Trong số 33 bảo vật quốc gia do Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký quyết định công nhận đợt 13, năm 2024, có ba chiếc ôtô từng phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh giai đoạn thập niên 50, 60 thế kỷ trước. Ba xe gồm Peugeot 404, Pobeda và ZIS 115.
Peugeot 404
Peugeot 404 với biển số "HNC 232" tại khu trưng bày. Ảnh: Thanh Hải
Theo Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh, chiếc Peugeot 404 là món quà của đồng bào Việt kiều kính tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ Việt Nam vào cuối năm 1964.
Xe có số máy 444.6195. Động cơ 4 xi-lanh. Trọng lượng không tải 1.950 kg. Trần xe bọc vải cứng có kẻ ô vuông nhỏ, chính giữa có một bóng đèn. Ghế bọc đệm da màu vàng. Cửa kính hai bên có rèm bằng vải voan màu trắng. Khu vực điều khiển có đồng hồ báo giờ hình chữ nhật, một đài bán dẫn, một đồng hồ đo tốc độ với tốc độ tối đa là 170 km/h.
Trong thời kỳ phục vụ tại Phủ Chủ tịch, chiếc xe chạy được 16.575 km (trong đó có trên 3.000 km đã chạy tại thời điểm nhận xe).
Pobeda
Mẫu Pobeda với biển số "HN 158" được trưng bày trong khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch. Ảnh: Thanh Hải
Chiếc Pobeda là một trong những xe do Chính phủ Liên Xô tặng cho Việt Nam vào năm 1955. Tháng 3/1957, Vụ Lễ tân Bộ Ngoại giao đã chuyển chiếc xe này sang văn phòng Phủ Chủ tịch. Xe đã phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh đến năm 1969.
Pobeda, hay GAZ M20 Pobeda, là kiểu xe gia đình cỡ lớn sản xuất những năm 1946-1958 với động cơ 2,1 lít, 4 xi-lanh thẳng hàng cho công suất 50 mã lực. Đây cũng là mẫu xe đầu tiên ra đời thời Xô Viết có cần gạt nước tự động, sưởi điện và radio. Xe dài 4.665 mm, rộng 1.695 mm, cao 1.590 mm, và trục cơ sở 2.700 mm. Trọng lượng khô 1.350 kg.
GAZ M20 Pobeda có nhiều phiên bản, trong đó có taxi, mui trần, bản dẫn động hai cầu, và thậm chí bản đặc biệt cho Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô (KGB).
ZIS-115
Mẫu ZIS 115 màu đen. Ảnh: Thanh Hải
Năm 1954, Đảng Cộng sản Liên Xô tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh một phiên bản của ZIS-115, là dòng xe chuyên dụng chống đạn, được sản xuất rất hạn chế tại Liên Xô, với chỉ 32 chiếc, chủ yếu dành cho các nguyên thủ.
ZIS-115 được vận chuyển theo đường sắt từ Liên Xô qua ga Bằng Tường, Trung Quốc để vào Việt Nam. Khi về đến Hà Nội, các tài xế phải đi thử một thời gian, đến tháng 12/1954 mới chính thức đăng ký với biển số HN481, số máy 1102447.
Xe dài 5.920 mm, rộng 1.820 mm, cao 1.750 mm. Trọng lượng xe không tải 2.575 kg, công suất 52 mã lực, cửa kính dày 8 cm. Phía trước có 3 đèn, đường kính 20 cm, ở giữa gắn miếng kim loại có chữ "ZUC". Lốp xe đường kính 770 mm.
Trong thời gian phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh từ tháng 12/1954 đến năm 1969, xe chạy được 15.788 km.
Mỹ Anh