"Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng cần phải ngăn chặn phổ biến rộng rãi hơn nữa các loại vũ khí này", 5 cường quốc hạt nhân, đồng thời là 5 thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, hôm nay cho biết trong tuyên bố chung được Nhà Trắng công bố.
Tuyên bố được đưa ra sau khi lần xem xét mới nhất Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT), có hiệu lực lần đầu năm 1970, bị hoãn từ 4/1 đến cuối năm nay do đại dịch Covid-19.
Tàu ngầm USS Nebraska của Mỹ phóng tên lửa hạt nhân Trident II D5 không mang đầu đạn ngoài khơi bang California, năm 2008. Ảnh: US Navy.
Bỏ qua những khác biệt hiện tại gây căng thẳng lớn giữa Trung Quốc, Nga và các đối tác phương Tây, 5 cường quốc cho biết họ coi "tránh chiến tranh giữa các quốc gia có vũ khí hạt nhân và giảm thiểu rủi ro chiến lược là trách nhiệm hàng đầu".
"Vì sử dụng hạt nhân sẽ gây những hậu quả sâu rộng, chúng tôi cũng khẳng định chừng nào còn tồn tại, vũ khí hạt nhân nên phục vụ mục đích phòng thủ, ngăn chặn xâm lược và chiến tranh", tuyên bố nêu. "Mỗi chúng ta có ý định duy trì và tăng cường hơn nữa các biện pháp quốc gia của mình để ngăn chặn sử dụng trái phép hoặc ngoài ý muốn vũ khí hạt nhân".
Động thái của 5 cường quốc diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và Mỹ lên đỉnh điểm hiếm thấy kể từ sau Chiến tranh Lạnh, khi Moskva bị cáo buộc dồn quân sát biên giới Ukraine. Sự trỗi dậy của Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình cũng làm dấy lên lo ngại căng thẳng với Washington có thể dẫn đến xung đột, đặc biệt trong vấn đề đảo Đài Loan.
Nga cho biết nước này hy vọng cam kết giữa 5 cường quốc sẽ làm giảm căng thẳng thế giới, đồng thời cho rằng hội nghị thượng đỉnh của các thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vẫn cần thiết.
"Chúng tôi hy vọng trong điều kiện an ninh quốc tế khó khăn hiện nay, thông qua một tuyên bố chính trị như vậy sẽ giúp giảm mức độ căng thẳng quốc tế", Bộ Ngoại giao Nga cho hay.
Trung Quốc cho rằng cam kết sẽ "tăng cường tin cậy lẫn nhau" và giảm nguy cơ xung đột hạt nhân. "Tuyên bố chung do lãnh đạo 5 nước sở hữu vũ khí hạt nhân đưa ra sẽ giúp tăng cường sự tin cậy lẫn nhau và thay cạnh tranh giữa các cường quốc bằng phối hợp, hợp tác", Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Mã Triêu Húc nói.
Các cường quốc đang tìm cách đạt thỏa thuận với Iran về khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 mà Mỹ đã rút khỏi vào năm 2018. Mỹ, nước chưa bao giờ loại trừ hành động quân sự với Iran, đã nhiều lần cảnh báo thời gian đạt thỏa thuận sắp hết.
Huyền Lê (Theo AFP)