Nhóm tàu sân bay Liêu Ninh và máy bay quân sự Trung Quốc trên Biển Đông ngày 12/4/2018. Ảnh: Reuters.
"Chúng tôi muốn Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) trở thành một tài liệu tạo thêm niềm tin trong khu vực và tuân theo luật pháp quốc tế", ông Arthayudh phát biểu tại sự kiện bên lề Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN diễn ra tại Bangkok, Thái Lan.
Arthayudh cho biết khi thảo luận về bản dự thảo thứ hai của COC trong tháng 10, ASEAN và Trung Quốc sẽ đi sâu vào các chi tiết cụ thể của văn kiện sau khi nhất trí về "các nguyên tắc cơ bản" trong vòng rà soát đầu tiên của COC.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm 31/7 xác nhận nước này và ASEAN đã hoàn thành vòng rà soát đầu tiên của COC, đồng thời bày tỏ lạc quan rằng hai bên sẽ "nhất định" đạt được sự đồng thuận trước thời hạn ba năm tới.
Tuy nhiên, ông Arthayudh cũng cho biết một số nhà ngoại giao hàng đầu của khu vực sáng nay đã bày tỏ "quan ngại" về những căng thẳng gần đây ở Biển Đông, lưu ý rằng hoạt động của các tàu chiến và khí tài quân sự trong vùng biển có thể phương hại tới khả năng giải quyết tranh chấp bằng hòa bình.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh hôm nay tuyên bố trong họp báo ở Bắc Kinh rằng nước này cùng với các quốc gia khác mong muốn "duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực, bao gồm những khác biệt và tranh chấp ở Biển Đông".
Bà Hoa cho rằng các cuộc đàm phán COC đang có tiến triển, đồng thời cáo buộc phía Mỹ "luôn tìm mọi biện pháp có thể để gieo rắc bất hòa giữa các quốc gia trong khu vực và gây rắc rối ở Biển Đông".
Tuyên bố được bà Hoa đưa ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm nay chỉ trích hành động của Trung Quốc tại Đông Nam Á, cho rằng ASEAN nên tin tưởng vào các giá trị của Washington. "Chúng tôi không xây đường sá để phá bỏ chủ quyền quốc gia của nước khác. Chúng tôi không dựng cầu để lấp khoảng trống về lòng trung thành", Pompeo nói.
Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN hôm 31/7 ra tuyên bố chung bày tỏ lo ngại về việc cải tạo đất, các hoạt động và sự cố nghiêm trọng làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể làm suy yếu hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực.
COC là tập hợp những quy tắc, quy định và trách nhiệm hay cách hành xử phù hợp của các cá nhân, tổ chức và bên có liên quan đến Biển Đông. COC được nêu ra từ thập niên 1990, bắt đầu được ASEAN và Trung Quốc thảo luận từ năm 2002, trong bối cảnh căng thẳng liên quan đến tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông gia tăng. Dự thảo văn bản đơn nhất COC đã được đưa ra từ tháng 8/2018 tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần thứ 51 ở Singapore.
Ngọc Ánh (Theo Bloomberg)