Trước tình thế giặc Nguyên ở phương Bắc cho sứ thần sang giả vờ mượn đường để xâm chiếm Đại Việt, vua Trần mở hội nghị Bình Than để bàn kế đối phó.
Trần Quốc Toản dù mới 16 tuổi đã đứng trước thuyền rồng, xin gặp để nói hai tiếng "xin đánh". Đợi mãi không được, chàng liều chết, xô mấy người lính ngã chúi, rồi xăm xăm xuống bến.
Quốc Toản bị quân lính vây kín, cậu giận quá, tuốt gươm quát lớn: "Ta xuống xin bệ kiến vua, không kẻ nào được giữ ta lại".
Tranh minh họa Quốc Toản xin gặp vua để nói hai tiếng "xin đánh".
Đúng lúc ấy, cuộc họp dưới thuyền rồng tạm nghỉ, vua cùng các vương hầu ra ngoài mui thuyền hóng mát. Quốc Toản chạy đến trước mặt vua, quỳ xuống tâu: "Cho giặc mượn đường là mất nước. Xin bệ hạ cho đánh", rồi tự đặt thanh gươm lên gáy xin chịu tội.
Vua truyền cho Quốc Toản đứng dậy rồi ôn tồn nói: "Quốc Toản làm trái phép nước, lẽ ra phải trị tội. Nhưng xét thấy em ta còn trẻ mà đã biết lo việc nước, ta có lời khen". Nói rồi vua ban cho Quốc Toản một quả cam.
Quốc Toản tạ ơn vua, rồi lẳng lặng bước lên bờ mà trong lòng còn ấm ức, bởi vua ban cho cam quý nhưng vẫn xem chàng như trẻ con, không cho dự bàn việc nước.
Nghĩ đến quân giặc đang lăm le xâm chiếm Đại Việt cậu nghiến răng, hai bàn tay bóp chặt. Quả cam cũng đã nát ra tự bao giờ không biết.
Trích đoạn trên được đưa vào chương trình sách giáo khoa phổ thông, mang tên "Bóp nát quả cam", trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh.
Câu 4: Vở kịch nào của Nguyễn Huy Tưởng viết về sự kiện xảy ra ở Thăng Long khoảng đầu thế kỷ 16 dưới triều Lê Tương Dực với nhân vật chính là một người thợ xây dựng tài ba?