Thầy giáo tiếng Anh Quang Nguyen phân tích sâu về ba loại tiếng Anh thường thấy.
Có bao giờ bạn tự hỏi, sao mình nghe TOEFL, IELTS thì không đến nỗi nào, nhưng động nghe phim hay giao tiếp thì cảm thấy khó quá?
Mình tìm được câu trả lời nhờ một lần đi dự hội thảo về phát âm tiếng Anh tại Michigan States University năm 2017. Một diễn giả đã phân tích "thật ra có ba loại tiếng Anh mà người học thường nghe".
Loại thứ nhất, bà gọi là "greenhouse English" (tiếng Anh nhà kính). Loại tiếng Anh này hay được nghe ở các trường mẫu giáo, tiểu học hay các trường học ở các nước nói tiếng Anh như ngoại ngữ (giống Việt Nam).
Đặc thù của "greenhouse English" là giáo viên thường đọc rõ từng từ giống như trong từ điển. Tất cả từ, bất kể là từ được nhấn hay không đều được phát âm (enunciate) một cách cẩn thận và rõ ràng. Ví dụ ở hai câu "Hello, How are you? - I am fine, thank you, and you?", từng từ được phát âm một cách rõ ràng.
Ảnh: Shutterstock.
Vượt qua trình độ "greenhouse English", học sinh được tiếp cận với cái gọi là "garden English". Loại tiếng Anh này không được phát âm rõ ràng như "greenhouse English", đôi khi sử dụng giảm âm, nối âm, nhưng đặc thù chung là được nói ở tốc độ chậm và các từ không được nhấn (function words) cũng được nói tương đối rõ ràng.
Ví dụ câu "My name's Quang" ("is" được giảm lược). "I'm going to school now. I won't be late ("am" và "will not" được giảm lược).
Loại "garden English" thường được thấy trong các lớp học tiếng Anh của người Việt Nam. Hầu hết tài liệu nghe chuẩn hóa (kể cả IELTS và TOEFL) đều là "garden English" - tiếng Anh chậm, chuẩn mực, rõ ràng và ít các hiện tượng nối âm, nuốt âm như trong thực tế.
Tóm lại, "garden English" là khi người nói cố tình nói chậm và rõ hơn so với tốc độ bình thường nhằm tăng tính rõ ràng, và đảm bảo người nghe có thể hiểu được.
Loại cuối cùng, gọi là "jungle English", là tiếng Anh tự nhiên. Loại này khó nghe hơn rất nhiều vì có nhiều phần giảm âm, nối âm, nuốt âm và tốc độ thì thường "nhanh như điện xẹt". Đây là tiếng Anh được sử dụng khi người bản xứ nói chuyện với nhau.
Ví dụ: Bedy-bo-da bed-a sleep beder (Betty bought a bed to sleep better). Câu này có nhiều phần nối âm, biến âm và được nói với tốc độ nhanh.
Mình có cháu họ, từ nhỏ đi học tiếng Anh ở khắp nơi, nhưng khi xem phim tiếng Anh thì không hiểu. Thầy cô khẳng định cháu vẫn nói tiếng Anh tốt nên bố mẹ nghĩ tiếng Anh của con dùng được. Mình thì biết rằng còn một khoảng cách rất lớn giữa việc "giao tiếp được với Tây" và dùng tiếng Anh tự tin, thoái mái.
Khoảng cách đó chính là giữa "Garden English" và "Jungle English". Chừng nào nó chưa được khỏa lấp, người học vẫn sẽ không bao giờ tự tin hoàn toàn trong việc sử dụng tiếng Anh để học tập, tương tác, và giao thương.
Quang Nguyen