Từ 12/4 đến 21/4, 19 bị cáo sẽ hầu tòa tại TAND Hà Nội về hai nhóm tội: Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Đây là một trong 5 đại án được Ban chỉ đạo Trung ương phòng chống tham nhũng yêu cầu khẩn trương xét xử sơ thẩm trong năm 2021.
Thẩm phán Phan Huy Cương làm chủ toạ phiên tòa. Hơn 30 luật sư đăng ký bào chữa cho các bị cáo. Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO) được triệu tập với tư cách nguyên đơn dân sự; Công ty thép Việt Nam (VNS) là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
Tại phần thủ tục khai mạc phiên tòa, trong những người tham gia tố tụng, bị cáo Đậu Văn Hùng, cựu tổng giám đốc VNS, và 2 luật sư bào chữa cho bị cáo này vắng mặt. Ông Hùng được tại ngoại, xin xét xử vắng mặt với lý do không đủ sức khoẻ. Ông Hùng không thay đổi lời khai, xin chấp hành cả hình phạt hình sự và dân sự theo phán quyết của tòa.
Luật sư Đinh Anh Tuấn bào chữa cho bị cáo Trần Trọng Mừng, cựu tổng Giám đốc TISCO, đề nghị triệu tập các giám định viên của Bộ Kế hoạch Đầu tư và Bộ Xây dựng để làm rõ một số nội dung giám định.
Luật sư Đào Hữu Đăng, bào chữa cho bị cáo Đặng Văn Tập, cựu phó giám đốc Thường trực Ban Quản lý dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của TISCO, đề nghị triệu tập đại diện Tổng công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) - nhà thầu phụ thực hiện phần xây lắp của dự án.
Luật sư Nguyễn Đình Khoẻ bào chữa cho bị cáo Trịnh Khôi Nguyên, cựu trưởng phòng Đầu tư phát triển VNS và luật sư Trần Văn Tạo, bào chữa cho bị cáo Trần Văn Khâm, cựu chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc TISCO, đề nghị triệu tập thêm một số người.
Luật sư Nguyễn Đình Khoẻ bào chữa cho bị cáo Trịnh Khôi Nguyên, cựu trưởng phòng Đầu tư phát triển VNS và luật sư Trần Văn Tạo, bào chữa cho bị cáo Trần Văn Khâm, cựu chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc TISCO, đề nghị triệu tập thêm một số người liên quan.
Sau khi hội ý, HĐXX chấp nhận đơn xét xin xét xử vắng mặt của bị cáo Hùng và chỉ nhất trí với đề nghị triệu tập hai giám định viên. Do đại diện VINAINCON vắng mặt không lý do dù đã được triệu tập, HĐXX sẽ tiếp tục yêu cầu có mặt trong những ngày xét xử tiếp theo.
Ông Mai Văn Tinh. Ảnh: Phạm Dự
Cáo trạng xác định, năm 2005, Chính phủ chủ trương đầu tư Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, với tổng vốn hơn 3.800 tỷ đồng. TISCO làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là HĐQT của VNS.
Năm 2007, đơn vị trúng thầu xây dựng là Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC). Căn cứ kết quả đấu thầu, ngày 12/7/2007, Tổng Giám đốc TISCO Trần Trọng Mừng, cùng Tổng Giám đốc MCC ký một hợp đồng có giá trị hơn 160 triệu USD (hơn 3.500 tỷ đồng). Đây là giá trọn gói không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng và đã bao gồm các loại thuế được xác định trong hợp đồng, các chi phí cần thiết để thực hiện hợp đồng theo phương thức Tổng thầu EPC.
Bị cáo Trần Trọng Mừng tại sân TAND Hà Nội trong lúc 7h30 ngày 12/4. Ảnh: Phạm Dự
Theo hợp đồng, MCC phải hoàn thành dự án sau 30 tháng nhưng sau 11 tháng khởi công vẫn chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu.
MCC rút hết người về nước, nhiều lần đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng và điều chỉnh tổng giá hợp đồng tăng thêm hơn 138 triệu USD (hơn 3.000 tỷ đồng).
VKSND Tối cao cáo buộc biết rõ việc MCC vi phạm hợp đồng, đề nghị các điều khoản vô căn cứ, năm 2012, ông Trần Văn Khâm, người đại diện vốn chính của VNS tại TISCO, ký văn bản gửi VNS xin chấp thuận điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án lên 8.100 tỷ đồng, tăng hơn 4.200 tỷ đồng.
Những hành vi vi phạm pháp luật về quản lý tài sản Nhà nước và hành vi thiếu trách nhiệm của các cá nhân thuộc TISCO và VNS đã dẫn đến hậu quả làm thất thoát, lãng phí, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước với tổng số tiền lên tới hơn 830 tỷ đồng, cáo trạng nêu.
Đây là số tiền lãi suất thực tế mà TISCO đã phải trả cho các ngân hàng kể từ khi dự án chậm tiến độ (từ ngày 31/5/2011) đến thời điểm khởi tố vụ án (ngày 18/4/2019).
Ông Đặng Thúc Kháng, cựu Ủy viên Hội đồng quản trị, kiêm Trưởng Ban kiểm soát VNS. Ảnh: Phạm Dự
VKSND Tối cao truy tố 14 người về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí, gồm: ông Mai Văn Tinh, Cựu chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam; Trần Trọng Mừng, cựu tổng Giám đốc TISCO; Trần Văn Khâm, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc TISCO; Đậu Văn Hùng, cựu tổng giám đốc Tổng công ty thép Việt Nam; Ngô Sỹ Hán, cựu Phó tổng giám đốc TISCO; Đặng Văn Tập, cựu phó giám đốc Thường trực Ban Quản lý dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty gang thép Thái Nguyên (TISCO); Đồng Quang Dương, cựu phó giám đốc, kiêm Thư ký dự án TISCO; Nguyễn Trọng Khôi, cựu phó tổng giám đốc VNS; Trịnh Khôi Nguyên, cựu trưởng phòng Đầu tư phát triển VNS; Đỗ Xuân Hòa, cựu kế toán trưởng TISCO; Lê Thị Tuyết Lan, cựu Phó phòng Kế toán - Thống kê - Tài chính TISCO; Uông Sỹ Bính, cựu Phó phòng Kế toán - Thống kê - Tài chính TISCO; Nguyễn Văn Tráng, cựu ủy viên Ban kiểm soát VNS; Đặng Thúc Kháng, cựu Ủy viên Hội đồng quản trị, kiêm Trưởng Ban kiểm soát VNS.
5 người bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gồm: Lê Phú Hưng, cựu ủy viên HĐQT VNS; Nguyễn Minh Xuân, cựu ủy viên HĐQT VNS; Nguyễn Chí Dũng, cựu ủy viên HĐQT TISCO; Hoàng Ngọc Diệp, cựu ủy viên HĐQT TISCO; Đoàn Thu Trang, cựu ủy viên HĐQT TISCO.
Thanh Lam - Phạm Dự