Loạt tác phẩm ăn khách làm nên bức tranh doanh thu sáng màu cho phim Việt trong năm, lấn át phim nước ngoài.
Giữa tháng 12, Người vợ cuối cùng - phim 18+ do Victor Vũ đạo diễn, Kaity Nguyễn đóng chính - vượt 100 tỷ đồng. Với con số này, lần đầu trong lịch sử phòng vé Việt, sáu dự án có doanh thu cao nhất năm đều là phim trong nước, gồm Nhà bà Nữ (458 tỷ đồng), Lật mặt 6 (272 tỷ đồng), Đất rừng phương Nam (140 tỷ đồng), Siêu lừa gặp siêu lầy (121 tỷ đồng), Chị chị em em 2 (121 tỷ đồng) và Người vợ cuối cùng.
Điều này trái ngược với năm ngoái, khi Em và Trịnh (Phan Gia Nhật Linh) - phim Việt có doanh thu cao nhất 2022 (97 tỷ đồng) - chỉ xếp thứ sáu, các phim trong top 5 đều là dự án Hollywood, Hàn Quốc.
Theo ông Nguyễn Khánh Dương - nhà sáng lập Box Office Vietnam, đơn vị quan sát phòng vé độc lập, tính đến giữa tháng 12, doanh thu phòng vé Việt là 3.449 tỷ đồng, tăng so với năm ngoái là 2.840 tỷ đồng. Tổng doanh thu top 6 phim Việt ăn khách nhất năm chiếm 35% "chiếc bánh" thị trường phim rạp trong nước.
Trong danh sách phim ăn khách nhất năm, Nhà bà Nữ và Lật mặt 6 góp công lớn giúp phòng vé sôi động. Dịp Tết Quý Mão, bộ phim của Trấn Thành tạo cơn sốt lớn, là tác phẩm cán mốc 200 tỷ đồng nhanh nhất chỉ sau bảy ngày ra rạp, vượt Bố già (năm 2021, cùng do Trấn Thành đồng sản xuất, đạo diễn) là 10 ngày. Theo ước tính của CJ - đơn vị phát hành, hai triệu lượt khán giả đến rạp xem Nhà bà Nữ dịp.
Tác phẩm cũng lập mốc là phim Việt có doanh thu một ngày cao kỷ lục (35 tỷ đồng), đồng thời có suất chiếu trong ngày cao nhất mọi thời (hơn 4.500 suất trên toàn quốc). Chỉ sau 23 ngày ra rạp, phim cán mốc 421 tỷ đồng, vượt qua Bố già (420 tỷ đồng) để trở thành tác phẩm doanh thu cao nhất mọi thời của điện ảnh Việt.
Ba tháng sau, Lý Hải tiếp tục đại thắng với Lật mặt 6. Ra mắt dịp lễ 30/4-15, Lật mặt 6 thắng lớn khi chiếm hai phần ba tổng doanh thu phim rạp kỳ nghỉ lễ. Đại diện CGV - hãng phát hành - ước tính hơn 1,2 triệu lượt người đi xem phim trong bốn ngày đầu ra rạp. Sau một tuần công chiếu, tốc độ bán vé của phim vẫn lấn át bom tấn Marvel Vệ binh dải ngân hà 3. Tác phẩm cán đích với 272 tỷ đồng - theo Box Office Vietnam, trở thành phim Việt ăn khách thứ ba lịch sử, sau Nhà bà Nữ và Bố già.
Dù thắng đậm, phim Việt có một năm ồn ào về chất lượng. Đất rừng phương Nam (đạo diễn Quang Dũng) là một trong những tác phẩm chịu nhiều phản ứng từ khán giả. Trước khi phát hành, khâu tuyển diễn viên, tạo hình nhân vật gây bàn tán. Trong đó, tạo hình bác Ba Phi (Trấn Thành), Võ Tòng (Mai Tài Phến) bị nhiều khán giả chê không đạt, diễn viên kém kinh nghiệm diễn xuất so với Đất phương Nam bản truyền hình.
