"Giáo dục 4.0 - nền giáo dục được coi là toàn diện, suốt đời đang xây dựng kỹ năng mới cho người học", ông Asheesh Advani cho biết. Hệ thống giáo dục này chú trọng 3 kỹ năng gồm giải quyết vấn đề, hợp tác, khả năng thích ứng, đồng thời cho rằng các yếu tố này sẽ đóng vai trò trung tâm trong chương trình giảng dạy 4.0.
Giải quyết vấn đề
Giải quyết vấn đề là kỹ năng ngày càng được chú trọng tại các trường đại học và công ty. Những người giỏi kỹ năng này sẽ tiếp cận vấn đề với sự tò mò, sẵn sàng đón nhận thử thách.
Họ nghiên cứu tình huống và luôn đặt câu hỏi để xác định nguyên nhân gốc rễ, tiếp đó là bước thử nghiệm các giải pháp ở quy mô nhỏ, xem xét kết quả, mở rộng quy mô giải pháp tốt nhất và tiếp tục theo dõi để đảm bảo giải pháp đó thực sự giải quyết vấn đề. Trên hành trình này, họ xây dựng được nhiều kỹ năng là nền tảng cơ bản của việc giải quyết vấn đề: tính sáng tạo, phân tích dữ liệu, tính kiên trì và tư duy phản biện.
Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp một người tìm ra các giải pháp tiềm năng sau khi xác minh nguyên nhân. Ảnh: Youth Time Magazine
Trong loạt bài của Viện Brookings về giảng dạy các kỹ năng tương lai, nhà giáo Kate Mills cho biết điều quan trọng là giáo viên phải tạo ra một môi trường trong đó học sinh là những người chủ động biết cách giải quyết vấn đề.
Mills mô tả "sự cố bình thường hóa" tại lớp học của bà chính là cơ hội để học sinh biết cách giải quyết các vấn đề. Cụ thể, học sinh cần biết cách đặt tên vấn đề, mô tả các bước họ đã sử dụng và nhắc lại quá trình giải quyết như thế nào.
"Sau một vài tuần, hầu hết các em đều hiểu rằng giáo viên ở đó không phải để giải quyết vấn đề cho học sinh, mà để hỗ trợ họ tự giải quyết", Mills nói. Giáo viên cung cấp cho học sinh một loạt các chiến lược tiếp theo để giải quyết vấn đề mà học sinh có thể tham khảo nếu gặp khó khăn.
Cộng tác
Cộng tác là khả năng làm việc tốt với người khác, có thể với tư cách trưởng nhóm hoặc thành viên trong nhóm. Những người này sẵn sàng thay đổi suy nghĩ khi đối mặt với bằng chứng trái ngược với nhận định ban đầu. Cộng tác hiệu quả sẽ khiến họ giảm căng thẳng và dễ dàng giải quyết xung đột.
Kỹ năng cộng tác, làm việc nhóm đóng vai trò quan trọng giúp người trẻ thành công. Nguồn ảnh: Filepro
Năm 2018, Pearson Education, nhà xuất bản giáo dục Anh đã kết hợp với Tổ chức Hợp tác vì Học tập Thế kỷ 21 để phân tích việc dạy học sinh cách cộng tác. Báo cáo khuyến nghị xây dựng ba yếu tố hợp tác trong các hoạt động lớp học hàng ngày: giao tiếp giữa các cá nhân, giải quyết xung đột và quản lý nhiệm vụ.
Nếu một nhiệm vụ chỉ yêu cầu các nhóm đưa ra nhiều ý tưởng nhưng không ưu tiên bất kỳ lựa chọn nào, học sinh sẽ không cần phải phối hợp các ý tưởng và đóng góp của mình. Tương tự, nếu một nhiệm vụ đòi hỏi sự đồng thuận nhưng mọi người trong nhóm đã đồng ý về hướng hành động tốt nhất thì học sinh cũng không có cơ hội thực hành các kỹ năng giải quyết xung đột. Bởi vậy, "một vài xích mích nhất định cần được xây dựng trong môi trường học tập để phát triển và thực hành các kỹ năng hợp tác", báo cáo cho biết.
Để thiết kế một lớp học như thế, báo cáo khuyến nghị cần tổ chức học sinh thành nhiều nhóm khác nhau cho nhiều nhiệm vụ và dự án khác nhau, luân phiên vai trò giữa các học sinh để đảm bảo tất cả đều trải qua nhiều trách nhiệm và tình huống giao tiếp và dạy học sinh cách ứng xử. Những học sinh có kỹ năng hợp tác mạnh mẽ có triển vọng việc làm và thăng tiến tốt hơn những người học không có kỹ năng này.
Khả năng thích ứng
Khả năng thích ứng bao gồm sự thoải mái nhất định với những hoàn cảnh không quen thuộc, sự thay đổi đột ngột, hay khả năng đưa ra quyết định nhanh nhạy trước áp lực. Những bạn trẻ có khả năng thích ứng sẽ là những người liên tục chuyển đổi và dần dẫn đầu. Họ sẵn sàng chào đón các cơ hội để học hỏi cái mới, luyện kỹ năng và thử thách bản thân.
Dạy khả năng thích ứng là tạo ra một quy trình tự điều chỉnh với học sinh, trong đó học sinh tự đánh giá trình độ của mình trong một lĩnh vực cụ thể, từ đó thiết lập mục tiêu học tập, làm việc để xây dựng kinh nghiệm và kỹ năng. Sau một thời gian sẽ đánh giá lại trình độ, xác định các sửa đổi cần thiết để tiếp tục cải thiện. Theo thời gian, việc điều chỉnh và sửa đổi các kỹ năng và hành vi sẽ dần hình thành khả năng thích ứng.
Asheesh Advani khẳng định, bằng cách tập trung vào việc xây dựng kỹ năng cá nhân và học tập trên lớp xung quanh việc giải quyết vấn đề, hợp tác và khả năng thích ứng, Giáo dục 4.0 mang đến cho những người trẻ tuổi cơ hội lớn để thành công trong nền kinh tế toàn cầu.
Nguyên Chương (Theo World Economic Forum)
Hiện, FUNiX là đại diện của Udemy tại Việt Nam - nền tảng giáo dục trực tuyến hàng đầu thế giới cung cấp các chương trình đào tạo kiến thức, kỹ năng để đáp ứng các thách thức trong kỷ nguyên số.