Khu vực châu Á-Thái Bình Dương là mỏ vàng của các hãng xe máy trên thế giới. 5 thị trường xe hai bánh lớn nhất toàn cầu đều tập trung nơi đây: Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam và Pakistan, theo Motorcycles Data.
Thống kê trong 2018, Ấn Độ là quốc gia đứng đầu về tiêu thụ nhiều xe máy. Quốc gia nam Á vượt Trung Quốc từ 2016 để giữ vị trí số 1. Tùy mỗi nước, tăng trưởng kinh tế, quy mô dân số, hạ tầng giao thông hay thói quen mua sắm ảnh hưởng đến sức mua xe máy.
* Nguồn: Motorcyclesdata,UN
Kết thúc quý I/2019, sức mua giảm ở hai thị trường trọng điểm Trung Quốc, Ấn Độ khiến doanh số xe máy toàn cầu sụt giảm 5,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 14,1 triệu xe. Các thị trường như Bắc Mỹ, Mỹ Latinh, châu Á (không tính các quốc gia Đông Nam Á, ASEAN) đều ghi nhận mức giảm.
Trong khi đó, người dân châu Âu bùng nổ sức mua với mức tăng 23,6%. Tuy nhiên, đây cũng là khu vực đóng góp ít nhất về doanh số tiêu thụ toàn cầu, đặc biệt các quốc gia đông và tây Âu, nơi ôtô là phương tiện di chuyển chủ đạo. Người dân cũng bắt đầu chuyển sang sử dụng xe đạp để đi những quãng đường ngắn trong thành phố.
Tại ASEAN, lượng tiêu thụ xe máy giảm ở hầu hết các thị trường. Tuy nhiên, mức tăng khá tốt 15% của Indonesia vẫn đủ sức kéo doanh số toàn khu vực tăng 5,9%, đạt 3,4 triệu xe bán ra. Riêng Việt Nam, doanh số giảm 6% trong nửa đầu 2019, đạt 1,5 triệu xe.
Top 5 thị trường tiêu thụ xe máy nhiều nhất thế giới:
1. Ấn Độ
Con số 21,5 triệu xe máy bán ra đưa Ấn Độ trở thành quốc gia tiêu thụ nhiều xe máy nhất thế giới trong 2018. Tính đến tháng 5/2019, doanh số của quốc gia nam Á đạt 7,98 triệu xe, giảm 10% so với cùng kỳ năm ngoái.
Lưu thông trên đường bằng xe máy của người dân Ấn Độ. Ảnh: Business Insider India
Không giống như phần lớn các quốc gia thuộc top tiêu thụ xe máy nhiều nhất, xe máy Nhật Bản thay vì thống trị tuyết đối, gặp phải cạnh tranh quyết liệt từ nhiều hãng nội địa. Hero, thương hiệu sản xuất xe hai bánh của Ấn Độ hiện dẫn đầu thị trường. Bên cạnh đó, những hãng nội địa khác như TVS, Bajaj, Royal Enfied xếp lần lượt thứ ba, thứ tư và thứ năm về thị phần. Honda giữ vị trí thứ hai.
Với riêng Hero, hãng này từng liên doanh với Honda vào 1984 để tận dụng công nghệ của đối tác. Đến 2010, Hero Group mua lại 26% của Honda, chính thức "hất cẳng" đối tác Nhật khỏi liên doanh và trở thành công ty độc lập. Kinh doanh chủ yếu tại quốc gia đa tôn giáo, hãng xe với thương hiệu "anh hùng" vẫn trở thành thương hiệu sản xuất xe máy, scooter lớn thứ hai thế giới.
2018 cũng là năm lượng tiêu thụ xe máy ở mức đỉnh điểm của người dân Ấn Độ. Thị trường nước này liên tục tăng trưởng trong hơn 10 năm qua. Tập trung vào những sản phẩm giá rẻ, bền bỉ và hợp thị hiếu người dùng, các hãng xe nội địa dẫn đầu thị phần trong nước và cho thấy nơi đây không hề là mảnh đất lành với bất kỳ hãng xe nào.
2. Trung Quốc
Quy mô dân số cao nhất thế giới, hơn 1,4 tỷ người trong 2018 nhưng lượng xe tiêu thụ trung bình của Trung Quốc xếp sau Ấn Độ. Kể từ lần đạt doanh số đỉnh điểm 26,9 triệu xe trong 2014, thị trường nước này chưa thêm lần nào đạt con số tương tự.
