Ở Việt Nam, số liệu từ Hội thảo về bệnh động kinh diễn ra tháng 5/2019 tại Hà Nội cho thấy, có 0,75% dân số mắc bệnh, tính ra gần một triệu người. Việc điều trị vẫn là thách thức khi có khoảng 70% người bệnh chưa được chẩn đoán đúng hay điều trị sai, dẫn đến chứng kháng trị, kháng thuốc hoặc tăng nặng theo thời gian.
Động kinh là bệnh lý xảy ra do sự bất thường trong não bộ. Một nhóm các tế bào thần kinh của vỏ não gây ra sự phóng điện đột ngột và không thể kiểm soát. Những cơn co giật khiến người bệnh mất ý thức và cảm giác tạm thời từ nhận thức đến hành vi vận động.
Phó giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Liệu - Phó chủ tịch Hội Bệnh Parkinson và rối loạn vận động Việt Nam, Cố vấn chuyên môn Bệnh viện đa khoa Tâm Anh, Hà Nội cho biết, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã nhấn mạnh căn bệnh này là vấn đề cấp bách trong y tế hiện nay khi có tới 65 triệu người mắc, riêng tại Mỹ có 3 triệu người bệnh. Các chuyên gia dự báo, con số trên sẽ không ngừng gia tăng trong thời gian tới.
Bệnh động kinh gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Cụ thể, động kinh khiến nguy cơ tử vong sớm tăng gấp 3 lần, 30% người mắc sẽ tiến triển thành bệnh trầm cảm, 40% bệnh nhân nữ bị co giật nhiều hơn trong thai kỳ; thúc đẩy tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và xảy đột quỵ, đột tử... Động kinh chiếm 1% gánh nặng kinh tế toàn cầu do các bệnh gây ra, phổ biến và tương đương với các bệnh vốn được nhiều người biết đến như ung thư phổi, ung thư vú.
Người dân thiếu thông tin, chữa trị chưa phù hợp
Theo Phó giáo sư Nguyễn Văn Liệu, động kinh có nhiều nguyên nhân như chấn thương đầu, di chứng nhồi máu não, viêm não, u não... hoặc không rõ nguyên nhân (vô căn). Bệnh có thể xảy ra ở tất cả mọi người, trong đó trẻ em và người lớn tuổi là nhóm có nguy cơ cao. Cụ thể, trẻ dưới 10 tuổi chiếm khoảng 40%, dưới 20 tuổi chiếm khoảng 50% và có xu hướng tăng lên sau 60 tuổi. Bên cạnh đó, những người làm việc căng thẳng, nhiều áp lực cũng dễ kích thích cơn co giật xuất hiện.
Một cơn động kinh xảy ra thường có các biểu hiện phổ biến như: mắt nhìn chằm chằm và tạm thời nhầm lẫn, không kiểm soát được tay chân do sự rung giật của các cơ, mất ý thức trong một khoảng thời gian nào đó... Các biểu hiện có thể khác nhau tùy người, có người chỉ đơn giản là ngây người trong vài giây, trong khi người khác là một cơn co giật thực sự.
Chính vì dấu hiệu mờ nhạt, dễ nhầm lẫn nên việc tự phát hiện bệnh gặp khó khăn, dễ chủ quan bỏ qua, khiến bệnh tồn tại âm thầm và tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm cho sức khỏe, tính mạng. Thậm chí, theo Phó giáo sư Liệu, nhiều người vẫn chưa có cách hiểu khoa học và chính xác, cho rằng nguyên nhân do ma quỷ ám nên chữa theo cách không phù hợp, khiến bệnh không khỏi mà ngày càng nặng hơn, khi đến các cơ sở y tế chuyên khoa thì đã muộn.
Các chuyên gia cho biết có 80-90% người mắc bệnh động kinh tại Việt Nam chưa được tiếp cận với các phương pháp chẩn đoán, điều trị khoa học và hiệu quả.
