Dưới đây là 8 sự kiện chính trị - xã hội đáng chú ý, theo đánh giá của VnExpress.
1. Đối ngoại đạt đỉnh cao
Trong chặng nước rút của cuộc thương thảo gia nhập WTO, tháng 11, các nhà đàm phán Việt Nam đã khiến đối tác đến từ những nền kinh tế hàng đầu thế giới phải thán phục. Với hàng loạt chiến dịch vận động hành lang, Mỹ đã thông qua quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) với Việt Nam, bất chấp sự thay đổi trong cơ cấu tại Quốc hội nước này. “Kỹ năng đàm phán của các bạn thật đáng khâm phục" - Tổng thư ký WTO Pascal Lamy đã thốt lên như vậy.
Trong vai trò chủ nhà của Hội nghị APEC 14, Việt Nam trở thành tâm điểm của thế giới. Lần đầu tiên, lãnh đạo của 21 nền kinh tế, trong đó có nguyên thủ Mỹ, Nga, Nhật, Trung Quốc hiện diện tại Hà Nội gần như cùng một lúc. 5 nguyên thủ thăm song phương chính thức, hàng chục cuộc gặp cấp cao diễn ra. Sau thành công của ASEM 5, APEC 14 khẳng định khả năng tổ chức các sự kiện quốc tế lớn của nước chủ nhà. Việt Nam đã được một tổ chức của Mỹ bình chọn là "Quốc gia tiêu biểu năm 2006".
Năm Bính Tuất cũng ghi dấu chuyến thăm của tân Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tới Nhật Bản. Quan hệ Việt - Nhật đã được nâng lên một tầm mới: đối tác chiến lược. Sau sự kiện, các chuyên gia trong và ngoài nước đồng loạt nhận định: sẽ có một làn sóng đầu tư ồ ạt đến Việt Nam từ xứ sở hoa anh đào.
Nguyên bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Dy Niên nhận định: đây là năm đỉnh cao của đối ngoại Việt Nam. Việt Nam cũng đã được các quốc gia châu Á bầu làm đại diện duy nhất của châu lục vào ghế Uỷ viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc 2008 -2009.
2. Đại hội X ghi dấu ấn dân chủ, đổi mới
Nội dung thực chất được tiến hành công khai tại Đại hội chính thức, thay vì ở các Đại hội trù bị như trước đây. Hàng loạt vấn đề từng được coi là nhạy cảm như: đổi mới nội dung lãnh đạo của Đảng, công tác nhân sự, thậm chí cả cách bầu chọn chức danh Tổng bí thư được bàn thảo một cách thẳng thắn. Nhiều đảng viên mạnh dạn ứng cử vào Ban chấp hành TƯ. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X được xem như đại hội của dân chủ.
 |
|
Đại hội Đảng X đã quyết định đảng viên được làm kinh tế. Ảnh: Việt Anh |
Tại diễn đàn, nhiều đại biểu đã thẳng thắn nêu những suy thoái đạo đức của một số Đảng viên. Bộ trưởng Thương mại Trương Đình Tuyển khẳng khái đề nghị: Đảng phải đổi mới nội dung lãnh đạo. Trả lời báo chí sau khi tái cử, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh khẳng định, Đảng sẽ xây dựng cơ chế dám nghe, biết nghe ý kiến đóng góp, kể cả gay gắt.
Đại hội Đảng X đã chấm dứt cuộc tranh luận kéo dài hàng chục năm với quyết định: Đảng viên được làm kinh tế tư nhân. Câu chuyện của những người có chí làm giàu phải viết đơn xin ra khỏi Đảng đã chấm dứt. Khả năng sáng tạo, sức lao động của hàng triệu đảng viên được giải phóng.
3. Bão tố gây thiệt hại lớn nhất trong 35 năm qua
7 tháng cuối năm, Việt Nam liên tiếp hứng chịu 10 cơn bão, có những trận trong lịch sử chưa từng ghi nhận về sức gió. Bão đã làm 300 người chết, hàng trăm người mất tích, 75.000 ngôi nhà bị giật sập và hơn nửa triệu nhà hư hại. Hàng trăm nghìn dân phải bỏ nhà cửa trong các chiến dịch sơ tán được coi là dồn dập nhất từ trước tới nay. Thiệt hại vật chất ước tính 18.500 tỷ đồng, tương đương khoản thu xuất khẩu gạo của cả nước trong một năm.
