Đầu năm 2021, đứng trước bối cảnh dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn tới cả thị trường trong nước và xuất khẩu, nhiều hợp tác xã nông nghiệp nói chung và các hợp tác xã thanh long tại Bình Thuận nói riêng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm cơ hội, hướng đi để mở rộng thị trường.
Nhiều hợp tác xã nhận thấy rằng, khi Covid-19 tác động tiêu cực đến các kênh bán hàng truyền thống, việc đưa sản phẩm lên bán online để tiếp cận trực tiếp tới tay người tiêu dùng là xu hướng bắt buộc. Tuy nhiên, các đơn vị gặp hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ, chưa biết mình cần làm gì để phát triển hướng đi mới này.
Nhằm hỗ trợ các hợp tác xã nông nghiệp tại Bình Thuận chuyển đổi số, bắt đầu từ việc thử nghiệm live streaming vào kinh doanh thanh long sạch và bền vững, chiến dịch thí điểm ứng dụng công cụ phát trực tiếp (live streaming) vào kinh doanh sản phẩm thanh long sạch và bền vững tại Bình Thuận đã được UNDP phối hợp cùng VECOM và Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bình Thuận triển khai, đem lại nhiều kết quả tích cực.
Sau chương trình huấn luyện về live streaming và thương mại điện tử cùng với các chuyên gia của Hệ thống Học viện Kinh doanh Số IM Group - thành viên của VECOM, ngay từ những livestream đầu tiên, hình ảnh chân thực và chia sẻ giản dị của bà con Bình Thuận đã thu được lượng tương tác đáng chú ý.
Sau quá trình tự thực hành, từ các bước đi cơ bản kết hợp nét tự nhiên, nói chuyện chân thật và những chia sẻ kinh nghiệm đến từ những nông dân chân chất. Tuy nhiên, tiếp cận công nghệ mới vẫn còn là điểm yếu của bà con, vì thế, livestream đôi lúc chưa ổn định và gặp nhiều vấn đề kỹ thuật.
Bà Hoàng Thư Hương - Đại diện Hợp tác xã thanh long sạch Hòa Lệ chia sẻ, từ khi bắt đầu được đào tạo về livestream và thương mại điện tử vào tháng 12/2020, cho tới khi tham gia chiến dịch vào tháng 2, hợp tác xã đã nhận thức được ích lợi của hoạt động này. Livestream giúp thu hút không chỉ khách hàng mua lẻ mà nhiều đầu mối thương lái mới.
Không chỉ nhận các đơn hàng bán lẻ thông qua việc livestream và tích cực truyền thông về sản phẩm thông qua Fanpage, website và các sàn thương mại điện tử, ba hợp tác xã cũng thu hút được nhiều đơn vị mua hàng sỉ trên khắp toàn quốc, đồng thời cả các đơn vị có nhu cầu xuất khẩu sản phẩm đạt chuẩn GlobalGAP đi nước ngoài. Việc triển khai kênh website đầy đủ thông tin cũng góp phần làm gia tăng uy tín cho hợp tác xã, giúp cho việc tiếp cận mối thương lái mới được dễ dàng và thuận lợi hơn.
Ông Lê Văn Dũng - Đại diện hợp tác xã thanh long Thuận Hòa cho biết, trong các hoạt động hỗ trợ vừa qua, đơn vị này hài lòng với việc nhận một website với đầy đủ thông tin, giao diện dễ nhìn dễ hiểu.
"Bây giờ để giới thiệu sản phẩm với thương lái, chúng tôi chỉ cần gửi trang web cho họ tham khảo rồi cung cấp giá", ông Dũng nói.
Qua chiến dịch thúc đẩy bán hàng qua livestream và Fanpage, có hơn 5,8 tấn thanh long tươi đã được bán ra cùng nhiều đơn hàng mua sản phẩm thanh long đã chế biến. Một số khách hàng đã hình thành thói quen mua hàng lần hai, lần ba thông qua Fanpage, hoặc đặt mua theo thùng 15-20 kg mỗi lần. Bên cạnh đó, khách hàng cũng chia sẻ, gộp đơn với bạn bè, người thân để cùng mua thanh long tươi từ vườn và thuận tiện cho việc vận chuyển.
Đánh giá về doanh thu đến từ livestream và các kênh thương mại điện tử, đại diện Hợp tác xã thanh long Hàm Minh 30 chia sẻ, doanh thu đem về đều đặn với một số đơn nhỏ và chủ yếu là các đầu mối thương lái mới, thấy trang Fanapge quảng cáo, livestream nên xem và hỏi mua.
"Một số cửa hàng trái cây ở TP HCM liên hệ mua số lượng lớn để bán lẻ. Tuy không tăng đột biến nhưng đơn hàng đều đặn và có thêm nhiều khách hàng mới sẽ giúp hợp tác xã kinh doanh bền vững trong tương lai", ông Minh chia sẻ.
Thành tựu lớn nhất của chiến dịch, theo đánh giá của ông Đoàn Quốc Tâm - Đại diện VECOM, là giúp bà con thay đổi được tư duy truyền thống, sẵn sàng đón nhận và nhận ra hiệu quả của chuyển đổi số, từ đó duy trì và phát huy. Thêm nhiều hoạt động như vậy có thể giúp thị trường thanh long nói riêng và thị trường nông sản trong nước nói chung có khả năng chống chọi với diễn biến phức tạp của dịch và phát triển vững bền hơn trong tương lai.
Sau hơn ba tháng, đại diện các hợp tác xã UNDP và VECOM đã rút nhiều kinh nghiệm. Đầu tiên, việc triển khai livestream cũng như bán hàng trên các kênh thương mại điện tử cần có sự kiên trì và tích cực từ chính người nông dân. Các hợp tác xã nên có ít nhất một nhân sự phụ trách để đảm bảo hoạt động luôn được duy trì, như vậy mới tiếp tục phát huy được những thành tựu ngay từ buổi đầu.
Tiếp đến, thương mại điện tử sẽ không thể thành công nếu việc vận chuyển và thanh toán không chặt chẽ. Các đơn vị vận chuyển và thanh toán đóng vai trò quyết định trong hành trình kết nối hợp tác xã với người mua. UNDP và VECOM vẫn luôn tiếp tục thúc đẩy các hoạt động hợp tác với các cơ quan tại địa phương, cũng như đối tác về nền tảng, công nghệ, giao nhận, thanh toán để giúp hoàn thiện dần các mảnh ghép hỗ trợ chuyển đổi số ngày càng dễ dàng và thuận tiện hơn. Việc này cũng yêu cầu hợp tác xã tích cực phối hợp và điều chỉnh cách đóng gói sản phẩm, giá bán sao cho thuận tiện nhất cho người mua hàng.
Bên cạnh đó, việc cải thiện về cơ sở vật chất, cụ thể là kho lạnh để lưu trữ và bảo quản thanh long cũng là một vấn đề cần được lưu tâm khi các hợp tác xã mong muốn triển khai hoạt động thương mại điện tử. Chia sẻ từ đại diện ba hợp tác xã tham gia chiến dịch thí điểm, đây là một trong những điểm họ mong muốn được hỗ trợ trong thời gian tới.
Chiến dịch thí điểm ứng dụng công cụ phát trực tiếp (live streaming) kết thúc mở ra tiềm năng lớn và lâu dài cho các hợp tác xã, đồng thời cũng gợi ý thêm hướng đi mới cho các cơ quan tại địa phương về các công tác hỗ trợ nông dân phát triển kinh tế địa phương bền vững, trong bối cảnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp.
Bảo Khánh