Elizabeth Smart sinh năm 1987, là con thứ hai trong gia đình 6 anh chị em ở thành phố Salt Lake City, bang Utah.
Tối 4/6/2002, gia đình Smart tham dự lễ trao giải thể thao của Elizabeth. Khi trở về, họ cùng cầu nguyện như thường lệ, sau đó Elizabeth và bố kiểm tra cửa sổ và cửa ra vào trước khi ngủ. Nhà bếp vẫn còn mùi khoai tây nướng bị cháy nên họ quyết định để mở.
Gia đình Smart hiếm khi đặt báo động an ninh. Thông thường, cánh cửa phát ra tiếng bíp bất cứ khi nào có người mở. Nhưng Elizabeth nhận thấy tối đó cửa sau không phát ra tiếng bíp vì một nam châm bị trượt. Elizabeth đọc truyện cổ tích cho em gái Mary Katherine, 9 tuổi, rồi đi ngủ.
Rạng sáng 5/6/2002, Elizabeth choàng tỉnh khi bị một gã kề dao vào cổ và ra lệnh rời giường ngay lập tức. Mary ngủ cùng phòng với Elizabeth cũng bị đánh thức lúc đó nhưng vờ ngủ.
Elizabeth nhận ra kẻ bắt cóc là Immanuel, từng được bố cô thuê sửa mái nhà. Tuy nhiên, tên thật của hắn là Brian David Mitchell, sinh năm 1953. Brian đột nhập nhà Smart qua cửa sổ bếp quên đóng.
Elizabeth bị Brian kéo lên dãy đồi phía sau nhà, đi qua rừng đến khu cắm trại bên ngoài thành phố, nơi vợ của Brian - Wanda Barzee - đang đợi sẵn.
Ngôi nhà của gia đình Smart. Ảnh: Salt Lake Tribune
Hơn hai tiếng sau, khoảng 4h sáng, khi Mary nghĩ kẻ bắt cóc đã đi xa và vượt qua nỗi sợ hãi, cô bé chạy đến phòng ngủ của bố mẹ, đánh thức họ dậy và báo tin. Edward and Lois Smart nghĩ con mơ thấy ác mộng, cho đến khi họ phát hiện tấm chắn cửa sổ bị cắt.
Mary miêu tả kẻ bắt cóc là người đàn ông da trắng cao khoảng 1,72 m, 30-40 tuổi, mặc quần áo sáng màu và đội mũ đánh golf. Hắn có mái tóc đen, có lông trên cánh tay và mu bàn tay. Thực tế, Brian mặc đồ đen, không đội mũ đánh golf và 48 tuổi.
Mary cho biết giọng nói của kẻ bắt cóc khá nhẹ nhàng và có vẻ quen thuộc, nhưng không thể xác định chính xác đã nghe thấy ở đâu hoặc khi nào. Cô bé không nhìn rõ khuôn mặt của hắn.
Ngày 6/6/2002, Ed và Lois lên truyền hình cầu xin kẻ bắt cóc trả lại con gái. Nhà chức trách tổ chức cuộc tìm kiếm quy mô lớn với sự tham gia của 2.000 tình nguyện viên mỗi ngày cùng chó và máy bay. Tờ rơi tìm Elizabeth được đăng tải trên nhiều trang web và dán khắp nơi. Sau nhiều ngày, cuộc tìm kiếm kết thúc mà không có kết quả.
Có rất ít bằng chứng hữu ích được tìm thấy tại hiện trường. Cảnh sát đã thẩm vấn hàng trăm nghi phạm. Họ coi Richard Ricci, thợ sửa chữa có tiền án và từng làm việc cho nhà Smart, là kẻ tình nghi. Nhưng Richard chết vì xuất huyết não trong tù vào tháng 8/2002. Cuộc điều tra đã giúp đưa một số tên tội phạm trở lại nhà tù, nhưng không liên quan đến vụ bắt cóc Elizabeth.
Trong thời gian đó, Elizabeth bị vợ chồng Brian bắt ép thay đồ, mặc áo choàng để cử hành "nghi lễ kết hôn" ở khu cắm trại.
Elizabeth bị trói vào cây bằng một sợi dây cáp kim loại, hạn chế khả năng di chuyển bên ngoài căn lều. Cô buộc phải lấy một cái tên mới và đã chọn tên Esther, sau đó là chuỗi ngày liên tục bị Brian cưỡng hiếp, dọa giết và bị bắt khỏa thân. Hắn thường ép cô uống rượu và dùng ma túy để giảm sức chống cự. Hai vợ chồng còn bỏ đói và cho Elizabeth ăn rác. Muốn sống sót, cô chấp nhận làm theo bất cứ yêu cầu gì.
Khi nghe thấy những người tìm kiếm trong rừng gọi tên mình, Elizabeth tê liệt vì sợ hãi nên không đáp lại. Brian đã đe dọa giết cô và gia đình nếu kêu cứu hoặc cố gắng trốn thoát.
Khu cắm trại nơi Elizabeth bị giam giữ. Ảnh: KSL
Tháng 7/2002, Brian và Wanda đột nhập nhà của chị gái Lois Smart với ý đồ bắt cóc chị họ 15 tuổi của Elizabeth làm cô dâu mới. May mắn là cô gái bị đánh thức bởi tiếng cắt cửa sổ. Cảnh sát được gọi đến ngay sau đó nhưng không điều tra ra kẻ gây án.
