Từ 7h30 sáng, chị Ong có mặt tại điểm trường Nà Pen, trường Mầm non số 2 xã Nà Nhạn, để sơ chế thực phẩm. Người phụ nữ dân tộc Mông, 31 tuổi, có con đang học lớp mẫu giáo lớn tại trường.
Nà Nhạn vốn là xã đặc biệt khó khăn, con của chị Ong trước đây được nhà nước hỗ trợ tiền ăn bán trú. Nhưng khi xã lên nông thôn mới (trừ Nà Pen 2) ba năm nay, chị Ong hơi buồn vì khoản này không còn.
"Chúng tôi chỉ có thể góp sức nấu cơm", chị Ong nói, cho biết thu nhập chủ yếu từ làm nương, chị không có tiền đóng suất ăn bán trú cho con.
Ông Nguyễn Quang Hưng, Chủ tịch UBND thành phố Điện Biên Phủ, cho biết Nà Nhạn cùng với Nà Tấu, Mường Phăng thuộc huyện Điện Biên trước đây, là xã khu vực III, điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Từ năm 2020, ba xã này được sáp nhập vào thành phố Điện Biên Phủ, đạt chuẩn nông thôn mới.
Vì vậy, từ năm học 2021-2022, học sinh ba xã nói trên đều không còn chế độ trợ cấp bán trú theo quy định của Chính phủ. Ông Hưng nói điều này ảnh hưởng không nhỏ đến học sinh, nhất là các em hộ nghèo, cận nghèo thuộc dân tộc Khơ mú và dân tộc Mông.
Theo cô Nguyễn Thị Bình, Hiệu trưởng trường mầm non số 2 xã Nà Nhạn, mặc dù xã đã cơ bản đạt các tiêu chí nông thôn mới nhưng đời sống của bà con còn nhiều thiếu thốn. Phụ huynh của trường 100% là người dân tộc Mông, kinh tế eo hẹp, nhận thức chưa cao và không có tiền đóng suất ăn cho con.
"Có học sinh nộp được một, hai lạng gạo mỗi buổi (khoảng ba cân gạo một tháng), có em thì không được cân gạo nào", cô Bình nói. "Bài toán" về bữa ăn bán trú cho học trò khiến cô Bình và các đồng nghiệp trăn trở.
Thời điểm đầu không còn hỗ trợ, bữa ăn của học sinh thường bị gián đoạn, bập bõm. Phụ huynh đành góp rau, góp gạo, góp ngày công đến trường luân phiên nấu cơm.
Nữ hiệu trưởng và các giáo viên sau đó kêu gọi sự hỗ trợ của các trường kết nghĩa, các mạnh thường quân. Trường Mầm non 7/5 ở thành phố Điện Biên Phủ lập tức tiếp tế cho trường một tạ gạo.
Đến cuối tháng 9/2021, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố kết nối với dự án "Nuôi em", hỗ trợ 6.800 đồng mỗi ngày với một trẻ mầm non và 8.500 đồng với học sinh tiểu học không thuộc diện hưởng chế độ bán trú của nhà nước.
Theo cô Bình, trong 6.800 đồng cho trẻ mầm non, 6.000 đồng được dùng mua thực phẩm (trứng, thịt gà, thịt lợn, đậu) cho bữa chính; số còn lại mua bánh quy, bánh gạo, bánh xốp hoặc nấu chè bí, chè đỗ làm bữa phụ. Nguồn hỗ trợ này đã giúp thầy cô giảm bớt khó khăn để tổ chức bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng.
Từ khi có bữa ăn bán trú, tỷ lệ chuyên cần của học sinh tăng trở lại. Tháng 9/2022, trường Mầm non số 2 Nà Nhạn có 236 học sinh đi học thì nay tăng thêm 25 học sinh.
Thầy Nguyễn Đình Vang, Hiệu trưởng trường Tiểu học số 1 xã Nà Nhạn, cũng cho biết tỷ lệ học sinh của trường đi học chuyên cần đạt 100%. Các em có sự phát triển nhất định về thể chất, tinh thần, đáp ứng chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Để thuận lợi cho học sinh đến trường, từ năm học này, trường Tiểu học số 1 xã Nà Nhạn mở lớp tại bản Huổi Chổn, cách điểm trường trung tâm 8 km đường núi dù chỉ có 9 học sinh theo học.
"Nhà trường cũng tổ chức nấu bữa trưa cho học sinh tại đây, nhưng khu vực nấu ăn hiện còn tạm bợ nên cũng phần nào khó khăn cho phụ huynh", thầy chia sẻ.
Theo ông Vũ Minh Trung, Phó trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Điện Biên Phủ, ngoài các chế độ chính sách của nhà nước, phòng Giáo dục kết hợp với các trường tích cực thực hiện công tác xã hội hóa, huy động sự ủng hộ, giúp đỡ của các nhà hảo tâm. Nhiều đợt quyên góp tiền, quần áo, gạo, sách vở cho học sinh được tổ chức, phần nào động viên được các em ra lớp và có điều kiện học hành.
Chị Trá Thị Ong cho hay mỗi năm, một phụ huynh như chị nấu ăn liên tục hai tuần tại điểm trường. Qua đây, chị được giám sát chất lượng vệ sinh thực phẩm, đảm bảo bữa ăn sạch cho con mình và các học sinh khác.
"Nấu ăn cho học sinh, tôi cũng thấy vui vì giúp các cô được một công việc nho nhỏ, để các cô còn dạy học cho con mình và các em khác", chị Ong nói.
Để tiếp thêm động lực cho trẻ em ở vùng sâu, vùng xa có cơ hội cải thiện cuộc sống, Quỹ Hy vọng - báo VnExpress tiếp tục nhận quyên góp trong chương trình Ánh sáng học đường. Thêm một sự chung tay của cộng đồng là thêm một tia sáng gửi tới thế hệ tương lai của đất nước. Độc giả có thể xem thông tin về chương trình tại đây.
Lệ Thu