Theo kết quả nghiên cứu của Hội Thần kinh học Việt Nam, gần 90% bệnh nhân tái nhập viện vì ngưng thuốc đột ngột, tự tăng, giảm liều, chưa hiểu được tầm quan trọng của việc duy trì điều trị. Chưa kể nhiều người uống thuốc đặc trị thấy chưa khỏi, nóng lòng chuyển sang dùng các loại thuốc lá mà chưa được kiểm chứng khiến tần suất cơn co giật xuất hiện nhiều hơn, bệnh càng trầm trọng, đánh mất cơ hội khỏi bệnh.
Bên cạnh đó, cộng đồng vẫn tồn tại những định kiến, kỳ thị. Dẫn số liệu của nghiên cứu do Đại học Y dược TP HCM thực hiện, Phó giáo sư Văn Liệu cho biết hơn 60% người không cho phép người thân lấy bệnh nhân động kinh làm vợ hoặc chồng, 43,3% đơn vị ngưng hợp đồng làm việc nếu người bệnh không khai báo trước. Những đau đớn về thể xác, tổn thương về tinh thần đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của những người mắc bệnh.
Phát hiện sớm giúp khả năng điều trị thành công cao hơn
Với hơn 30 năm kinh nghiệm trong thăm khám và điều trị các bệnh lý về thần kinh, chữa khỏi cho hàng chục nghìn người, Phó giáo sư Nguyễn Văn Liệu nhận định bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát, làm giảm tần số, mức độ. Cũng theo ông, 70% người bệnh sẽ khỏi bệnh, trở lại cuộc sống bình thường nếu được chẩn đoán đúng, điều trị đúng phương pháp.
Ông cho biết, để xác định chính xác bệnh cần có sự hỗ trợ từ các thiết bị y khoa tân tiến có thể phát hiện chính xác những tổn, bất thường trong thần kinh sọ não như khối u, ổ áp xe, các bệnh lý mạch máu... giúp đánh giá chính xác vị trí bị tổn thương của bệnh nhân.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cần tìm gặp những chuyên gia giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân và tình trạng bệnh, đưa ra phác đồ phù hợp và hiệu quả nhất. Đây là một trong những điều kiện quyết định sự thành công trong điều trị. Bởi nếu chẩn đoán không chính xác, áp dụng không trúng phác đồ, người động kinh có thể phải sống chung với bệnh suốt đời. Phó giáo sư Văn Liệu cũng khẳng định, 70% bệnh nhân động kinh có thể được chữa khỏi, trở lại cuộc sống bình thường nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Số còn lại cũng có thể được giảm nhẹ tình trạng bệnh để có cuộc sống tốt hơn.
Phó giáo sư Nguyễn Văn Liệu gửi lời khuyên bệnh nhân cần đi thăm khám sớm và đến đúng chuyên khoa để được chẩn đoán, điều trị kịp thời. Ngoài ra cần nâng cao kiến thức cho cộng đồng, giúp người dân hiểu và quan tâm đúng mức về bệnh, chủ động tiếp cận với các phương pháp điều trị khoa học và hiệu quả. Không nên kì thị, xa lánh người bệnh, cần giúp họ tự tin và sớm được điều trị, hòa nhập vào cuộc sống.
Thảo Trang
* Tên bệnh nhân đã được thay đổi.
Nhằm cập nhật thông tin về phương pháp hiệu quả trong điều trị bệnh, giúp người dân phòng ngừa và chữa trị thành công, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống, báo điện tử VTV.vn phối hợp với Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Hà Nội thực hiện chương trình giao lưu trực tuyến "Báo động gia tăng bệnh động kinh và Phương pháp điều trị hiệu quả". Chương trình có sự tham gia của Phó giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Văn Liệu - Chuyên gia về bệnh thần kinh. Chương trình diễn ra lúc 20h ngày 30/10/2019 trên Báo điện tử VTV.vn VTV.vn và livestream trên các trang Fanpage: Thời sự VTV, Trung tâm tin tức VTV24, Báo điện tử VTV News và Bệnh viện đa khoa Tâm Anh. Độc giả có thể gửi câu hỏi qua email tại đây và qua bình luận trên Fanpage của Bệnh viện đa khoa Tâm Anh. |