Mỗi ngày bé lại học thêm nhiều điều mới. Các kỹ năng vận động thô (cử động lớn như chạy, nhảy) và kỹ năng vận động tinh (cử động chính xác hơn như tô màu, cầm thìa) liên tục được cải thiện. Bé cũng phát triển về mặt xã hội, tham gia nhiều trò chơi cần trí tưởng tượng và thể hiện nhiều loại cảm xúc hơn. Cha mẹ nên tìm kiếm những đồ chơi giúp con phát triển các kỹ năng này.
Trẻ nhỏ rất tò mò và thường không cẩn trọng, vì vậy vấn đề an toàn của đồ chơi cũng cần được đặt lên hàng đầu. Sau đây là một số gợi ý lựa chọn đồ chơi tiết kiệm chi phí và có giá trị giáo dục.
Đồ chơi có thể sử dụng linh hoạt theo nhiều cách khác nhau
Trẻ nhỏ thích chơi các trò tháo rời - lắp lại, kéo ra - đút vào. Cha mẹ nên lựa chọn những đồ chơi không giới hạn vào một mục đích duy nhất, nghĩa là trẻ có thể dùng các vật dụng này để chơi nhiều trò khác nhau. Chẳng hạn các hình khối bằng gỗ hay các hình ghép bằng nhựa dạng Lego có thể dùng để xây dựng nhà cửa, đường xá, cầu cống, tàu vũ trụ…
Những đồ chơi này kích thích óc sáng tạo, giúp trẻ phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và suy nghĩ logic. Ví dụ đồ chơi xếp hình, ghép hình, cốc chén, đồ chơi xúc cát, bình tưới nước…
Thú bằng nhựa sẽ không bị "lỗi thời" khi bé lớn lên. Ảnh minh họa: Themeasuredmom.com.
Đồ chơi "lớn" cùng với bé
Cha mẹ ít nhiều đều đã trải nghiệm việc đồ chơi mới mua được bé dùng vài lần rồi phải xếp xó, chẳng bao giờ đụng đến nữa. Để tránh sự lãng phí này, hãy chọn các đồ chơi có thể gây hứng thú cả khi trẻ lớn lên. Ví dụ các con thú nhỏ bằng nhựa vừa phù hợp cho trẻ nhỏ (bé có thể lấy hộp giày làm nhà cho các con thú này), vừa gây hứng thú cho trẻ lớn (dùng để diễn các vở kịch bé tự sáng tác). Đồ chơi xếp hình cũng là một lựa chọn tốt, cho phép bạn tăng độ phức tạp của trò chơi khi bé lớn lên.
Ví dụ: các con thú đồ chơi bằng nhựa, mô hình nhân vật (pokemon, doremon, siêu nhân), búp bê, ngôi nhà búp bê, tàu hỏa, ô tô, máy kéo, thú nhồi bông, đồ chơi xếp hình…
Đồ chơi giúp bé học cách giải quyết vấn đề
Ngoài việc gây hứng thú cho trẻ, các đồ chơi kích thích khả năng giải quyết vấn đề còn giúp bé phát triển tư duy logic, hiểu các khái niệm về không gian, rèn luyện kỹ năng phối hợp tay - mắt và kỹ năng vận động tinh (sử dụng các cơ nhỏ ở bàn tay và ngón tay). Bạn có thể chọn cho bé một trò chơi lắp hình hay một bộ đường ray.
Đừng làm hết mọi việc thay bé. Hãy ngồi cạnh và khuyến khích con tìm cách ghép các hình nhỏ thành một bức tranh lớn hay ghép các đoạn đường ray thành một khối. Sẽ có thất bại và bực tức, nhưng đổi lại cũng sẽ có những phút giây hạnh phúc khi bé lắp được hai đoạn đường ray với nhau. Ví dụ trò chơi lắp hình, xếp hình, bộ đường ray tàu hỏa...
Đồ chơi kích thích trí tưởng tượng
Vào năm thứ ba, trí tưởng tượng của bé có sức đột phá lớn, lúc này bé đã có thể đóng vai người khác (hoàng tử, công chúa) và tưởng tượng một đồ vật nào đó (một khối gỗ xếp hình) là một thứ gì khác (cột nhà chẳng hạn). Hãy tìm kiếm những đồ chơi mà bé có thể dùng để diễn các vở kịch hay tả lại các truyện đã đọc. Các trò chơi đóng kịch giúp bé phát triển ngôn ngữ, kỹ năng giải quyết vấn đề và khả năng sắp xếp mọi việc theo một trình tự logic. Những chiếc thùng các tông lớn là món đồ chơi đặc biệt yêu thích của trẻ nhỏ.
Các bé có thể dùng nó làm nhà, làm tàu cướp biển, làm đường hầm hay bất kỳ thứ gì mà trí tưởng tượng cho phép. Ví dụ đồ hóa trang, đồ chơi nhà bếp với các loại thực phẩm và bát đĩa bằng nhựa, mô hình nhân vật, thú bông, búp bê, tàu hỏa, hộp cứng...
Đồ chơi kích thích trí sáng tạo
Các vật liệu thủ công như bút sáp, bút lông có thể giúp phát triển các kỹ năng vận động tinh và nuôi dưỡng trí sáng tạo của trẻ. Ví dụ các vật liệu thủ công như đất nặn, bút sáp, bút lông, thuốc vẽ…
Ảnh minh họa: Blog.cityofcapegirardeau.org.
Đồ chơi là phiên bản thu nhỏ của các đồ vật thật
Đó có thể là một bộ đồ chơi nhà bếp cho bé gái, bộ dụng cụ sửa chữa cho bé trai, nhà búp bê, chổi quét bụi nhỏ... Trò chơi giả vờ giúp bé hiểu rõ hơn về thế giới bên ngoài phòng chơi, làm tăng trí tưởng tượng và kích thích sự phát triển ngôn ngữ. Những đồ chơi giống thật giúp bé học các kỹ năng vận đông tinh, mối tương quan không gian và cách giải quyết vấn đề.
Ví dụ: Bát đĩa và thực phẩm bằng nhựa, chìa khóa đồ chơi, điện thoại đồ chơi, áo quần để hóa trang, dụng cụ âm nhạc đồ chơi, chổi quét bụi, khăn lau, bàn chải…
Đồ chơi giúp tăng cường hoạt động thể lực
Tìm các đồ chơi giúp trẻ thực hành các kỹ năng vận động hiện có và phát triển các kỹ năng mới. Các đồ chơi kích thích hoạt động thể chất sẽ giúp trẻ khám phá cách chuyển động của cơ thể. Leo bậc thang ở sân chơi hay đá bóng làm cơ của bé khỏe mạnh hơn và giúp phát triển khả năng phối hợp, giữ thăng bằng.
Ví dụ: Các quả bóng có kích thước và hình dáng khác nhau, xe đạp 3 bánh, đồ chơi để bé kéo, dụng cụ làm vườn để đào đất, thùng các tông hở hai đầu để bé làm đường ống chui ra chui vào…
Bác sĩ nhi khoa Trần Thu Thủy