Khoai deo dẻo ngọt, vàng trong từ miền cát trắng

Từ những củ khoai lang đỏ giàu tinh bột được trồng trên thửa cát trắng ven biển, người Hải Ninh, tỉnh Quảng Bình làm ra món khoai deo thơm dẻo, níu chân nhiều du khách gần xa.

Nắng gió khắc nghiệt của vùng đất Quảng Bình là yếu tố bất lợi cho sự sinh trưởng của các loại cây trồng. Tuy nhiên, nền thổ nhưỡng cát trắng và gió lào bỏng rát nơi đây lại phù hợp để giống khoai lang đỏ phát triển, cho chất củ thơm, bùi, ngọt, năng suất cao.

Từ củ khoai lang, người dân địa phương có thể biến tấu thành nhiều món ăn khác nhau như luộc, làm bánh, nấu chè, canh hầm, làm mứt... Trong đó, món bình dân mang tên khoai deo lại được ưa chuộng hơn cả, và trở thành đặc sản nổi bật của địa phương.

Khoai deo (người miền Bắc gọi là khoai khô) được sản xuất nhiều ở xã Hải Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Chỉ với nguyên liệu là khoai lang củ, không cần tới bất kỳ phụ gia, phụ liệu nào, người dân có thể chế biến ra món ăn mới lạ, dân dã. Về bản chất, đây là khoai lang luộc, đem thái lát rồi phơi nắng cho khô, dẻo lại. Tuy nhiên, để làm được một mẻ khoai deo, người Ninh Hải phải trải qua nhiều công đoạn kỳ công. 

Cụ thể, người làm không sử dụng khoai mới dỡ mà dùng khoai ủ qua nhiều ngày. Lúc này, củ đã xuống bột, màu sẫm, vỏ nhăn hơn. Với những củ mới thu hoạch, người làm phơi khoảng 2 tiếng ngoài trời rồi đưa vào chỗ mát, bóng tối, phủ bạt lên và ủ trong khoảng 10 ngày.

Nguyên liệu này tiếp tục được luộc chín rồi đổ ra cho ráo nước, bóc vỏ và thái thành từng lát, không quá mỏng cũng không quá dày. Thông thường, mỗi củ có thể thái thành 4-6 lát.

Khoai thái lát đến đâu được xếp lên giá phơi tới đó. Để khoai nhanh khô, người làm lót trên bề mặt giá một lớp cây rười (cây dươi) rồi mới đặt khoai lên trên. Thời tiết lý tưởng để phơi cũng không được quá nắng. Những ngày trời âm u hoặc có mưa, bà con thường hong khoai bằng than và quạt sấy. Khoai deo đạt chuẩn có màu vàng trong, hơi săn, có độ dẻo, vị ngọt và mùi thơm.

 

 

Khoai deo dẻo ngọt, vàng trong từ miền cát trắng

Quy trình làm khoai deo Quảng Bình.

Khoai deo không dành cho những người có thói quen ăn vội mà phải được thưởng thức từ từ. Chậm rãi cắn từng miếng nhỏ, người ăn sẽ cảm nhận được mùi thơm đặc trưng của khoai lang kết hợp với vị bùi của tinh bột lẫn trong vị ngọt thanh của củ được ủ lâu ngày, qua đó, nhận thấy nét mộc mạc của miền đất Quảng Bình.

Phong Vân