Thiên tai gây thiệt hại nhiều nhất về kinh tế, kể từ trận lũ lịch sử gây vỡ đê sông Hồng năm 1971.
 |
|
Bão Chanchu đã cướp đi sinh mạng hàng trăm ngư dân miền Trung. Ảnh: AP |
Những cái tên như Chanchu, Xangsane, Durian đã làm rung động cả hệ thống phòng chống thiên tai. Chính phủ đã có hàng loạt động thái nhằm chấn chỉnh toàn bộ hệ thống, từ khâu dự báo, quản lý tàu thuyền ra khơi đến cứu hộ. Sau bão, vấn đề công khai, minh bạch các khoản tiền cứu trợ lần đầu tiên được đặt ra. Một quy chế vận động, phân bổ và sử dụng tiền hàng cứu trợ vùng bị thiên tai đang được gấp rút hoàn thành.
4. PMU 18 - vụ tham nhũng lớn nhất trong năm
Một đường dây cá độ bóng đá với số tiền đặt cược lớn chưa từng có bị phát hiện. Từ con bạc Bùi Tiến Dũng, với tiền cá độ 1,5 triệu USD cơ quan điều tra đã phát hiện hàng loạt sai phạm tại PMU 18 mà Dũng là Tổng giám đốc.
 |
|
Báo chí tác nghiệp trong vụ PMU 18. Ảnh: P.V. |
Tiêu cực bị phanh phui. Thứ trưởng thường trực Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Việt Tiến bị bắt. Bộ trưởng Đào Đình Bình từ chức. 17 tổ chức và 40 cá nhân tại Bộ này liên quan trách nhiệm đã bị xử lý. 4 đường dây chạy án do Bùi Tiến Dũng thiết lập để “chạy tội” với khoản tiền 60.000 USD cũng bị “lộ”. Thiếu tướng Cao Ngọc Oánh, vì có mối quan hệ với người chạy án cho Bùi Tiến Dũng buộc phải rời khỏi cương vị Thủ trưởng cơ quan điều tra. Vị tướng đang được coi là cán bộ sáng giá cho nhân sự cấp cao phải tạm rút khỏi lực lượng cảnh sát trước khi những nghi ngờ được làm sáng tỏ.
Tham nhũng tại PMU 18 được phanh phui là một “cú sốc” khi làm lộ ra lỗi của hệ thống. Trên website của Thanh tra Chính phủ, PMU 18 được bình chọn là vụ tham nhũng lớn nhất năm 2006.
5. Bê bối trong sử dụng, quản lý nhà công vụ
Giữa năm, dư luận xôn xao khi phát hiện ra những biệt thự trị giá chục tỷ đồng có nguy cơ biến thành dinh thự tư của cán bộ đương chức, về hưu. Cựu chủ tịch Hà Nội Hoàng Văn Nghiên đệ đơn xin mua ngôi biệt thự ngay tại trung tâm, rộng hơn 200 m2 được thành phố bố trí cho thuê khi đang tại vị. Ông Phan Văn Vượng, cựu phó chủ tịch, cũng xin mua lại căn nhà từng là trụ sở Phòng công chứng.
Báo chí lên tiếng. Lãnh đạo thành phố ra công văn từ chối bán nhà và thu hồi biệt thự công. Ông Lê Đức Thuý, Thống đốc Ngân hàng nhà nước, lập tức làm đơn xin trả lại căn nhà vốn là trụ sở thuộc Ngân hàng mà ông đã được mua với giá bằng 1/20 giá thị trường.
Sự kiện này đã dấy lên nghi ngại về tình trạng quản lý và sử dụng hàng nghìn biệt thự công khắp cả nước. Chính phủ chỉ đạo các bộ, địa phương rốt ráo rà soát lại toàn bộ nhà, đất công và xử lý các việc làm sai. Hiện, dư luận vẫn đang chờ Hà Nội thực hiện lời hứa của vị Phó chủ tịch Lê Quý Đôn: Sẽ công khai 600 biệt thự công đã bán.
6. Ngành giáo dục tuyên chiến với bệnh thành tích
Vừa đắc cử cương vị đầu ngành giáo dục, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân được xem đoạn băng quay cảnh ném công khai phao thi tốt nghiệp PTTH tại Hà Tây. Giám thị Đỗ Việt Khoa, người quay đoạn băng chấn động trên, dũng cảm công khai danh tính.
 |
|
Trèo tường ném phao thi tại các Hội đồng thi ở Hà Tây. Ảnh: Tuổi Trẻ. |
Cả ngành giáo dục xôn xao. Trong cuộc gặp trực tiếp người giám thị dũng cảm, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân tuyên bố mở cuộc vận động "Nói không với tiêu cực thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.
