tự ý thỏa thuận bán tài sản này cho Công ty Kim Cương Xanh với giá 280 tỷ đồng, nhận trước 120 tỷ đồng. Ông Vui giấu chuyện đây là tài sản hợp tác kinh doanh với Tradeco, chiếm đoạt cá nhân 47,8 tỷ đồng và chuyển vào tài khoản Upexim hơn 72 tỷ đồng.
Đến năm 2012, ông Vui thông qua 2 công ty do mình lập ra để vay Agribank chi nhánh Sài Gòn 110 tỷ đồng, thế chấp bằng căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu, không thông báo cho các bên biết thực trạng căn nhà có đồng sở hữu. Cơ quan công an đã đình chỉ điều tra đối với hành vi này.
Tiếp đó, ông Vui lại bán thêm cho Tradeco 20% giá trị căn nhà với giá 24 tỷ đồng để lấy tiền trả nợ ngân hàng khác và tiếp tục "ém" chuyện đã thế chấp căn nhà cho Agribank.
Cơ quan điều tra xác định, ông Vui còn dùng một thửa đất ở Bình Dương thế chấp cho Agribank Chi nhánh quận 1 để vay tiền và chiếm đoạt của nhà băng này gần 7 tỷ đồng, trong khi bất động sản này đã được thế chấp cho một ngân hàng khác.
Liên quan vụ án, từ năm 2009 đến 2013, Tống Thị Bích Loan (61 tuổi) và cấp dưới đã thông đồng với ông Vui lập 173 hợp đồng mua bán hàng hóa khống giữa Upexim, Bihimex với các công ty do Vui lập ra để vay tiền từ Bihimex, gây thiệt hại cho công ty này 144,5 tỷ đồng.
Hồi tháng 4, TAND TP HCM xử sơ thẩm đã tuyên phạt bị cáo Trương Vui mức án tù chung thân, buộc bồi thường cho Công ty Kim Cương Xanh 105 tỷ đồng, Agribank 7 tỷ đồng. Bị cáo Loan và Châu Thị Khoa (nguyên giám đốc, phó giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Biên Hòa - Bihimex) cùng lĩnh 10 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước trong quản lý kinh tế. Nguyễn Thị Mỹ Dung (nhân viên phòng kinh doanh Bihimex) nhận 3 năm tù về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX tuyên buộc Upexim trả cho Tradeco khoản tiền tương đương 50% giá trị căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu. Bởi hợp đồng hợp tác giữa Upexim và Tradeco là hoàn toàn tự nguyện, đúng pháp luật, hợp pháp. Để đảm bảo quyền lợi cho các bên, việc giải quyết quyền sở hữu tài sản trong vụ án hình sự này là phù hợp. Đồng thời, Upexim phải hoàn trả cho Tradeco 24 tỷ đồng Vui đã chiếm đoạt.
HĐXX tuyên tiếp tục kê biên toà nhà để đảm bảo nghĩa vụ thi hành của các bên liên quan. Nếu các bên không thực hiện nghĩa vụ thì cơ quan thi hành sẽ tổ chức kê biên, bán đấu giá, hoàn trả cho Tradeco 50% giá trị bất động sản này. 50% còn lại sẽ được đảm bảo cho nghĩa vụ thanh toán khoản vay của Upexim đối với Agribank, Công ty Kim Cương Xanh và những người liên quan khác.
Không đồng ý với phán quyết này, Công ty Upexim - là đơn vị có quyền và nghĩa vụ liên quan kháng cáo đề nghị TAND Cấp cao tại TP HCM hủy án xét xử lại. Tại phiên tòa lần này, Upexim giữ nguyên yêu cầu kháng cáo.
Là bị hại trong vụ án, Công ty Tradeco rút kháng cáo yêu cầu chia phần hoa lợi, lợi tức phát sinh từ việc Upexim quản lý khu nhà đất. Công ty này cũng xin tòa giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo Vui.
Còn bị cáo Trương Vui kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và xem xét lại trách nhiệm bồi thường của mình.
Hải Duyên