Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống Covid-19 (Ban chỉ đạo) nêu nhận định trên tại cuộc họp chiều 14/5, sau khi phân tích tình hình kiểm soát dịch bệnh tại hai địa phương.
"Tốc độ kiểm soát dịch bệnh của hai địa phương này chậm hơn dự kiến, mà một trong những nguyên nhân là tốc độ xét nghiệm chậm. Bộ Y tế phải tăng cường hỗ trợ Bắc Ninh, Bắc Giang để trong hai ngày, cùng lắm hai ngày tới cơ bản kiểm soát được dịch bệnh", Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nói tại cuộc họp.
Công suất xét nghiệm của Bắc Giang đạt 1.500 mẫu mỗi ngày. Tỉnh đã lấy 30.000 mẫu, nhưng đến nay còn hơn 6.000 mẫu chưa có kết quả.
Để khắc phục vấn đề nêu trên, tỉnh Bắc Giang đã đề nghị Quảng Ninh hỗ trợ xét nghiệm. Bộ Y tế cũng tăng cường lực lượng cho địa phương "để giải quyết cơ bản vấn đề xét nghiệm, đáp ứng tốc độ truy vết, lấy mẫu".
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 tại huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, tháng 5/2021. Ảnh: Văn Hiệu
Tại cuộc họp, GS. TS Lê Quang Cường, nguyên Thứ trưởng Y tế, cho biết hiện có nhiều loại xét nghiệm Covid-19 nên câu hỏi đặt ra là khi nào thì dùng phương pháp xét nghiệm gì để đạt hiệu quả tối đa. "Bên cạnh hướng dẫn chung, chúng ta rất cần có tổ chuyên môn tư vấn, điều phối, hỗ trợ các tỉnh sử dụng các giải pháp xét nghiệm phù hợp với từng ổ dịch, điểm dịch", ông Cường đề xuất.
Về vấn đề này, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết vừa qua Bộ Y tế đã tiếp thu ý kiến nhà khoa học, địa phương để có hướng dẫn kết hợp các loại xét nghiệm, công nghệ xét nghiệm. "Ngoài những vấn đề có tính nguyên tắc, chiến lược về xét nghiệm, khó nhất là phải có các phương án, hướng dẫn cụ thể với từng tình huống dịch, lúc nào, ở đâu dùng loại xét nghiệm nào kết hợp với công nghệ nào cho hiệu quả nhất. Chúng ta cần tránh cực đoan, tuyệt đối hoá xét nghiệm PCR hay sử dụng ồ ạt xét nghiệm nhanh", Phó thủ tướng nói và lưu ý, nếu không hướng dẫn kỹ lưỡng thì không hiệu quả và lãng phí.
Ông yêu cầu Bộ Y tế tổ chức nhóm chuyên gia về xét nghiệm hỗ trợ cho các địa phương có dịch, tương tự như cơ chế hoạt động của nhóm chuyên gia hỗ trợ điều trị các ca bệnh Covid-19 nặng.
Tại cuộc họp Ban chỉ đạo ngày 12/5, các địa phương phản ánh tình trạng thiếu sinh phẩm xét nghiệm nhanh. Để xét nghiệm theo kịp tốc độ truy vết, lấy mẫu, nhằm xác định nhanh nhất tình hình dịch bệnh, các tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang kết hợp xét nghiệm nhanh (xét nghiệm tìm kháng thể) và xét nghiệm PCR (xét nghiệm tìm virus).
Tuy nhiên, việc đặt mua các loại sinh phẩm xét nghiệm nhanh rất khó khăn, nên hầu hết các tỉnh đang sử dụng sinh phẩm xét nghiệm nhanh do doanh nghiệp tài trợ. Đơn cử, tỉnh Bắc Giang có khoảng 160.000 công nhân trong các khu công nghiệp, cần có 100.000 bộ sinh phẩm xét nghiệm nhanh nhưng chỉ có khoảng 2.000 bộ do doanh nghiệp tài trợ và mua thêm được gần 2.000 bộ.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị Đà Nẵng tổng kết phương pháp xét nghiệm gộp mẫu (10-20 mẫu), thành hướng dẫn chia sẻ với các địa phương khác nhau. Cách làm này tiết kiệm chi phí và cải thiện tốc độ xét nghiệm.
Bộ Y tế đẩy nhanh việc cấp phép công nghệ xét nghiệm mới, nhanh và rẻ hơn, sàng lọc được nhiều hơn; thống kê nhu cầu mua, sử dụng xét nghiệm nhanh của các địa phương để hướng dẫn cụ thể về việc này.
Từ 27/4 đến nay, Việt Nam ghi nhận 788 ca nhiễm Covid-19 cộng đồng, ở 26 tỉnh, thành; trong đó Bắc Ninh 177 ca; Bắc Giang 107 ca.