Khi phim ra rạp vài ngày, nhiều ý kiến cho rằng tác phẩm nâng tầm vai trò của một số bang hội, êkíp phải chỉnh sửa các chi tiết bị chỉ trích "sai lệch lịch sử". Tên Nghĩa Hòa đoàn được chỉnh thành Nam Hòa đoàn, Thiên Địa hội thành Chính Nghĩa hội trong các câu thoại liên quan. Phim cán đích với doanh thu 140 tỷ đồng, kém kỳ vọng của nhà sản xuất bởi Trấn Thành từng mong dự án đạt 300 tỷ đồng để có kinh phí làm tiếp các phần sau.
Nhiều tác phẩm "trăm tỷ" mắc lỗi về kịch bản. Với Nhà bà Nữ, Trấn Thành bị nhận xét lạm dụng lối thoại ồn ào, theo hình thức đấu khẩu của các nhân vật. Lật mặt 6 - câu chuyện về nhóm bạn tranh nhau tờ vé số độc đắc - đuối sức ở nửa sau của kịch bản. Tình huống nhóm nhân vật đánh nhau, truy đuổi rồi gặp nạn, vào bệnh viện liên tục lặp lại, tạo cảm giác nhàm chán. Cuối phim, khi bất ngờ lớn nhất bị lật tẩy, nhân vật giải thích khiên cưỡng, kém thuyết phục.
Không ít phim 18+ gây tranh cãi về nội dung, trong đó có Chị chị em em 2 (đạo diễn Vũ Ngọc Đãng). Lấy cảm hứng từ giai thoại về hai mỹ nhân Ba Trà, Tư Nhị - hai mỹ nhân đầu thế kỷ 20, thông điệp phim mờ nhạt, không nhất quán. Tác phẩm cổ vũ nữ quyền bằng cách xây dựng nhân vật Tư Nhị (Ngọc Trịnh đóng) như một cô gái biết phấn đấu, tuy nhiên tâm lý nhân vật này có nhiều điểm mâu thuẫn. Cô muốn thoát khỏi thân phận gái làng chơi, nhưng để bước vào giới thượng lưu, cô lại sẵn sàng sử dụng cơ thể làm công cụ tiến thân. Phim cũng bị nhận xét lạm dụng cảnh "nóng", nhiều câu thoại gây cười bằng yếu tố giới tính. Trên VnExpress, khán giả chấm tác phẩm ở mức 3,8/10 điểm.
Tương tự, Người vợ cuối cùng - tác phẩm tái xuất của Victor Vũ sau hai năm - bị nhiều khán giả đánh giá dàn trải, thiếu điểm nhấn. Đề tài thân phận người vợ lẽ thời xưa vốn được khai thác nhiều trên phim truyền hình lẫn điện ảnh, lối kể chuyện, dẫn dắt của Victor Vũ không tạo được đột phá. Dù đầu tư về bối cảnh, cách triển khai của đạo diễn kém kịch tính so với tiểu thuyết gốc Hồ oán hận của nhà văn Hồng Thái.
Đạo diễn Charlie Nguyễn cho biết nhìn lại bức tranh phim Việt trong năm, điểm yếu lớn nhất của các nhà sản xuất là khâu kịch bản. Theo Charlie Nguyễn, đội ngũ biên kịch trong nước đã bị hụt một bước lớn so với khu vực lẫn Hollywood vì đi sau các nước nhiều năm. Khán giả Việt tiếp cận được các tác phẩm quốc tế chất lượng, gu thưởng thức tăng tiến nên ngày càng nhận ra sự chênh lệch.
Dù vậy, Charlie Nguyễn nói đặt niềm tin vào cộng đồng biên kịch trẻ hiện nay khi tay nghề, tư duy họ được trau dồi. "Hiện biên kịch tốt rất khan hiếm. Nếu là một người viết hay, bạn lập tức sẽ được mọi hãng phim săn đón", đạo diễn nhận định.
Mai Nhật