Các tác phẩm được chọn từ hơn 500 bản thảo dự thi giải do Nhà xuất bản Trẻ phát động. Đa số trong đó là cây bút thuộc thế hệ 9x, ba tác giả còn lại là 7x và 8x. Nhiều tác giả từng dự thi đợt trước, như Nguyễn Dương Quỳnh - truyện dài Ngủ ngon nhé, nàng thơ!, Mai Thanh Nga - truyện ngắn Lũ chim chích đậu cành khô, Hiền Trang - Chopin biến mất, Nguyên Nguyên - tập truyện Có thú dữ trong thành phố...
Bà Phan Thị Thu Hà - Giám đốc Nhà xuất bản Trẻ (thứ hai từ trái qua) - tặng hoa cho các cây bút vào chung khảo "Văn học tuổi 20", hôm 18/3. Ảnh: Tam Kỳ
Các tác giả thuộc nhiều lĩnh vực, từ giáo viên, nhà báo, nhà văn, kỹ sư đến kinh doanh cà phê, nghiên cứu sinh. Nhiều cây bút đã có tác phẩm xuất bản, đoạt giải, hoặc là hội viên các hội văn học nghệ thuật tại địa phương: Hoàng Khánh Duy (truyện dài Cõi người mắc cạn), Lê Quang Trạng (tập truyện ngắn Vệt sáng của bụi), Yang Phan (Vụn ký ức)... Hai gương mặt lần đầu dự thi gồm Phã Nguyện (Kẻ săn chuột), Duy Ân (Nửa lời chưa nói).
Đa số tác giả khai thác chất liệu hiện thực để viết truyện, xoay quanh chủ đề mưu sinh nơi thị thành, áp lực chốn công sở, thân phận dưới đáy xã hội... Cây bút Hoàng Khánh Duy (sinh năm 1997, quê Cà Mau) cho biết viết truyện Cõi người mắc cạn sau khi chứng kiến nạn hạn mặn ở miền Tây. Cảm hứng sáng tác của anh bắt nguồn từ một bức ảnh đăng trên mạng xã hội, ghi lại khuôn mặt người nông dân khóc ròng vì lúa chết cháy, ruộng đồng nứt nẻ. Anh bắt tay viết một truyện dài gồm 12 chương, xoay quanh nhân vật "hắn" trên hành trình cứu rỗi một vùng quê khô cằn vì hạn mặn.
Hoặc, Phã Nguyện - cây bút lần đầu sáng tác - đề cập đến ba cái chết trong tác phẩm Kẻ săn chuột. Một bà lão nhặt rác nghèo khổ, một ông già nghiện rượu, vô gia cư và một bà mẹ bị trộm sát hại trong đêm. Cuộc sống hiện thực được kể lại qua góc nhìn của một đứa trẻ chín tuổi sống ở xóm Đèn Dầu, chuyên nghề nhặt rác.
Các tác phẩm vào chung khảo được in thành sách. Ảnh: Tam Kỳ
Ông Dương Thành Truyền - nguyên Trưởng ban tổ chức - đánh giá các tác giả có góc nhìn mạnh mẽ, trực diện, nhiều suy tưởng. Ông nói: "Họ khám phá thế giới, khám phá bản thân, đem vào tác phẩm những ám ảnh về nguồn cội, tâm linh, quá khứ... và khát vọng được chữa lành". Ông Nguyễn Thành Nam - Phó giám đốc Nhà xuất bản Trẻ - cho biết cuộc thi nhằm phát hiện và nuôi dưỡng những cây bút trẻ, giúp họ tạo đà bước tiếp trong văn chương.
Ban giám khảo cuộc thi gồm Tiến sĩ Ngô Văn Giá, Tiến sĩ Nguyễn Thành Thi, nhà báo Thúy Nga, nhà văn Phan Hồn Nhiên và nhà văn Nguyễn Ngọc Tư. Kết quả chung khảo dự kiến công bố vào tháng 5.
Cuộc thi ban đầu có tên Cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20, lần đầu diễn ra năm 1994 - 1995, do Hội Nhà văn TP HCM, Nhà xuất bản Trẻ phối hợp tổ chức. Từ cuộc thi, nhiều cây bút trưởng thành, gây tiếng vang như Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Ngọc Thuần, Nguyên Hương... Từ năm 2019, sự kiện được đổi tên thành Giải thưởng Văn học tuổi 20.
Tam Kỳ