Cậu chuyện của Jaimala Devi rất phổ biến ở Bihar, bang nghèo nhất ở Ấn Độ, quốc gia được ước tính đã vượt Trung Quốc để trở thành nước đông dân nhất thế giới. Bihar cũng là bang có dân số tăng nhanh nhất với 127 triệu dân, gần bằng cả số dân của Mexico.
Tỷ lệ sinh tổng thể của Ấn Độ đang giảm khi nền kinh tế ngày càng phát triển, nhưng tình trạng nghèo đói và quan điểm trọng nam khinh nữ thâm căn cố đế khiến Bihar trở thành địa phương thúc đẩy dân số quốc gia không ngừng tăng.
Gita Devi cùng các con trong ngôi nhà ở huyện Darbhanga, bang Bihar, ngày 27/4. Ảnh: AFP
"Có 7 con và phải tự xoay xở khiến tôi nhiều lúc phát điên", Devi, 30 tuổi, chưa từng rời khỏi làng ở huyện Darbhanga, nói. "Tôi nghĩ cuộc sống sẽ dễ chịu hơn nếu chỉ có một hoặc hai con. Nhưng sau khi sinh liên tục 5 cô con gái, tôi đã phải đẻ thêm hai con trai nữa".
Devi cùng các con sống trong một túp lều xiêu vẹo, không có đồ đạc nào đáng giá trừ một chiếc tivi nhỏ, một chiếc quạt cũ, tường dán ảnh vài vị thần Hindu.
Subhash, chồng của Devi, rời nhà đi tìm việc hầu hết thời gian trong năm. Anh đi làm công ở New Delhi, gửi về nhà số tiền ít ỏi mình kiếm được.
Nhiều người làm cha ở Bihar rời quê đi nơi khác tìm việc, nhưng luôn coi việc vắng nhà dài ngày kiếm tiền nuôi con là sự hy sinh xứng đáng để đổi lấy cơ hội thịnh vượng trong tương lai.
"Sinh thêm con vẫn được coi là cách để có thêm người kiếm tiền về cho gia đình", Parimal Chandra, người đứng đầu tổ chức phi lợi nhuận Tổ chức Dân số Ấn Độ (PFI), nói.
Việc nhiều người đàn ông muốn có thêm con trai phản ánh kỳ vọng đã ăn sâu từ lâu trong tư tưởng người dân Ấn Độ rằng con trai sẽ hỗ trợ bố mẹ ngay cả khi đã lấy vợ sinh con.
"Sinh con trai đồng nghĩa với việc mang lại sự tôn trọng và tự hào cho gia đình và người mẹ", Chandra nói.
Ngược lại, con gái thường bị coi là gánh nặng do truyền thống nhà gái phải chuẩn bị của hồi môn, thường rất tốn kém. Cha mẹ các gia đình nghèo thường tìm cách giảm nhẹ trách nhiệm với con gái bằng cách gả con sớm, giống trường hợp của Devi, người lấy chồng từ năm 14 tuổi.
Điều này thể hiện rõ ràng ở Bihar, nơi các bé gái bỏ học sớm và chỉ 55% phụ nữ trong bang biết đọc biết viết. Đây là tỷ lệ thấp nhất Ấn Độ, theo Khảo sát Sức khỏe Gia đình Quốc gia.
Chandra cho hay thống kê này cũng phản ánh tỷ lệ sinh đẻ cao của bang, nơi các bà mẹ không được tiếp cận kiến thức về tránh thai hoặc có tiếng nói trong gia đình.
Jaimala Devi nấu nướng trong nhà ở huyện Darbhanga, bang Bihar, ngày 27/4. Ảnh: AFP
Tình trạng của Bihar từng phổ biến khắp Ấn Độ, quốc gia trước đây thường bị liên tưởng với đói nghèo nhưng đã tăng trưởng kinh tế phi thường trong những thập kỷ gần đây.
Mỗi phụ nữ Ấn Độ trung bình chỉ sinh hai con, giảm so với mức cao nhất 6 con năm 1960, nhờ công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ được cải thiện và tiêu chuẩn sống gia tăng.
Nhưng Bihar từ lâu đã là bang kinh tế chậm phát triển và tỷ lệ sinh đẻ cao hơn so với mức trung bình cả nước. Mỗi phụ nữ bang Bihar trung bình sinh ba con. Đây cũng là bang có tỷ lệ suy dinh dưỡng, tử vong ở trẻ em, giáo dục và tiếp cận y tế kém nhất Ấn Độ.
Raj Kumar Sada, 55 tuổi, có 5 người con, nhưng 4 trong số đó chết sớm. Ông thường xuyên dặn cậu con trai duy nhất còn sống phải cố sinh 4 đứa. "Nếu chẳng may một, hai đứa có chuyện, chí ít còn có đứa ở lại", ông nói. "Người có 7 hay 8 con ở đây rất bình thường".
Indira Kumari là nhân viên y tế phụ trách chăm sóc 400 phụ nữ ở vùng nông thôn Bihar mỗi tháng. Cô cho hay nhiều phụ nữ không có quyền quyết định đẻ bao nhiêu con.
"Ngay cả khi người phụ nữ muốn kế hoạch hóa gia đình, nhà chồng hoặc chồng của họ đều không ủng hộ", Kumari nói.
Chính quyền bang tặng tiền cho gia đình có con gái hoàn thành chương trình học, phân phát bao cao su miễn phí nhằm khuyến khích phụ nữ lập gia đình muộn hơn, sinh ít con hơn.
Người dân huyện Darbhanga tắm rửa bên bờ ao làng ngày 27/4. Ảnh: AFP
Những biện pháp này giúp thay đổi thái độ của một số người làm cha mẹ tại Bihar, dù "chủ đề này là thách thức lớn" vài năm trước, theo Ritu Singh, cán bộ chương trình PFI.
Trong số này có Poonam Devi, 26 tuổi, người làm công theo ngày đã chọn thắt ống dẫn trứng sau khi sinh con thứ tư.
"Người ta hay nói phụ nữ là vô dụng nếu không thể sinh con sau khi lấy chồng", cô bày tỏ. "Nhưng sau khi sinh con thứ tư, tôi bảo chồng rằng thế là đủ và nên tập trung vào nuôi nấng, dạy dỗ các con. Chồng tôi đồng ý".
Hồng Hạnh (Theo AFP)