Do tình trạng dùng chung kim tiêm và xăm mình tự phát trong tù, số lượng phạm nhân nhiễm viêm gan C mạn tính ở các nhà tù Mỹ là tương đối lớn. Vì không có thuốc đặc trị hiệu quả, phạm nhân thường phải sống chung với bệnh tới cuối đời. Trong 15 năm trở lại, bệnh gan là nguyên nhân gây nên 20% số ca tử vong trong nhà tù bang Colorado.
Tuy nhiên, năm 2014, một loại thuốc mới đã được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép, tỷ lệ thành công sau 12 tuần điều trị là 90%, không đi kèm tác dụng phụ, hiệu quả hơn hẳn so với loại thuốc cũ chỉ có 50% thành công và điều trị kéo dài 48 tuần.
Trước chi phí điều trị đắt đỏ, Cục Quản lý Trại giam Colorado chỉ cho phép phạm nhân đã bị xơ gan ở mức nghiêm trọng mới được vào danh sách xem xét chữa trị, đồng thời buộc phải tham gia khóa cai nghiện ma túy hoặc rượu bia kéo dài nhiều năm. Nhiều tù nhân ở giai đoạn cuối vẫn phải chờ tới 3 năm 6 tháng mới được xuất hiện trong danh sách chờ xét duyệt.
15 năm trở lại đây, bệnh gan gây nên 20% số ca tử vong trong nhà tù bang Colorado. Ảnh: Westword
Không bằng lòng với chính sách của nhà tù, ngày 19/7/2017, bốn tù nhân bị mắc viêm gan C mạn tính đã khởi kiện Cục Quản lý Trại giam bang Colorado lên Tòa án quận vì cho rằng quy trình xét duyệt là bất hợp lý và không dựa trên cơ sở y học.
Đơn kiện cáo buộc Cục Quản lý Trại giam Colorado đã cố ý ngăn cản phạm nhân thuộc diện hưởng bảo hiểm y tế Medicaid được tiếp cận phương thuốc điều trị hiệu quả. Phía luật sư đại diện còn cho rằng cơ quan này đã vi phạm vào Tu Chính án thứ 8 của Hiến pháp Mỹ, theo đó thì Nhà nước “không được đặt ra hình thức xử phạt bất thường và tàn bạo”.
Đơn kiện viện dẫn hướng dẫn của Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh truyền nhiễm và Bệnh gan của Mỹ cho thấy trong đó đề xuất nên chữa trị viêm gan C bằng loại thuốc mới ngay từ giai đoạn đầu để tránh nguy cơ lây nhiễm, tiết kiệm chi phí chữa trị về lâu dài.
Dưới sức ép của vụ kiện tập thể của gần 2.200 tù nhân, Cục Quản lý Trại giam Colorado cuối cùng đã phải hòa giải vào tháng 9 vừa qua. Cơ quan này nhất trí sẽ dành ra ngân sách 41 triệu USD trong vòng hai năm từ 2018 tới 2020 để chữa trị cho mọi phạm nhân. Ngoài ra, phạm nhân sẽ không còn bị yêu cầu phải hoàn thành khóa cai nghiện rượu và ma túy để được chữa trị.
Theo Chicagotribune, Kellie Wasko, Phó giám đốc Điều hành Cục Quản lý Trại giam, tuyên bố kết quả hòa giải lần này chỉ là sự công khai quyết định từ trước của chính quyền bang. Vị này còn cho hay chính quyền Colorado đã đàm phán để nhận được ưu đãi lớn khi mua loại thuốc mới.
Không chỉ Colorado, chính quyền các bang khác cũng phải đối mặt với vụ kiện tập thể tương tự. Hiện, tòa án có khuynh hướng nghiêng về phía phạm nhân mắc bệnh. Một số bang trong đó đã buộc phải hòa giải như Pennsylvania, Massachusetts và Florida.