Hàng loạt tiêu cực giáo dục liên tiếp bị phanh phui, từ vụ Hội đồng thi Nam Đàn 2 (Nghệ An), chạy trường tại THPT Lê Quý Đôn (TP HCM), vụ thày giáo gạ nữ sinh "đổi tình lấy điểm" tại Cao đẳng Phát thanh truyền hình...
Vị bộ trưởng đầu tiên dám tuyên chiến với tiêu cực trong chính ngành của mình đã không đơn độc. Hàng trăm bức thư, hàng nghìn ý kiến của phụ huynh, học sinh, giáo viên những người tâm huyết với giáo dục nước nhà đã bày tỏ quyết tâm cùng ông "khép lại quá khứ với những thành tích gian dối". Cuộc vận động sẽ kéo dài ít nhất 4 năm, tới 2010.
7. Tắc đường, tai nạn giao thông gây kinh hoàng
14.000 vụ tai nạn khiến hơn 12.000 người chết trong năm 2006 - cao nhất 3 năm trở lại đây. Trung bình mỗi ngày có 38 vụ tai nạn với 32 người chết. Một con số kinh hoàng đối với ngay cả một nước đang có chiến tranh.
Việc giáo sư nổi tiếng Seymour Papert người Mỹ, và giáo sư Nguyễn Văn Đạo bị nạn thảm khi đi bộ đã dấy lên làn sóng bất bình của người dân trước sự thực "tử thần rình rập mỗi chúng ta". Cùng với đó là nạn ùn tắc giao thông nghiêm trọng của Hà Nội.
 |
|
Vụ tai nạn tại Khánh Hòa tháng 10/2006 đã cướp 10 sinh mạng trong đoàn cứu trợ bão Xangsane. Ảnh: Thanh Niên |
Lần đầu tiên, Bộ GTVT và Ủy ban An toàn giao thông quốc gia mở diễn đàn, kêu gọi người dân hiến kế giảm tai nạn và ùn tắc giao thông. Trong phiên họp của Chính phủ, tân Bộ trưởng Giao thông Hồ Nghĩa Dũng đệ trình hàng loạt phương án nhằm cứu gỡ nỗi hoảng sợ của người đi đường. Với thống kê: 75% vụ tai nạn là do xe máy, các phương án tăng thuế, phí nhằm hạn chế phương tiện này được đưa ra.
Hà Nội cũng cấp tập kiến nghị 11 giải pháp kiềm chế tai nạn và ùn tắc trên đường phố như: cấm xe máy trên một số tuyến đường, giảm xe buýt vào giờ cao điểm, điều chỉnh giờ làm việc của các cơ quan hành chính...
8. Vụ án Đồ Sơn phơi bày yếu kém của ngành tư pháp
3 bị cáo nguyên là quan chức của thị xã Đồ Sơn đứng trước tòa, bên ngoài cả nghìn người dân ken kín chờ nghe tòa phán quyết vụ "quan ăn đất". Trước đó, đại tá an ninh về hưu Đinh Đình Phú đã viết hàng trăm lá đơn, vác hàng nghìn hồ sơ tài liệu gõ cửa khắp các cơ quan từ địa phương đến TƯ tố cáo. Bộ Công an vào cuộc, hàng trăm bài báo điều tra, tiếp sức.
 |
|
Người dân Hải Phòng chúc mừng "chiến công" chống tham nhũng của đại tá về hưu Đinh Đình Phú. Ảnh: Anh Thư |
Tuy nhiên, bất chấp luật phòng chống tham nhũng vừa có hiệu lực, phiên toà xét xử 3 quan chức liên quan trách nhiệm đã kết thúc với hình phạt cảnh cáo. Kết quả phiên xử được một luật sư ví như "sự xúc phạm đối với nền tư pháp". Thủ tướng, Chủ tịch nước kiến nghị cơ quan tố tụng vào cuộc.
Vụ án Đồ Sơn và những yếu kém của toà án tiếp tục được mổ xẻ tại phiên chất vấn của Quốc hội. Câu trả lời của Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Hiện về việc thiếu thẩm phán nên phải “vơ vét” như gáo nước lạnh dội vào những người dân đang kỳ vọng vào sự công minh của luật pháp.
Tòa phúc thẩm hủy án đã tuyên. Vụ án chia đất cho quan tham chưa khép lại. Cuộc chiến chống tham nhũng của người dân vẫn là con đường dài hy vọng.
VnExpress