Thám tử lừng danh Conan là truyện tranh trứ danh Nhật Bản ra mắt lần đầu năm 1994 trên Shōnen Sunday (tạp chí hàng tuần có lịch sử 59 năm của Nhật). Tháng 12/2017, Gosho Aoyama thông báo ngừng xuất bản truyện để dưỡng bệnh, hồi phục năng lượng, tìm kiếm ý tưởng. Tác giả 54 tuổi chưa công bố thời gian ra phần mới. Trên nhiều diễn đàn, các fan của bộ truyện kêu gọi ông sớm trở lại sáng tác đồng thời dự đoán kết thúc câu chuyện.
Tác giả Gosho Aoyama bên tranh vẽ Conan.
Trong truyện, từ lúc Shinichi Kudo uống phải thuốc teo nhỏ APTX4869 của tổ chức áo đen tới tập mới nhất, mọi diễn biến chỉ xảy ra trong vòng chưa đầy một năm. Tuy nhiên ngoài đời, câu chuyện đó trải dài đến 24 năm. Trong cuốn sách xuất bản năm ngoái, Gosho Aoyama chia sẻ lịch làm việc dày đặc, trong đó có những tuần dành năm ngày liên tiếp làm việc 20 giờ mỗi ngày.
Có sáu trợ lý phân chia ca ngày, đêm để làm việc cùng Gosho Aoyama. Tác giả thường mất hơn 10 tiếng để xây dựng một vụ án, với bối cảnh, phạm nhân, động cơ gây án, cách thức gây án. Ông còn phải tham khảo nhiều truyện trinh thám, phim ảnh của đông tây kim cổ để có thêm kiến thức. Dù vất vả, ông hài lòng với công việc của mình. "Tôi thích suy nghĩ câu chuyện, thích vẽ. Tôi vui vì được làm điều mình thích", ông nói.
Gosho Aoyama bắt đầu sự nghiệp sáng tác truyện tranh từ năm 1986 với tác phẩm Wait a Minute, đăng trên Weekly Shōnen Sunday. Năm 1993, ông nhận giải thưởng Shogakukan Manga Award - giải uy tín trong lĩnh vực sáng tác truyện tranh của Nhật Bản - với bộ truyện Yaiba, trở thành tác giả được chờ đợi bậc nhất Nhật Bản. Cùng năm, tạp chí Shōnen Sunday mời ông sáng tác truyện trinh thám. Biết thể loại này rất khó thực hiện song Gosho Aoyama chấp nhận thử thách.
* Gosho Aoyama vẽ Conan
Quá trình định hình câu chuyện, Gosho Aoyama nhớ lại các cuốn sách ông từng đọc ngấu nghiến thời thơ ấu, trong đó có tiểu thuyết Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle, Arsène Lupin của nhà văn Pháp Maurice Leblanc... Gosho Aoyama đặc biệt ấn tượng với truyện Những hình nhân nhảy múa, khi Sherlock Holmes giải mã ám hiệu về hình nhân đen. "Nếu không đọc truyện đó, có lẽ tôi không thể vẽ được Conan", Gosho Aoyama từng nói.
Song song việc tiếp nối truyện Conan, Gosho Aoyama còn sáng tác một số truyện khác. Thu nhập tác quyền hàng năm của ông thuộc nhóm cao nhất. Theo Ithome, tiền tác quyền ông nhận được năm 2015 là 5,6 tỷ yen (52,6 triệu USD).
Gosho Aoyama trở thành tên tuổi lẫy lừng trong làng truyện tranh Nhật Bản nhờ thám tử Conan.
Sự nghiệp thành công song Gosho Aoyama thất bại trong hôn nhân. Ông kết hôn cùng diễn viên Takayama Minami năm 2005, ly dị sau hai năm chung sống. Nguồn tin trên Sponichi cho hay hai người không thể bền lâu vì đều dành quá nhiều thời gian cho công việc.
Gosho Aoyama là niềm tự hào của tỉnh Tottori - quê hương ông. Sân bay của tỉnh vốn có tên Tottori Airport nhưng đến năm 2014, được đổi thành Tottori Sand Dunes Conan Airport. Hình ảnh Conan hiện diện khắp nơi ở tỉnh ít dân số nhất của Nhật Bản. Khi vừa xuống máy bay, hành khách có thể thấy hình Conan và Ran đang niềm nở tiếp đón ở cổng hải quan. Tỉnh này cũng mở nhiều tour du lịch chủ đề truyện Conan, đặc biệt là "làng Conan" ở thị trấn Hokuei - nơi tác giả lớn lên.
Bảng chỉ dẫn tới Sân bay Conan của tỉnh Tottori.
Thám tử lừng danh Conan được NXB Kim Đồng phát hành ở Việt Nam lần đầu năm 1995 và đã xuất bản đến tập 93. Theo anh Đặng Cao Cường, phó ban truyện tranh NXB, lượng phát hành trung bình mỗi tập là 200.000 bản.
23 năm qua đi, quãng thời gian đủ để một độc giả nhỏ tuổi thành người lớn, đi làm và có thể đã là cha, mẹ. Còn Conan vẫn là học sinh lớp một của trường tiểu học Teitan. Những năm gần đây, dù bị phàn nàn ngày càng kém hấp dẫn, Conan vẫn là bộ truyện được săn đón. Nhiều người tìm lại truyện cũ để đọc.
"Tôi dành cả thanh xuân chỉ để hóng từng chương mới. Từng lén đọc truyện dưới ngăn bàn và bị cô giáo bắt. Từng giấu bố mẹ bật đèn pin đọc truyện xuyên đêm. Từng chiếm dụng nhà vệ sinh cả nửa ngày để nghiền xong một tập. Từng thân với cô chủ hiệu thuê truyện hơn cả một người bạn thân để khi ra tập mới thì mình là người đầu tiên được đọc... Còn giờ thì lùa con đi ngủ sớm để chong đèn tìm lại tập 30", chị Minh Kim (30 tuổi, ở Hà Nội) chia sẻ kỷ niệm với bộ truyện.
Những dấu mốc quanh truyện tranh Thám tử lừng danh Conan
| Thời gian | Dấu mốc |
| 1993 | Gosho Aoyama định hình khung truyện |
| 1/1994 | Tạp chí Weekly Shōnen Sunday đăng kỳ đầu bộ truyện |
| 6/1994 | Phát hành tập truyện Conan đầu tiên bằng tiếng Nhật |
| 1/1996 | Ra mắt phim hoạt hình Conan |
| 1997 | Công chiếu phim điện ảnh chuyển thể truyện tranh, đạt doanh thu 1,1 tỷ yen (10,3 triệu USD) |
| 2001 | Gosho Aoyama đoạt giải Shogakukan Manga Award lần thứ hai nhờ Conan |
| 2003 |
Vượt mốc 100 triệu tập truyện bằng tiếng Nhật được bán ra |
| 3/2015 | Gosho Aoyama ngừng sáng tác để chữa bệnh |
| 7/2015 | Truyện được đăng trở lại trên Weekly Shōnen Sunday |
| 8/2017 | Trở thành truyện tranh đầu tiên đạt số chương 1.000 của tạp chí |
| 12/2017 | Tác giả thông báo ngừng sáng tác |