Ông bà mình hay nói: "Dạy con từ thuở còn thơ". Có con gái thì mẹ dạy cho "học ăn, học nói, học gói, học mở" để đủ kỹ năng mềm cho tuổi trưởng thành. Nhà mình có hai cậu con trai, nên mẹ gặp chút khó trong việc giáo dục các cậu ấy. Con trai cần mạnh mẽ, phải biết kiếm tiền để mai này làm chủ gia đình.

Cậu lớn nhà là Tú 14 tuổi, cậu em năm nay 9 tên là Kem. Ở nhà, hai cậu không gây nhau do muốn làm theo ý thích thì cũng đùn đẩy công việc nhà cho nhau. Những lúc này, tôi thường mắng các cậu và yêu cầu các cậu phải làm việc này, làm việc kia... để không còn gây nhau nữa, nhưng qua nhiều lần bị mẹ tạo áp lực và la mắng, thấy các cậu không thay đổi và có vẻ rất gượng ép, bực bội và có phản ứng lại mẹ ở các lần sau.

Nghĩ là phạt sẽ không hiệu quả, nên tôi nghĩ cần tạo động lực cho các cậu ấy. Phụ mẹ nấu ăn, cậu nào nhanh tay hơn thì sẽ được thưởng. Bữa cơm nhà mình thường có 3 món: món mặn, món xào và món canh. Mỗi buổi, Tú và Kem sẽ được mẹ giao những phần việc nhất định và tương đồng với nhau. Tú lớn sẽ nhận phần sơ chế món mặn theo yêu cầu của mẹ, còn em Kem sẽ phụ mẹ nhặt rau, rửa rau. Hai anh em sẽ có khoảng 5 phút để làm các công việc trên.

Nhưng do không quen việc, nên các cậu ấy thường mất trên 5 phút để làm, em Kem có vẻ nhanh nhẹn hơn mất khoảng 7 phút để nhặt rau và rửa rau thật sạch. Có lần thấy Tú gặp khó khăn với miếng thịt mềm nhũn và bèo nhèo hoặc con cá đang còn sống nên mất tới hơn 9 phút mới xong. Thế là em Kem rất hay được ẵm giải "Người chiến thắng" và lãnh đủ 10.000 đồng từ mẹ (có vẻ mẹ cũng tốn hầu bao với minigame này đấy).

Nhìn vẻ mặt hớn hở của bạn Kem lúc cầm đồng 10.000 đồng rồi chạy te te bỏ vào heo đất mà mẹ cũng thấy vui lây. Anh lớn có vẻ hơi buồn nhưng tâm phục khẩu phục và quyết chí thắng trong phần kế tiếp. Trộm vía, sau nhiều lần chơi và được mẹ cho tiền, hai cậu nhà mình chỉ hăm hăm bỏ tiền vào heo đất. Mẹ hỏi "sao không mua kẹo hay đồ chơi" thì các cậu chỉ nói "để tiết kiệm đó mua đồ cho năm học mới".

Nhà tôi không thuộc dạng khá giả, hai con thấy bố mẹ làm việc vất vả nên có vẻ rất thương và hiểu chuyện. Sáng mẹ cho tiền ăn sáng, thì chỉ mua đồ hết 70% tiền thôi, số còn lại giữ bỏ túi. Thấy các con có vẻ ý thức được về đồng tiền, nên tôi cũng thấy vui.

Tôi không muốn tạo áp lực cho các con về chuyện tiền bạc sớm, nhưng luôn nhắc nhở các con việc "phải làm thì mới có ăn", con phải lao động thì mới có thành quả và được khen thưởng. Tôi chia cho 2 cậu mỗi cậu một cuốn lịch để bàn, với các điểm cao ở trường và phải đủ 3 điểm cao trong tháng, các cậu "tick" đủ trên lịch và theo ngày, nếu đủ sẽ được mẹ thưởng 30.000 đồng. Nếu không đủ 3 điểm tốt thì các cậu sẽ không được nhận phần tiền này. Tuy nhiên, có khen cũng có phạt, nếu bị điểm xấu (dưới 5 điểm), các cậu sẽ bị trừ 20.000 đồng cho một điểm xấu. Việc này giúp các con phấn đấu hơn trong học tập.

Mỗi lần muốn mua một món đồ, Tú thường chọn rất kỹ các cửa hàng có giá thấp nhất và lấy tiền tiết kiệm từ khoản ăn sáng để mua. Riêng Kem thì hay mượn mẹ tiền để mua món đồ yêu thích và hứa trả mẹ khi mổ heo vào cuối năm, vì tiền tiết kiệm được từ tiền ăn sáng cậu cũng cho hết vào heo.

Tú và Kem đều thích tham gia các hoạt động bên nhà thờ, các con hay tham gia các hoạt động thiện nguyện quyên góp đồ cho người nghèo. Đã vài lần Kem về xin mẹ tiền với mong muốn "con muốn mua bộ sách mới cho các bạn bằng con". Từ việc biết trân quý đồng tiền mà phải cố gắng đạt điểm cao hoặc lao động mới có được, các con cũng ý thức hơn về đồng tiền, biết sử dụng tiết kiệm và phân chia tài chính rõ ràng. Hơn thế, các con cũng biết quyên góp và tham gia thiện nguyện để giúp đỡ mọi người.

Dựa trên tính cách mà các con đã có về sự chăm chỉ và hiểu chuyện, nên tôi chỉ cần tạo cơ hội, các hoạt động để các con có sân chơi, vừa giúp đỡ được mẹ, vừa tự tích góp tài chính cho mình để dùng khi cần nên mình cảm thấy rất yên tâm.
Dạy con về tiền hay quản lý tài chính là điều tôi rất mong muốn, để con hiểu và có kế hoạch tài chính cho mình.

Hiện tại, tôi sử dụng những việc gần gũi nhất để con ý thức từ những việc nhỏ. Kế hoạch tiếp theo tôi muốn lên với con các kế hoạch lớn hơn để con làm quen với việc lập kế hoạch kiếm tiền, tiêu tiền và tiết kiệm như thế nào. Mong ước sau này các con sẽ là những người chủ gia đình.

Lê Thị Thắm