Apple vừa công bố danh sách đối tác cung ứng trong năm tài khóa 2021 (kết thúc tháng 9/2021), trong đó 25 công ty có nhà máy đặt tại Việt Nam, tăng nhẹ so với mức 21 công ty năm 2020. Hầu hết đều là những tên tuổi quen thuộc, như Foxconn, Luxshare hay các doanh nghiệp cung ứng linh kiện như Samsung, Intel, LG.
Bên ngoài nhà máy Foxconn ở Bắc Giang. Ảnh: Foxconn
Trong năm qua, Apple bổ sung 5 đối tác có đặt nhà máy tại Việt Nam và loại bỏ một đối tác. Công ty này là Foster Electric, có nhà máy tại Bình Dương và Đà Nẵng.
Trong khi đó, Trung Quốc vẫn là trung tâm sản xuất chính của Apple, chiếm một nửa trong tổng số 190 đối tác. Có tới 98% đối tác tham gia cung ứng vật liệu, đảm nhiệm sản xuất và lắp ráp trên toàn thế giới.
Năm qua, Apple hợp tác thêm với 6 nhà cung cấp mới, nhưng cũng đồng thời loại bỏ 7 đối tác khác. Trong đó, nổi tiếng nhất có Ofilm (Thâm Quyến), chuyên sản xuất và phân phối các linh kiện quang học và quang điện tử.
Theo các chuyên gia, Apple đã bắt đầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình thời gian gần đây. "Apple có thể giảm sản lượng ở Trung Quốc và tăng sản xuất ở Ấn Độ và Việt Nam. Nhưng trước mắt, họ vẫn có quan hệ chặt chẽ với các đối tác Trung Quốc", Eddie Han, quản lý tại Isaiah Research, nói với SCMP.
Ivan Lam, nhà phân tích cấp cao của Counterpoint Research, cho rằng Apple đang bắt đầu tăng tốc trong việc đa dạng hóa sản xuấtnhằm giảm sự phụ thuộc vào các dây chuyền lắp ráp của Trung Quốc. Dù vậy, vấn đề không thể đến sớm.
"Apple có yêu cầu cực kỳ cao về chất lượng sản phẩm. Việc tiếp tục làm việc với đối tác lâu năm tại giúp công ty đảm bảo vấn đề đó", ông Lam nêu quan điểm.
Trong khi đó, Việt Nam và Ấn Độ là hai điểm đến mới của Apple. Ấn Độ gần đây đã triển khai tham vọng trị giá 1.200 tỷ USD để thu hút sản xuất khỏi Trung Quốc. Apple cũng chuyển một phần dây chuyền sản xuất iPhone qua quốc gia này.
Việt Nam hiện có các nhà máy lớn chuyên gia công các thiết bị Apple. Theo số liệu của JP Morgan cuối tháng 9, Việt Nam có thể thành khu vực sản xuất quan trọng của công ty Mỹ, chủ yếu lắp ráp các sản phẩm như AirPods, MacBook, iPad và Apple Watch. Đến năm 2025, Việt Nam dự kiến đóng góp 20% tổng sản lượng iPad và Apple Watch, 5% lượng MacBook và 65% AirPods.
Các công xưởng tại Việt Nam sản xuất nhiều sản phẩm quan trọng trên thị trường di động toàn cầu, có thể kể đến loạt thiết bị từ Samsung, Xiaomi, tai nghe AirPods của Apple. Từ đầu năm nay, nhiều thông tin từ chuỗi cung ứng cho thấy một số dòng sản phẩm khác của Apple như Apple Watch, iPad, MacBook cũng được chuyển dần sang Việt Nam.
Dù vậy, theo FT, thế khó của Việt Nam là thiếu đi các công ty đóng vai trò là đối tác lớn trong chuỗi cung ứng. Thực tế, trong số các nhà cung cấp của Apple hiện có, không có một cơ sở nào là của người Việt. "Câu hỏi đặt ra là liệu Việt Nam có thể phát huy tiềm năng của chính mình hay không, hay chỉ như một 'nền tảng lắp ráp' được coi trọng chủ yếu nhờ lao động giá rẻ", FT bình luận trong một bài viết cuối tháng 9.
Bảo Lâm