Theo WHO, tình trạng mất thính lực (nghe kém hay lãng tai) ảnh hưởng đến 430 triệu người trên toàn cầu, dự kiến tăng 700 triệu người vào 2050, đồng nghĩa cứ 10 người, sẽ có một ca không nghe rõ.
Mất thính lực khiến người bệnh giảm chất lượng cuộc sống. Không ít trường hợp khó trò chuyện với người thân, hàng xóm, bạn bè. Vì không nhận ra tiếng động xung quanh, họ dễ gặp nguy hiểm khi lưu thông trên đường.
Trên Rest Less, tác giả Selene Nelson nhấn mạnh tai là bộ phận phức tạp, cần được chăm sóc kỹ lưỡng. Tuy nhiên ngoài tuổi tác, có nhiều thói quen âm thầm làm suy giảm thính giác.
Selene Nelson liệt kê 8 yếu tố sau:
Không kiểm tra thính giác thường xuyên
Thường xuyên khám thính lực, mắt, răng giúp phát hiện sớm vấn đề và điều trị kịp thời. Tại Anh, lứa tuổi 40-74 được khuyến nghị kiểm tra sức khỏe định kỳ 5 năm một lần, nhưng tần suất này không đủ để phát giác sớm dấu hiệu mất thính lực.
Một nghiên cứu cho thấy mất thính giác liên quan đến sự cô đơn, cô lập xã hội, dễ dẫn đến các bệnh tim, đột quỵ, trầm cảm, lo lắng hay mất trí nhớ. Không trị lãng tai, nghe kém kịp thời có thể tăng nguy cơ té ngã.
Chuyên gia khuyên mọi người duy trì khám thính giác lẫn sức khỏe định kỳ. Khi nhận ra mình không thể nghe tốt như trước, nên sớm tìm bác sĩ.
Dùng tăm bông làm sạch tai
"Nhiều người nghĩ dùng tăm bông làm sạch tai là vô hại, thực tế đây là một trong những thói quen tệ nhất với thính giác. Tăm bông có thể đẩy ráy tai vào sâu bên trong, gây bít tắc, viêm nhiễm, chóng mặt, đau tai", Selene Nelson phân tích.
Bông ngoáy tai cũng có thể gây kích ứng, tác động làn da mỏng manh bên trong ống tai, dẫn đến phản xạ ho và trường hợp xấu nhất là làm thủng màng nhĩ.
Để làm sạch ráy tai, bạn nên dùng dung dịch nhỏ tai hoặc đến các nhà thuốc có dịch vụ lấy ráy tai chuyên nghiệp.
Tăm bông có thể đẩy ráy tai vào sâu bên trong, gây bít tắc. Ảnh: Thi Quân
Hút thuốc
Nhiều tài liệu ghi rõ hút thuốc có thể dẫn đến ung thư, bệnh tim, phổi, đột quỵ, tiểu đường, viêm phế quản mãn tính... Tuy nhiên, ít người biết thói quen này tác động đến thính giác.
Người hút thuốc và nhóm thường xuyên tiếp xúc khói thuốc thụ động có nguy cơ nghe kém, lãng tai. Theo đó, nicotine và carbon monoxide trong thuốc lá làm giảm lượng oxy trong máu, co mạch máu khắp cơ thể, gồm cả mạch máu tai chịu trách nhiệm về thính giác.
"Nicotine cũng can thiệp vào các chất dẫn truyền thần kinh trong dây thần kinh thính giác, khiến bạn nhạy cảm hơn với tiếng ồn lớn. Do đó, tai dễ mất thính lực do tiếng ồn gây ra", tác giả cho hay.
Hít phải khói thuốc cũng có thể gây tắc nghẽn hoặc kích ứng ống Eustachian (các ống kết nối phía sau mũi, họng với tai giữa), gây tích tụ áp lực và mất thính lực. Nghiên cứu khác cho thấy tỷ lệ mắc bệnh ù tai cao hơn ở người hút thuốc.
Trực tiếp hút thuốc và ngửi khói thuốc ảnh hưởng đến tai. Ảnh: Pexels
Uống rượu
Selene Nelson dẫn lại nghiên cứu cho thấy uống nhiều rượu trong thời gian dài có thể tổn thương vùng vỏ não trung tâm - nơi xử lý âm thanh.
"Tiêu thụ rượu cao có thể khiến vỏ não co lại, tăng thời gian cần thiết để xử lý âm thanh. Điều này gây khó khăn khi phân tích từ ngữ đang được nói và theo kịp tốc độ cuộc trò chuyện", tác giả viết.
