Nếu từng ôn hoặc thi IELTS, người học tiếng Anh thường biết về 4 tiêu chí chấm điểm cho bài IELTS Speaking, gồm độ trôi chảy và kết nối ý, sử dụng từ vựng, vốn và độ chính xác khi sử dụng ngữ pháp, phát âm.
TS Phùng Thùy Linh, chủ nhiệm chương trình tiếng Anh cho sinh viên quốc tế Đại học Chatham, Mỹ, cho biết sau khi nghe vài chục bài trả lời phỏng vấn thử (IELTS Mock test) của các học sinh đến từ Việt Nam (mức điểm khoảng 5.0-7.0) với một giám khảo IELTS, chị nhận thấy các em có thể diễn đạt được nhiều nội dung, dùng mẫu câu đa dạng, phát âm và ngữ điệu tốt. Nhiều em sử dụng được các từ vựng khó và ít gặp trong ngôn ngữ hàng ngày.
Tuy nhiên, nhược điểm là các em ngừng nghỉ giữa các ý khá nhiều, hoặc "ậm, ừ" làm giảm độ trôi chảy. Ngoài ra, việc sử dụng ngữ pháp đôi khi chưa chính xác.
Dưới đây là một số lỗi ngữ pháp học sinh hay mắc trong bài nói IELTS, theo chị Linh:
Danh từ số ít và số nhiều
Nhiều bạn sử dụng danh từ số ít khi tình huống đòi hỏi cần sử dụng danh từ số nhiều. Nguyên nhân một phần là trong tiếng Anh, ngay cả khi bạn không dùng động từ ở dạng số nhiều thì người nghe vẫn hiểu.
Một lý do nữa là có lẽ nhiều người Việt Nam không nhất quán trong việc phát âm âm s ở cuối danh từ số nhiều. Có người phát âm s nhiều hơn cần thiết, cho thấy với một số trường hợp đây là vấn đề về phát âm chứ không phải ngữ pháp.
Dù lý do là gì, giám khảo sẽ ghi lại lỗi và giảm điểm cho độ chính xác. Một số tình huống nhầm lẫn:
1. We like dog very much because it can keep the house away from the mad people. Dog can bark (Chúng tôi thích chó vì chúng có thể giữ nhà. Chó có thể sủa). Trong trường hợp này, danh từ dog phải ở dạng số nhiều (dogs).
2. I don’t often visit farm (dạng đúng: farms) - Tôi không thường xuyên đi thăm nông trại.
3. Some popular animal are dog, cat, and parrot (dạng đúng: animals, dogs, cats, parrots) - Một vài động vật phổ biến là chó, mèo và vẹt.
Dạng động từ
Hiểu đơn giản, khi chủ ngữ là số ít (she, the dog, pollution), động từ cần phải ở dạng số ít cho những thời nhất định (She walks, The dog barks, Pollution affects air quality). Khi chủ ngữ là số nhiều thì động từ phải ở dạng số nhiều.
Tuy nhiên, nhiều học sinh thường mắc lỗi này. Ví dụ:
1. Each family in our society have a pet (dạng đúng: has) - Mỗi gia đình có một vật nuôi cưng.
2. It feel good when you create a program which actually run (dạng đúng: feels, runs) - Thật tuyệt khi bạn tạo ra một chương trình thật sự chạy được.
Chị Phùng Thùy Linh, ở sự kiện Vòng tay nước Mỹ của Hội Thanh niên, Sinh viên Việt Nam tại Mỹ, tháng 8/2022. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Thì của động từ
Trong bài phỏng vấn IELTS, giám khảo sẽ đặt những câu hỏi để người nói phải dùng các thì động từ khác nhau như quá khứ, tương lai, hiện tại hoàn thành...
Chẳng hạn: How has your hometown changed?/ Describe an encounter with an animal?/ How will the way people shop change in the future? (Quê hương của bạn đã thay đổi thế nào?/ Mô tả cuộc gặp gỡ với một con vật?/ Cách mọi người mua sắm sẽ thay đổi như thế nào trong tương lai?).
Nhiều học sinhkể lại một câu chuyện trong quá khứ nhưng thỉnh thoảng lại lẫn vào một động từ ở thì hiện tại.
Ví dụ:
1. I see this when I was in secondary school. My classroom travel to the mountain (Tôi nhìn thấy điều này khi học cấp 2. Lớp học của tôi đi chơi ở vùng núi). Dạng động từ đúng ở đây phải là saw, traveled.
2. When I come to Hanoi and met people in the city, I had difficulty in talking with them (dạng đúng: came) - Khi tôi đến Hà Nội và gặp những người ở thành phố, tôi khó khăn để nói chuyện với họ.
3. When I was six, I often visit to the zoo and met a monkey (dạng đúng: visited) - Khi tôi 6 tuổi, tôi thường thăm vườn thú và gặp một chú khỉ.
Cải thiện độ chính xác về ngữ pháp thường là một thách thức lớn, vì ngữ pháp chỉ có thể phát triển dần dần. Tuy nhiên, nhận thấy chúng là bước đầu tiên để có thể dần sửa lỗi.
Linh Phùng