Khi doanh nghiệp tự chấm dứt hoạt động, các thành viên sáng lập vẫn còn thì khi có người khởi kiện đòi nợ, nghĩa vụ trả nợ thuộc về doanh nghiệp hay các thành viên (chủ sở hữu doanh nghiệp)? Thực tế có tòa án coi tất cả những thành viên hoặc cổ đông là đồng bị đơn, tham gia tố tụng và phải chịu trách nhiệm tài sản theo phán quyết của tòa án. Với từng trường hợp, tòa án giải quyết như sau:
Nếu chưa lâm vào trình trạng phá sản và đã ngừng hoạt động kinh doanh dưới 1 năm liên tục: Tòa án thụ lý vụ án với đương sự là doanh nghiệp và giải quyết vụ án theo thủ tục chung.
Nếu chưa lâm vào tình trạng phá sản và đã ngừng hoạt động kinh doanh trên 1 năm liên tục: Sau khi nhận đơn khởi kiện, tòa án gửi văn bản tới phòng đăng ký kinh doanh cấp tỉnh yêu cầu xem xét thu hồi giấy chứng nhận kinh doanh của doanh nghiệp. Đồng thời, tòa án báo cho nguyên đơn biết, đề nghị họ rút lại đơn để giải quyết tranh chấp theo thủ tục giải thể doanh nghiệp. Nếu nguyên đơn không rút lại đơn khởi kiện, tòa án phải thụ lý vụ án và giải quyết theo thủ tục chung.
Doanh nghiệp đã lâm vào tình trạng phá sản: Sau khi nhận đơn khởi kiện, tòa án báo cho nguyên đơn biết và đề nghị họ rút lại đơn kiện về tranh chấp kinh tế, để thay thế bằng đơn yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp. Nếu họ không rút đơn kiện, tòa án phải thụ lý vụ án rồi ra quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án, đồng thời thông báo cho chủ nợ và các doanh nghiệp hữu quan biết. Đến khi tòa án mở thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp với doanh nghiệp đó thì đình chỉ việc giải quyết vụ tranh chấp đã thụ lý. Mọi tranh chấp đều được giải quyết chung trong vụ yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp.
Khi giám đốc vắng mặt lâu dài tại doanh nghiệp mà không ủy quyền lại cho người khác làm đại diện doanh nghiệp, tòa án đang giải quyết vụ án cần có văn bản yêu cầu doanh nghiệp bầu hoặc bổ nhiệm ngay người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Văn bản này đồng thời được tòa án gửi tới cơ quan đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp để yêu cầu họ kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện.
Trong khi chờ đợi, tòa án đang thụ lý vụ án có thể tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án. Nếu quá 3 tháng kể từ ngày ra quyết định tạm đình chỉ, doanh nghiệp vẫn không có người đại diện theo pháp luật để tham gia tố tụng thì tòa án coi đó là sự cố tình vắng mặt không có lý do chính đáng của bị đơn. Áp dụng phần I Nghị quyết 03/HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao tiến hành xét xử vắng mặt bị đơn.
Theo Tòa án kinh tế TAND Tối cao, tranh chấp trong nội bộ công ty liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể công phải xác định đó tranh chấp kinh tế. Vì thế phải giải quyết bằng các vụ án kinh tế. Cụ thể, đó là các việc kiện về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công ty và thành viên công ty do Luật Doanh nghiệp điều chỉnh, phân biệt với các tranh chấp khác (dân sự, lao động...).
Vẫn theo hướng dẫn của TAND Tối cao, kể từ thời điểm ngừng thanh toán nợ được ấn định trong quyết định mở thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp, khoản nợ có người bảo lãnh chưa đến hạn trả cũng được coi là hết hạn trả. Trường hợp người bảo lãnh chưa thực hiện việc trả nợ thay, người bảo lãnh sẽ không có tư cách gì trong tố tụng phá sản doanh nghiệp, không thể tham gia vào quá trình giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp. Chỉ sau đã trả nợ thay cho doanh nghiệp mắc nợ, người bảo lãnh mới trở thành chủ nợ không có đảm bảo, có quyền và nghĩa vụ như các chủ nợ không có đảm bảo khác.
(Theo Pháp Luật TP HCM)