Tháng 8/2002, sau khoảng hai tháng kể từ vụ bắt cóc, Brian lên kế hoạch rời Salt Lake City cùng Wanda và Elizabeth. Để nghiên cứu điểm đến, hai vợ chồng đưa Elizabeth tới Thư viện công cộng Salt Lake City. Tại đó, một nhân viên thư viện chú ý tới họ vì cách ăn mặc khác thường, tất cả đều trùm áo choàng dài với mạng che gần hết khuôn mặt. Nhân viên thư viện gọi cảnh sát sau khi nhìn kỹ vào mắt Elizabeth.
Khi một sĩ quan chặn ba người lại, Brian bình tĩnh nói Elizabeth là con gái hắn, tên Augustine Marshall, họ không thể tháo mạng che mặt hay cởi áo choàng vì lý do tôn giáo. Khi cảnh sát hỏi, cả Wanda và Elizabeth đều giữ im lặng, Brian nói rằng tôn giáo của họ cấm phụ nữ nói chuyện nơi công cộng. Wanda ra hiệu cho Elizabeth không được di chuyển và kìm chặt hai chân cô dưới bàn.
Elizabeth cũng từng được đưa đến các cửa hàng tạp hóa và một nhà hàng nhưng không được chú ý. Mùa thu 2002, cô tham dự một bữa tiệc với hai vợ chồng, đeo mạng che mặt và mặc áo choàng, được chụp ảnh cùng Brian và một khách dự tiệc khác.
Tháng 9/2002, Elizabeth bị chuyển đến San Diego, California. Cô bị nhốt trong lều cắm trại bên một con suối cạn ở Lakeside. Hai vợ chồng di chuyển cô nhiều lần giữa các khu cắm trại, thường vào nửa đêm.
Elizabeth mặc áo choàng, đeo mạng che mặt khi tham dự một bữa tiệc cùng Brian (bìa phải). Ảnh: Zumapress
Tháng 10/2002, cô em gái Mary đột nhiên nhận ra giọng nói của kẻ bắt cóc giống người đàn ông từng được gia đình thuê tên là Immanuel.
Cảnh sát hoài nghi lời kể của Mary vì Immanuel chỉ làm ở nhà Smart trong một ngày, vài tháng đã trôi qua và Mary chỉ nghe thấy giọng nói của kẻ bắt cóc trong thời gian ngắn. Gia đình nhờ nghệ sĩ phác thảo vẽ khuôn mặt của Immanuel từ mô tả của họ, công bố bức vẽ trên truyền thông vào tháng 2/2003. Những người thân của Brian nhận ra và đưa cho cảnh sát ảnh hiện tại của hắn.
Ngày 12/3/2003, Brian bị người qua đường phát hiện đi cùng một phụ nữ và một cô gái ở Sandy, Utah, nhờ xem ảnh của hắn trên bản tin. Người phụ nữ là Wanda, và cô gái là Elizabeth, được ngụy trang bằng bộ tóc giả màu xám, đeo kính râm và mạng che mặt. Sau khi nhận được báo cáo, cảnh sát lập tức có mặt, chặn đường cả ba.
Khi được hỏi có phải Elizabeth không, cô ngập ngừng không dám nói vì hai kẻ bắt cóc vẫn đang ở gần đó. Sống trong tâm trạng sợ hãi và kinh hoàng suốt 9 tháng, Elizabeth sợ làm bất cứ điều gì, kể cả việc thừa nhận mình là ai.
Các sĩ quan nhận ra Elizabeth trong quá trình thẩm vấn, đưa cô về với gia đình và bắt giữ hai vợ chồng Brian.
Bố Elizabeth nói Brian đã tẩy não con gái mình, tác động đến tâm lý để cô không cố gắng rời xa hắn hoặc liên lạc với cảnh sát trong suốt 9 tháng bị bắt cóc. Khi nhớ lại sự việc, Elizabeth cho biết giận bản thân vì đã không nói gì, không nắm lấy cơ hội cầu cứu. Cô nhận xét Brian "là bậc thầy thao túng, biết chính xác làm thế nào để đạt được thứ hắn muốn".
Tháng 11/2009, Wanda nhận tội trợ giúp bắt cóc Elizabeth và bị kết án tổng cộng 15 năm tù, được trả tự do vào tháng 9/2018.
Do sự trì hoãn và quá trình đánh giá tâm thần, vụ án của Brian phải mất gần 8 năm mới được xét xử. Ngày 11/12/2010, bồi thẩm đoàn kết luận Brian phạm tội bắt cóc, tấn công tình dục trẻ vị thành niên. Brian nhận hai bản án tù chung thân không ân xá, tháng 5/2011.
Elizabeth, hiện đã kết hôn và có ba con, trở thành nhà hoạt động bảo vệ trẻ em, giúp nâng cao nhận thức về tấn công và bóc lột tình dục. Năm 2013, Elizabeth xuất bản cuốn hồi ký đầu tiên về trải nghiệm kinh hoàng mang tên My Story. Cô ra mắt cuốn sách thứ hai Where There's Hope vào 2018.
Tuệ Anh (Theo CBS, ABC, CNN)