Các phương tiện giao thông tại một tuyến đường ở Trung Quốc. Ảnh: Daxuecoulting
Năm 2015, chỉnh phủ Bắc Kinh đưa ra các biện pháp kiểm soát sức mua, đặc biệt là quyết định cấm xe máy tại các trung tâm thành phố lớn. Hiệu ứng đến gần như tức thì, doanh số 2016 giảm xuống 16,8 triệu xe. Hiện nước này chiếm khoảng 24,9% lượng tiêu thụ xe hai bánh toàn cầu.
Đến hết tháng 4/2019, theo Hiệp hội các nhà sản xuất xe Trung Quốc (CAAM), toàn thị trường đại lục tiêu thụ 4,72 triệu xe, giảm 2,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Dự đoán đến hết năm, lượng xe máy bán ra khoảng 14 triệu xe.
3. Indonesia
Quốc gia Hồi giáo lớn nhất thế giới hiện sở hữu thị trường xe máy lớn nhất khu vực ASEAN. Trong quý I/2019, người dân Indonesia mua gần 1,7 triệu xe, tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Dung lượng mảng xe hai bánh nước này gấp khoảng 6 lần so với ôtô.
Người dân Indonesia sử dụng xe máy trên đường phố. Ảnh: Nikkei Asia Review
Thị trường xe máy Indonesia có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam về thị hiếu. Honda là thương hiệu xe máy chiếm thị phần lớn nhất, khoảng 73% (Việt Nam gần 77%). Yamaha xếp thứ hai với 21%.
Ở phân khúc xe côn tay, môtô phân khối lớn, thương hiệu Áo KTM và Bajaj của Ấn Độ hiện dẫn đầu thị phần. Liên doanh Bajaj Indonesia sản xuất xe cho thị trường nội địa và xuất sang một số nước trong khu vực. Nhiều đại lý tư nhân ở Việt Nam nhập khẩu các mẫu môtô giá rẻ của Bajaj về phục vụ thị trường trong nước nhưng số lượng còn hạn chế.
4. Việt Nam
Nửa đầu 2019, người Việt mua trung bình hơn 8.300 xe mỗi ngày, doanh số khoảng hơn 1,5 triệu xe. Dù dung lượng thị trường chỉ đứng thứ tư thế giới nhưng tỷ lệ người mua xe máy mới cao hàng đầu thế giới. Điều đó phản ánh phần nào bức tranh chung về sở hữu phương tiện giao thông của người dân trong nước, nơi xe máy vẫn là loại hình phổ biến và dễ tiếp cận hơn nhiều so với ôtô.
Kẹt xe khiến người dân chạy xe trên vỉa hè tại một con phố ở Sài Gòn. Ảnh: Hữu Khoa
Tương tự Indonesia, Honda hiện là hãng có thị phần lớn nhất và ngày càng bành trướng sức ảnh hưởng. Trong khi đó, đối thủ lớn nhất, Yamaha ở chiều hướng ngược lại. Sức mạnh thương hiệu và dấu ấn sâu đậm về những chiếc xe bền bỉ, tiết kiệm nhiên liệu qua nhiều thế hệ vẫn là chìa khóa để liên doanh Honda thống trị thị trường.
Mảng môtô phân khối lớn tại Việt Nam trong vài năm qua dù được đánh giá là xu hướng tiêu dùng mới của khách hàng, nhưng vẫn chưa cho thấy nhịp tăng trưởng sôi động. Một vài hãng như Honda, Yamaha, Ducati, BMW Motorrad đưa về Việt Nam các sản phẩm mới, nhưng so với mảng xe hai bánh phổ thông, dung lượng không đáng kể.
5. Pakistan
Doanh số bùng nổ trong 2018 với lượng tiêu thụ lên đến 1,9 triệu xe giúp Pakistan vượt Thái Lan trở thành thị trường xe máy lớn thứ 5 thế giới. Đây cũng là quốc gia có mức tăng trưởng nhanh nhất về lượng xe máy mới bán ra trong những năm gần đây.
Người dân sử dụng xe máy ở thành phố Karachi, Pakistan. Ảnh: Dawn
Trái ngược với sức mua sôi động một năm trước, người dân Pakistan không còn giữ nhịp độ đó trong nửa đầu 2019. Doanh số xe hai bánh nước này đạt 878.404 xe, giảm 11,3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tại Pakistan, Honda là thương hiệu xe máy được ưa chuộng nhất với thị phần khoảng 60%. Mẫu CB 150F kiểu dáng nakedbike là sản phẩm bán chạy nhất của hãng. Hai thương hiệu nội địa United Auto và Road Prince xếp sau Honda về thị phần.
Những tháng đầu 2019, thương hiệu Ấn Độ, Hero không cung cấp số liệu bán hàng. Hãng này dường như tính tới kế hoạch rút chân khỏi thị trường nước láng giềng bởi doanh số ảm đạm.
Phạm Trung tổng hợp