Đầu năm 2023, người dùng Internet ở Indonesia đã choáng váng trước số lượng ăn xin trực tuyến ngày càng tăng, những người lợi dụng các tính năng tặng quà (có thể đổi thành tiền thật) do một mạng xã hội cung cấp.
Người xuất hiện trong các video thường là phụ nữ lớn tuổi, họ sẽ đổ nước sông bẩn lên người, khiến người xem cảm thấy thương cảm. Nhưng khi những video tương tự được lan truyền vào đầu tháng này, nhiều người bắt đầu đặt câu hỏi "liệu những người đáng thương trong clip đang tự nguyện thực hiện hay bị người khác lợi dụng?"
"Người phụ nữ này có vẻ bị ép làm như vậy, thật tội nghiệp cô ấy", một người dùng TikTok để lại bình luận.
Hình ảnh một người dân tắm bùn được chia trên mạng xã hội ở Indonesia. Ảnh chụp màn hình
Trong video live stream khác, một số phụ số phụ nữ mặc quần áo đầy đủ thay phiên nhau tắm bùn, được ghi hình lại dưới tài khoản của người tên Sultan Akhyar. Tài khoản này đã bị xóa theo yêu cầu từ Bộ Thông tin và Tin học Indonesia.
Loạt video này nhanh chóng vấp phải sự phản ứng dữ dội ở quốc gia có hơn 99 triệu người dùng TikTok, cao thứ hai thế giới.
Ngày 19/1, Sultan nói lần đầu làm các video tắm bùn với bạn bè để xin chút tiền từ người theo dõi nhưng những người hàng xóm cũng xin được tham gia vì nghèo và đang nợ nần.
Thời gian đầu, người này giới hạn thời gian phát trực tiếp chỉ trong một tiếng, nhưng sau đó bắt đầu kéo dài khi thấy lượt xem tăng, số người tặng quà cũng nhiều hơn. Có nhiều thời điểm, nam TikToker phát trực tiếp đến 24 tiếng.
Raimin, một trong những phụ nữ trong livestream nói rằng bản thân tự nguyện làm vậy vì muốn kiếm tiền. "Tôi nghèo, không có tiền mua nhu yếu phẩm. Tôi hiện sống một mình", người phụ nữ 66 tuổi nói và cho biết đã xuất hiện trên các video được 5 lần, kiếm được 2 triệu rupiah (3,1 triệu đồng) cho mỗi lần lên sóng.
Một phụ nữ khác ở Gowa Regency, tỉnh South Sulawesi, cũng gây chú ý khi tìm cách kiếm quà trên TikTok bằng cách cho đứa con 7 tháng tuổi uống cà phê hòa tan thay vì sữa bột. Bà mẹ đơn thân trước đó còn đăng các video quay cảnh cho con ăn cơm chiên và gà cay, dù khai với cảnh sát chỉ "làm giả vờ" trước ông kính. Hiện các video của người này đã bị gỡ xuống.
Tri Rismaharini, Bộ trưởng Nội vụ Indonesia, kêu gọi công chúng báo cáo các video tương tự cho chính quyền địa phương. Bà cũng kêu gọi các nhân viên ngăn chặn các hoạt động ăn xin, cả ngoài đời thực và trên mạng xã hội nhằm lợi dụng người già, trẻ em, người khuyết tật hoặc các nhóm khác dễ bị tổn thương để chuộc lợi.
Muhammadiyah, nhóm Hồi giáo ôn hòa lớn thứ 2 tại Indonesia, nói rằng ăn xin và xin tiền, hàng hóa miễn phí hạ thấp danh dự con người, và điều này bị cấm trong đạo Hồi.
Những người Indoneisa bức xúc khi lòng tốt bị lợi dụng trên mạng xã hội. Ảnh minh họa: Shutterstock
Hôm 29/1, Bộ trưởng Du lịch Indonesia Sandiaga Uno, kêu gọi những người sáng tạo nội dung nên tạo ra những sản phẩm mang giá trị tốt, thay vì lợi dụng lòng tốt và hào phóng của người xem. Một ngày sau, Bộ Thông tin và Tin học nước này đã yêu cầu TikTok gỡ toàn bộ các video tắm bùn. Nền tảng này nói với hãng tin địa phương Merdeka rằng "rất lo ngại" về các video ăn xin trực tuyến và kêu gọi người dùng báo cáo những nội dung không phù hợp.
Devue Rahmawaiti, nhà xã hội học tại Đại học Indonesia, cho biết những video trên vẫn có thể xuất hiện nếu người xem tiếp tục giúp đỡ. Devue kêu gọi chính phủ nước này cần phổ biến tới công chúng để đảm bảo các khoản đóng góp được sử dụng vào các mục đích phù hợp.
Về phần Sultan, người này đã xin lỗi về các video tắm bùn và cam kết tạo ra những nội dung mang giá trị tích cực trong tương lai. "Tôi sẵn sàng xóa mọi thứ để những người khác không làm theo. Tôi xin lỗi vì đăng tải những nội dung không hay lên tài khoản của mình", anh nói.
Minh Phương (Theo SCMP)