Đỗ đầu ba kỳ thi Hương, Hội, Đình nhưng con đường để đi đến vị trị dẫn đầu đó không hề suôn sẻ với Nguyễn Thắng. Năm 17 tuổi, ông đi thi cùng khóa với cha nhưng bị hỏng. Năm 1854, cha bị bệnh mất, cảnh nhà thêm tiêu điều xơ xác, cuộc sống thêm cơ hàn. Nguyễn Thắng, bấy giờ đã trưởng thành, đổi tên thành Nguyễn Khuyến phải phiêu bạt nay đây mai đó, vừa đèn sách tự học, vừa dạy học để đỡ đần thêm cho gia đình.
Theo Kể chuyện danh nhân Việt Nam, chuyện đổi tên thành Nguyễn Khuyến bắt đầu từ việc thi trượt. Sau khi thi Hội không đỗ, Nguyễn Thắng buồn phiền nghĩ lại cảnh đời mình, phần do cảnh nhà túng bấn, phải chạy vạy lo toan cuộc sống nên không đủ thời gian học, phần do sau những lúc vật lộn kiếm ăn, chân tay mệt mỏi, đầu óc rã rời, sự nỗ lực còn chưa cao.
Thắng viết đi viết lại tên mình ra giấy và bỗng thấy sự trùng lặp giữa ý nghĩ vừa rồi với việc chiết tự tên mình. Ông nhận thấy chữ Thắng có chữ "lực" nhưng là chức "lực" nhỏ, gọi là "tiểu lực". Mà tiểu lực, nỗ lực chưa cao thì đỗ làm sao được. Phải nỗ lực hơn nữa, phải "đại lực".
Nghĩ vậy, Nguyễn Thắng soát lại trong đầu xem chữ nào có chữ "lực" lớn. Ông thấy ngay chữ "Khuyến" và nghĩ sẽ đổi tên thành Nguyễn Khuyến, quyết chí nỗ lực học tập sao cho thành đạt mới thôi.
Câu 3: Sau khi đỗ đạt, Nguyễn Khuyến ra làm quan nhưng sau đó đã cáo quan về quê. Vì sao ông hành động như vậy?