Đến ngày 15/5, sau đúng 32 năm với 6 lần tổ chức thi, Hải Phòng mới tìm được logo ứng ý chứa đựng các yếu tố văn hóa, lịch sử, kinh tế, địa lý tiêu biểu. 14 năm phụ trách mảng văn xã, ông Lê Khắc Nam, Phó chủ tịch TP Hải Phòng, nói: "Khi Thành ủy có quyết định cuối cùng, tôi vô cùng xúc động. Với khát khao có biểu tượng xứng tầm, chúng tôi tổ chức thi sáng tác từ hơn 30 năm trước".
Lần đầu tiên TP Hải Phòng tổ chức thi sáng tác logo vào năm 1992, lần lần thứ hai năm 1999, lần thứ ba năm 2000, lần thứ tư năm 2007 và lần thứ năm 2015. Ông Nam cho biết ở bốn lần thi đầu, các thiết kế thiếu sáng tạo, chủ yếu dùng hình ảnh hoa phượng đỏ để cách điệu nên chưa thể hiện bản sắc lịch sử, tầm vóc kinh tế của thành phố. Một số tác phẩm được cho là tốt, khi mang ra triển lãm, xin ý kiến nhân dân thì bị chê nhiều.
Logo thành phố Hải Phòng khi đắp nổi lên công trình kiến trúc. Ảnh: UBND TP Hải Phòng
Ở lần thi thứ năm, TP Hải Phòng nhờ Hội Mỹ thuật Việt Nam giới thiệu 30 họa sĩ có tiếng tham gia và đã nhận được 239 thiết kế. Hội đồng chấm thi chọn ba mẫu đẹp nhất để triển lãm, lấy ý kiến người dân. Trong đó thiết kế tốt được 92% người cho ý kiến ủng hộ, gần như đã trở thành logo của Hải Phòng. Tuy nhiên, Ban tổ chức lại phát hiện tác giả nằm trong Hội đồng chấm giải, vi phạm quy chế thi. Vì thế, mẫu thiết kế đã không được chọn.
Mong mỏi có logo thể hiện được nét đặc trưng, quảng bá tới bạn bè trong và ngoài nước về TP Hải Phòng, năm 2022 chính quyền lần thứ sáu tổ chức thi thiết kế. Lần này, thành phố treo thưởng 500 triệu đồng cho thiết kế được chọn, 40 triệu cho 5 thiết kế vào chung khảo và 20 triệu cho 10 thiết kế vào sơ khảo. "Giải thưởng lớn để động viên tinh thần các tác giả và thể hiện sự cầu thị, trân trọng, hy vọng lớn của Hải Phòng với cuộc thi này", ông Nam chia sẻ.
Sau khi làm lễ phát động cuộc thi ở Hải Phòng tháng 3/2022, Ban tổ chức đã tổ chức phát động ở Hà Nội tháng 4/2022 và TP HCM tháng 6/2022. Đến tháng 10/2022, Ban tổ chức nhận được 992 tác phẩm của 850 tác giả đến từ khắp các tỉnh thành và một họa sĩ từ Hàn Quốc.
Hội đồng Nghệ thuật gồm 11 thành viên, trong đó có họa sĩ tên tuổi, người đứng đầu ngành mỹ thuật của các trường, tỉnh thành lớn được thành lập để chấm thi. Các tác phẩm được đánh mã số, không ghi tên tuổi nên không thể biết của ai. Hội đồng lựa chọn ra 10 thiết kế tốt nhất để chấm sơ khảo. Các tác phẩm sau đó được góp ý, chỉnh sửa, hoàn thiện và tiếp tục chấm chọn ở vòng tiếp theo.
Tháng 1/2023, 10 tác phẩm vào vòng sơ khảo được triển lãm trong 30 ngày để lấy ý kiến người dân. Tại vòng chung khảo, Hội đồng Nghệ thuật chọn ra 5 tác phẩm xuất sắc xin ý kiến đại diện lãnh đạo các ban, ngành, Đảng bộ trực thuộc Thành ủy và đưa 5 mẫu lên cổng thông tin cho người dân bình chọn. Kết quả, thiết kế NTM 787 được chọn với 36.000 lượt người đồng ý.
