Bảy năm trước, Bàn Văn Thái (45 tuổi), Bàn Văn Tiếp (33 tuổi, con nuôi ông Thái), Đặng Văn Quang (35 tuổi), Đặng Văn Tuyên (23 tuổi) và Đặng Việt Sơn (27 tuổi) ở huyện Hàm Yên (Tuyên Quang) và huyện Yên Bình (Yên Bái) cùng bị bắt với cáo buộc Giết người.
Sau 12 lần xét xử sơ thẩm, họ được Công an tỉnh Tuyên Quang đình chỉ điều tra bị can. Bốn năm từ khi được trả tự do, 5 người cho hay đã gửi đơn kêu oan song chưa được làm việc chính thức với cơ quan tố tụng tỉnh Tuyên Quang.
Hiện, 5 người đã khởi kiện VKSND tỉnh Tuyên Quang ra tòa đòi bồi thường oan sai. Đơn kiện đã được TAND tỉnh Tuyên Quang thụ lý.
"Mọi phán quyết lúc này thuộc về tòa án", ngày 8/11, lãnh đạo VKSND tỉnh Tuyên Quang nói.
Sơn, Quang và Thái (từ trái qua) tại nhà riêng ở huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái. Ảnh: Phạm Dự. |
Theo hồ sơ vụ án, rạng sáng 16/7/2012, anh Đặng Văn Cường (29 tuổi) được phát hiện chết tại nhà riêng ở thôn 6, xã Bằng Cốc (huyện Hàm Yên). Nghi chồng tử vong bất thường, người vợ trình báo cảnh sát.
Ngày 12/8/2012, Công an huyện Hàm Yên nhận được đơn tố giác nặc danh nêu danh tính 5 nghi can giết anh Cường. Đơn gửi tại hòm thư ở cổng công an huyện song không xác định được người gửi.
Điều tra thông tin từ lá đơn, công an lần lượt triệu tập ông Thái cùng Tiếp, Quang, Tuyên và Sơn lên làm việc. Ngày 16/9/2012, hai tháng sau khi nạn nhân tử vong, Công an huyện Hàm Yên ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố, tạm giam 5 người trên để điều tra tội Giết người. Vụ án sau đó được chuyển lên Công an tỉnh Tuyên Quang điều tra theo thẩm quyền.
Giữa năm 2013, bản kết luận điều tra của Công an tỉnh Tuyên Quang xác định, tối 14/7/2012, Tuyên, Sơn, Quang đứng giữa đường ở thôn 6 đợi trả thù nhóm trai làng đã đánh Tuyên trước đó. Khoảng 23h cùng ngày, hai bố con Thái và Tiếp đi đánh cá qua thì biết chuyện nên về nhà cầm theo hai đoạn gậy và cũng đứng chờ để đánh cùng nhóm Tuyên.
Thấy anh Cường từ trong làng đi ra, Thái nhầm là "đối thủ" nên xông vào đánh. Ông Tiếp cùng Sơn, Tuyên, Quang cũng cùng ra tay. Anh Cường ngã bất tỉnh.
Quang dùng đèn pin soi thì phát hiện đã đánh nhầm người. Đưa anh Cường lên đồi, cả nhóm đổ thuốc trừ sâu vào miệng, tạo vết thương ở tay... để ngụy tạo vụ tự tử.
Khoảng 17h ngày 15/7/2012, sau 17 tiếng bất tỉnh, anh Cường tỉnh lại, đi về nhà. 2h ngày 16/7, vợ anh Cường phát hiện chồng chết trên giường.
Anh Đặng Văn Quang. Ảnh: Phạm Dự. |
Vụ án qua 12 lần tòa mở phiên sơ thẩm và hầu hết đều dừng xét xử tại phần thẩm vấn do các bị cáo đồng loạt kêu oan, khai không liên quan vụ án, không quen biết nhau. Trong quá trình tố tụng, VKSND tỉnh trả hồ sơ hai lần, TAND tỉnh ba lần trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung.
Ngày 6/3/2015, lần thứ 5 điều tra bổ sung, Công an tỉnh Tuyên Quang thay đổi quyết định khởi tố bị can từ Giết người thành Cố ý gây thương tích. Cơ quan điều tra vẫn xác định các bị can có hành vi đánh anh Cường nhưng việc nhóm này đưa nạn nhân lên rừng cây cắt tay, đổ thuốc sâu vào mồm... thì chưa đủ "cơ sở vững chắc để chứng minh" như các kết luận ban đầu.
Nhà chức trách cho biết, khi vụ án thay đổi tội danh khởi tố, cảnh sát nhận được đơn của vợ nạn nhân Cường đề nghị rút yêu cầu khởi tố các bị can về hành vi Cố ý gây thương tích.
Ngày 11/3/2015, Công an tỉnh Tuyên Quang ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án, đình chỉ bị can. 5 người được trả tự do sau 31 tháng bị tạm giam.
Đặng Văn Sơn cho hay đã khóc thét tại cơ quan công an khi biết bị bắt với cáo buộc giết người. Ảnh: Phạm Dự. |
Từ ngày 12 đến 14/8/2015, đoàn giám sát liên ngành về việc tuân thủ pháp luật đã làm việc với các cơ quan tố tụng tỉnh Tuyên Quang về vụ án này. Đoàn xác định có nhiều điểm mâu thuẫn trong bản cung của năm bị can, không có tài liệu chứng minh hành vi phạm tội của họ như cơ quan điều tra, viện kiểm sát mô tả. Việc cơ quan điều tra căn cứ lời nhận tội mâu thuẫn của các bị can để buộc tội là chưa đúng.
Theo đoàn giám sát, không có nhân chứng trực tiếp chứng kiến các bị can gây thương tích cho nạn nhân. Kết luận giám định của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Tuyên Quang nêu tỷ lệ tổn hại sức khỏe của nạn nhân tổng cộng 6% là mang tính chất nhận định nếu nạn nhân còn sống nhưng trong vụ án này nạn nhân đã chết.
Một kết luận giám định khác của Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho biết không có cơ sở xác định mức độ tổn hại sức khỏe của nạn nhân.