Tham gia thể thao tốc độ
Các môn tốc độ, điển hình là đua xe, có thể phát âm thanh rất cao suốt quá trình thi đấu. Theo Hear the World Foundation, mức decibel an toàn (tức âm thanh không có khả năng gây bất kỳ tổn thương thính giác khi ta tiếp xúc không quá 8 giờ) thường dưới 85 decibel.
Một chiếc xe máy bình thường có thể tạo khoảng 95 decibel, trong khi âm thanh từ cuộc đua Công thức 1 lên đến 147 decibel - cao đáng kể so với mức an toàn. Tiếp xúc tiếng ồn cao gây nguy cơ mất thính lực và triệu chứng ù tai, nhất là khi thường nghe phải tiếng rít, vo ve, chuông hoặc tiếng gầm.
Lái xe không hẳn dẫn đến nguy cơ mất thính lực nhưng xem cuộc đua trực tiếp có thể tổn thương thính giác vĩnh viễn. Khi xem đua xe, mọi người nên đeo thiết bị bảo vệ như nút bịt tai, chụp tai, đồng thời cố gắng tạo khoảng cách giữa bạn và tiếng ồn. Nên nghỉ ngơi sâu, để tai phục hồi sau tiếp xúc tiếng ồn lớn.
Các môn dưới nước
Ai cũng từng trải qua cảm giác khó chịu khi nước kẹt trong tai sau bơi hoặc tắm. Viêm tai giữa là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra bởi độ ẩm còn sót lại trong tai, tiếp xúc với nước bị ô nhiễm hoặc vi khuẩn xâm nhập vết nứt trên da. Triệu chứng ban đầu khá nhẹ, không khắc phục sớm có thể dẫn đến nhiều vấn đề như mất thính lực (thường là tạm thời), nhiễm trùng tai tái phát, tổn thương xương và sụn.
Bơi lội không phải là môn thể thao dưới nước duy nhất ảnh hưởng thính giác. Một số người chơi lướt ván, buồm, chèo thuyền kayak cũng có dấu hiệu tương tự khi tiếp xúc nước lạnh hoặc gió kéo dài.
Tai người lướt ván có thể hình thành các xương nhỏ bất thường, tuy vô hại nhưng đôi lúc cản trở, ngăn âm thanh truyền xuống ống tai (hoặc gây khó khăn trong việc giữ tai sạch ráy). Để phòng ngừa tình huống xấu, nên đeo nút bịt tai đặc biệt.
Nghe nhạc âm lượng lớn
Đeo tai nghe và mở âm lượng lớn trong thời gian dài có thể gây mất thính lực. Để bảo vệ thính giác, mọi người nên áp dụng quy tắc 60/60: nghe ở mức không quá 60% âm lượng tối đa và không quá 60 phút mỗi lần.
Việc tăng âm lượng tivi, thiết bị cá nhân to hơn mức bình thường là dấu hiệu phổ biến cho thấy thính giác của bạn không còn nhạy bén như trước, nên sớm đến bác sĩ kiểm tra.
Thường xuyên đi bar, nhà hàng ồn ào
Đến các buổi hòa nhạc rock ồn ào có thể gây hại cho thính giác. Bên cạnh đó, tác giả Selene Nelson cho rằng những địa điểm ít được chú ý hơn như nhà hàng, quán bar và cà phê nổi tiếng cũng có thể tác động giác quan.
"Các quán rượu, bar đông đúc có thể đạt tiếng ồn hơn 80 decibel - đủ gây hại cho thính giác nếu tiếp xúc thời gian dài. Không ít trường hợp rơi vào cảnh 'điếc quán rượu' - hiện tượng gây khó chịu khi cố trò chuyện trong môi trường ồn ào", tác giả lý giải.
Nên chọn địa điểm yên tĩnh hơn, đi vào thời điểm thưa người và ưu tiên nơi trang bị nội thất mềm như thảm, rèm và đệm vì chúng hấp thụ âm thanh, giảm tiếng vang hoặc âm thanh chói tai trong phòng.
Trường hợp nghe kém nhẹ đến điếc sâu có thể tham khảo máy trợ thính, ngừa thính lực nặng hơn. Hiện Signia (tiền thân Siemens, Đức) - đứng top 3 thế giới và hàng đầu tại Việt Nam về lượng máy đang sử dụng - cung cấp nhiều dạng thiết bị, đáp ứng nhu cầu của từng mức độ mất thính lực.
Máy trợ thính Signia có thiết kế nhỏ gọn, bám sát vành tai. Ảnh: Signia
Hưởng ứng ngày Thính giác thế giới 3/3, hãng Signia hợp tác đối tác phân phối tại Việt Nam tặng độc giả một suất đo khám thính lực miễn phí, từ nay đến 31/5, tại các trung tâm trợ thính đang phân phối Signia trên toàn quốc.
Vĩnh Hưng