Đầu năm 2024, tác giả vẽ thêm hai phiên bản khác đôi chút với ban đầu để đưa lên cổng thông tin điện tử TP Hải Phòng cho người dân góp ý. Sau ba tháng, phiên bản gốc được bình chọn cao nhất với 16.000 lượt.
Mẫu thiết kế được Thành ủy Hải Phòng lựa chọn là logo của thành phố. Ảnh: UBND TP Hải Phòng
Không đẹp mắt nhất nhưng đạt yêu cầu nhất
Tác giả của logo được chọn là ông Nguyễn Văn Ngát, 48 tuổi, Giám đốc Công ty Thiết kế mới ở TP HCM, người giành 25 giải nhất ở các cuộc thi thiết kế logo tại nhiều tỉnh thành. "Logo đoạt giải nhất không hẳn sẽ đẹp mắt nhất, nhưng đáp ứng đầy đủ tiêu chí của cuộc thi nhất", ông Ngát chia sẻ khi một số người cho rằng mẫu thiết kế chưa đẹp.
Theo ông Ngát, yêu cầu của cuộc thi tìm kiếm logo hành chính hội tụ được các yếu tố đặc trưng của địa phương như lịch sử, kinh tế, văn hóa và địa lý. Logo hành chính có phong cách riêng, không thể đánh đồng cùng logo của du lịch, doanh nghiệp hay sự kiện. "Logo hành chính ít đường nét để thể hiện hơn so với các logo lĩnh vực khác, nhưng phải trang trọng, cô đọng, súc tích không được phép phiêu hay phá cách, lả lướt tự do", ông phân tích.
Tác giả cho rằng dù trải qua bao nhiêu thập niên thì logo hành chính vẫn mang phong cách riêng biệt, không đơn giản một đường nét, một hình ảnh đơn điệu là xong. Khi tham gia cuộc thi, ông xác định ngay hoa phượng đỏ đại diện cho văn hóa, cảng biển đại diện cho kinh tế cần có trong thiết kế. Yếu tố lịch sử là ba sóng nước tượng trưng cho ba trận đánh quân xâm lược của anh hùng dân tộc Ngô Quyền, Lê Đại Hành và Trần Hưng Đạo trên dòng sông Bạch Đằng.
Thiết kế ý tưởng logo của TP Hải Phòng mạ vàng trong nội thất trung tâm hành chính. Ảnh:UBND TP Hải Phòng
Phần giữa logo là hai chữ tượng hình HP (Hải Phòng) được cách điệu từ những tòa nhà cao tầng, cầu vượt biển Tân Vũ và cần cẩu ở cảng biển. Các yếu tố đặc trưng được cách điệu nằm trong hình tròn vận động, tạo thành con tàu vượt biển vươn khơi trong ánh bình mình như hướng đến tương lai.
"Việc ghi rõ chữ Hải Phòng cũng quan trọng vì logo là khối tổng thể kết hợp hài hòa giữa hình và chữ, không chỉ dùng cho người Việt Nam mà còn để bạn bè quốc tế và cho mọi tầng lớp nhân dân đều hiểu, dễ nhớ, dễ nhận diện. Hầu hết logo tỉnh thành có đặc điểm này", ông Ngát giải thích.
Thiết kế được lên ý tưởng và thực hiện chỉ một tháng. "Thời gian không dài, nhưng với tôi đây là cuộc thi khốc liệt và áp lực nhất", ông Ngát nói, lý giải yêu cầu về thiết kế logo của người dân và lãnh đạo Hải Phòng rất cao, số tác giả dự thi nhiều chưa từng thấy. Đặc biệt, thế hệ thiết kế trẻ như ông phải tìm cách vượt qua cái bóng quá lớn của tiền bối từng dự thi mà không thành công.
Sau khi chọn được logo, TP Hải Phòng đang làm thủ tục đăng ký bản quyền, nhận diện thương hiện và tháng 8 sẽ tổ chức trao giải.
Lê Tân