Thiên hà PGC 2248 chụp bởi kính viễn vọng không gian James Webb. Ảnh: NASA
PGC 2248 còn được gọi là thiên hà Bánh xe đã được nghiên cứu bởi kính viễn vọng không gian Hubble trước đây, nhưng quan sát mới dưới ánh sáng hồng ngoại của Webb đã tiết lộ rất nhiều chi tiết chưa từng thấy trong cấu trúc của thiên hà.
Hình ảnh được NASA chia sẻ hôm 2/8, chụp bởi hai công cụ NIRCam và MIRI của Webb, cho thấy các vùng hình thành sao ở vòng ngoài của thiên hà, cũng như các cụm sao rất trẻ xung quanh hố đen siêu khối lượng ở trung tâm, thứ được bao phủ bởi đám mây bụi dày đặc.
Nằm cách Trái Đất khoảng 500 triệu năm ánh sáng trong chòm sao Ngọc Phu trên bầu trời phía nam, PGC 2248 là một loại thiên hà khá hiếm được gọi là thiên hà vòng. Các nhà khoa học tin rằng nó từng là thiên hà xoắn ốc điển hình trong quá khứ, tương tự dải Ngân Hà, trước khi va chạm trực diện với một thiên hà nhỏ hơn ở tốc độ cao.
Vụ va chạm đã thay đổi cấu trúc và hình dạng của PGC 2248, biến nó trở thành một thiên hà vòng, với một vòng trắng nhỏ hơn ở gần trung tâm và một vòng ngoài khổng lồ bao quanh thiên hà.
Vòng ngoài này đã mở rộng vào vũ trụ trong khoảng 400 triệu năm. Trong quá trình đó, nó va đập với khí bụi xung quanh, kích hoạt sự hình thành sao. Các khu vực mà sao mới đang hình thành xuất hiện dưới dạng những chấm nhỏ màu xanh lam trong ảnh chụp của Webb và nằm rải rác khắp thiên hà, nhưng đặc biệt tập trung ở vòng ngoài.
Thiên hà PGC 2248 chụp bởi kính viễn vọng không gian Hubble. Ảnh: NASA/ESA
Quan sát mới của Webb cũng cho thấy các khu vực giàu hydrocarbon và bụi silicat, tạo thành các nan hoa liên kết vòng trong với vòng ngoài. Ảnh chụp của Hubble trước đây cũng có thể nhìn thấy các nan hoa, nhưng dữ liệu của Webb làm cho đặc điểm này rõ ràng hơn nhiều.
Thiên hà Bánh xe vẫn tiếp tục biến đổi do hậu quả của vụ va chạm dữ dội, vì vậy những quan sát mới sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cả quá trình tiến hóa trong quá khứ và tương lai của nó.
Đoàn Dương (Theo Space)