Ngày 10/7, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, cựu chủ tịch Công ty AIC và các bị cáo đều đang trốn truy nã là cựu phó tổng giám đốc AIC Trần Mạnh Hà và Trưởng văn phòng đại diện AIC tại TP HCM Trần Đăng Tấn bị TAND TP HCM xét xử vắng mặt về hai tội Đưa hối lộ và Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; riêng cựu tổng giám đốc Công ty CP Mopha (thuộc hệ sinh thái AIC) Đỗ Vân Trường bị truy tố về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Trước đó, TAND TP HCM đã ra thông báo kêu gọi 4 bị cáo này ra đầu thú để được hưởng chính sách khoan hồng, đảm bảo quyền bào chữa, quyền tự bào chữa theo quy định nhưng họ đều chưa trình diện.
Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn trước khi bỏ trốn. Ảnh: TTXVN
Trong vụ án này, ông Dương Hoa Xô, 64 tuổi, cựu giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP HCM, bị truy tố tội Nhận hối lộ. Bà Trần Thị Bình Minh (cựu phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM) và ông Phan Tất Thắng, cựu phó phòng kinh tế ngành thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. 8 bị cáo còn lại bị truy tố về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Phiên tòa dự kiến kéo dài đến ngày 12/7, do thẩm phán Phạm Lương Toản, Chánh tòa hình sự, TAND TP HCM làm chủ tọa.
Ngoài Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM được xác định là bị hại trong vụ án, tòa còn triệu tập hơn 100 người, đơn vị có quyền nghĩa vụ liên quan gồm: Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; Sở Kế hoạch và Đầu tư; Sở Tài chính TP HCM...
Theo chủ tọa, trước khi mở phiên tòa, HĐXX đã tống đạt hợp lệ và thực hiện các biện pháp theo thủ tục tố tụng, nên đã quyết định xét xử vắng mặt bị cáo Nhàn cùng 3 đồng phạm.
Dù vắng mặt, bà Nhàn vẫn có 5 luật sư bào chữa, trong đó có một luật sư chỉ định. Khoảng hơn 20 luật sư khác bào chữa, bảo vệ quyền lợi cho các bị cáo, bị hại và người liên quan.
Ông Dương Hoa Xô (bên trái, hàng đầu) và các bị cáo tại tòa sáng nay. Ảnh: Hải Duyên
Theo cáo trạng, bà Nhàn biết Trung tâm Công nghệ sinh học đang triển khai dự án 12 phòng thí nghiệm, nên tháng 4/2014 đã làm quen với ông Xô, đặt vấn đề Công ty AIC tham gia dự án mua sắm thiết bị và sẽ chi tiền cảm ơn.
Bà Nhàn để Công ty Gene Việt, Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á liên danh thực hiện ba gói thầu. Bà cũng chỉ đạo bị cáo Trần Mạnh Hà và Trần Đăng Tấn cùng nhân viên dưới quyền cấu kết với chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn để tạo điều kiện cho AIC và các công ty do AIC chỉ định tham gia đấu thầu.
Bà Nhàn thiết lập các công ty "quân xanh, quân đỏ" để AIC trúng 8 gói thầu mua sắm thiết bị 12 phòng thí nghiệm cho Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM với giá đã được nâng khống lên 40% để hưởng lợi, gây thiệt hại cho Nhà nước 94,6 tỷ đồng.
Từ năm 2015 đến 2019, sau mỗi gói thầu, bà Nhàn đã chỉ đạo cấp dưới 6 lần đưa tiền cho ông Xô, tổng 14,4 tỷ đồng.
Cụ thể, tháng 11/2016, ông Trần Mạnh Hà và Trần Đăng Tấn đã đến phòng làm việc của ông Xô, chuyển lời cảm ơn và đưa túi giấy đựng 2,5 tỷ đồng. Đầu năm 2017, Hà đưa cho ông Xô đợt tiếp theo là 3,9 tỷ đồng. Mấy tháng sau, Tấn đem túi đựng 2 tỷ đồng đến đưa cho ông Xô kèm lời đề nghị "tiếp tục tạo điều kiện cho công ty".
Trong năm 2019, Tấn 3 lần mang túi tiền (mỗi lần 2 tỷ đồng) đến đưa cho ông Xô tại phòng làm việc. Sau khi nhận tiền, ông Xô đã chia cho Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM Trần Bình Minh một tỷ đồng, Phó giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học Nguyễn Đăng Quân 950 triệu đồng và Trưởng ban quản lý đầu tư xây dựng công trình Nguyễn Viết Thạch 1,1 tỷ đồng, để bồi dưỡng cho các nhân viên trung tâm và ngoại giao. Còn lại 11,35 tỷ đồng, ông Xô sử dụng cá nhân.
Quá trình điều tra, ông Xô thừa nhận sai phạm, đã động viên gia đình nộp lại toàn bộ số tiền chiếm hưởng.
Bà Trần Thị Bình Minh tại tòa sáng nay. Ảnh: Hải Duyên
Bà Minh quen biết bà Nhàn tại sự kiện năm 2013 ở TP HCM. Sau đó, bà Nhàn cùng Phó tổng giám đốc AIC Trần Mạnh Hà đến phòng làm việc của bà Minh chào xã giao.
Cơ quan công tố xác định, từ tháng 3/2016, khi được giao phụ trách dự án 12 phòng thí nghiệm tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM, bà Minh nhiều lần gặp ông Dương Hoa Xô (khi đó là Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP HCM) trong các cuộc họp và được ông Xô đề nghị tạo điều kiện triển khai dự án. Đồng thời, ông Hà nhiều lần đến gặp nhờ bà Minh "tạo điều kiện".
Bà Trần Thị Bình Minh đã bỏ qua sai sót, tạo điều kiện cho Công ty AIC trúng thầu dự án 12 phòng thí nghiệm, gây thiệt hại 33 tỷ đồng. Vì được tạo điều kiện khi thẩm định điều chỉnh dự án, dự toán, Phó tổng giám đốc AIC Trần Mạnh Hà đã 4 lần đến tặng quà cho bà Minh tổng cộng 900 triệu đồng.
Để AIC trúng thầu còn có sự "giúp sức" với vai trò khác nhau của nhiều cán bộ thuộc Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM, các bị cáo thuộc doanh nghiệp này và công ty có liên quan.
Ngoài vụ án này, cuối năm 2022, với vai trò là chủ mưu vụ án vi phạm quy định đấu thầu, đưa nhận hối lộ xảy ra ở Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, bà Nhàn bị TAND Hà Nội phạt 30 năm tù. Tháng 10/2023, bà Nhàn bị TAND Quảng Ninh tuyên phạm tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, xử phạt 10 năm tù, trong sai phạm cung cấp thiết bị tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh.