Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 2/2 nói với Fox News rằng chiến dịch tấn công mới của Nga "đã bắt đầu" và quy mô của nó có thể được thể hiện rõ ràng hơn trong vài tuần tới.
Tuyên bố được ông Zelensky đưa ra sau khi quan chức quốc phòng Ukraine và phương Tây liên tục cảnh báo Nga sắp mở chiến dịch tấn công quy mô lớn để thay đổi tình hình chiến sự, nhằm thay đổi cục diện chiến trường vốn bế tắc nhiều tháng qua. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng bài toán lớn nhất mà Nga đối mặt hiện nay là nguồn nhân lực cần thiết cho chiến dịch tấn công.
Hồi cuối tháng 1, đại tướng Eirik Kristoffersen, tư lệnh Lực lượng Vũ trang Na Uy, nói rằng khoảng 180.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương ở Ukraine kể từ tháng 2. Tướng Mark Milley, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, hồi tháng 11 năm ngoái ước tính con số này khoảng 100.000.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga hồi tháng 9/2022 thông báo hơn 5.900 binh sĩ thiệt mạng trong chiến dịch quân sự tại Ukraine, nhưng sau đó không cung cấp số liệu cập nhật.
Nhiều khả năng số liệu do Bộ Quốc phòng Nga công bố chưa bao gồm các tay súng của công ty an ninh tư nhân Wagner. Olga Romanova, người đứng đầu tổ chức từ thiện hỗ trợ các tù nhân ở Nga, tháng trước cho biết trong số 50.000 tay súng được Wagner tuyển mộ từ các nhà tù, 40.000 người đã chết hoặc mất tích.
Cựu quân nhân Nga được động viên tại bán đảo Crimea, tập trung ở thành phố Sevastopol ngày 27/9. Ảnh: AFP
Giới quan sát nhận định tổn thất lớn về nhân sự trên chiến trường là một trong những lý do Nga tiến hành đợt động viên quân một phần hồi tháng 9 năm ngoái, huy động khoảng 300.000 lính dự bị.
Một phần lực lượng này đã được triển khai đến Ukraine, giúp quân số Nga đang tham chiến tại đây tăng lên 320.000, theo ước tính của tình báo Ukraine. Các quan chức quốc phòng phương Tây cho hay Nga còn khoảng 150.000-250.000 lính dự bị đã được huấn luyện quân sự bổ sung trong vài tháng qua và nhiều khả năng sẽ được tung vào chiến trường cho chiến dịch tấn công mới.
Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng lực lượng này là không đủ để Nga tiến hành một chiến dịch tấn công mới quy mô lớn. Thông thường, lực lượng tấn công sẽ phải có quân số gấp ba lần so với bên phòng thủ để giành được lợi thế trên chiến trường.
Theo Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, Ukraine hiện có khoảng 311.000 quân chính quy, chưa kể lực lượng tình nguyện và dân quân. Để duy trì lợi thế khi tấn công, lực lượng Nga sẽ phải huy động được ít nhất 900.000 quân cho chiến dịch mới.
Nhiều nhà bình luận quân sự thân Điện Kremlin đã hối thúc Tổng thống Vladimir Putin ban bố lệnh động viên mới để bổ sung thêm khoảng 500.000 quân. Tuy nhiên, Điện Kremlin đã bác bỏ khả năng này.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tháng trước đề xuất tăng lực lượng quân đội Nga từ 1,1 triệu lên 1,5 triệu người và được Tổng thống Putin đồng ý. Hiện chưa rõ Nga sẽ tăng quy mô quân đội bằng cách nào nếu không ban bố lệnh động viên.
Cả Điện Kremlin và các cơ quan chính trị trong quân đội Nga đang tăng cường phát đi thông điệp rằng cuộc chiến tại Ukraine là điều cần thiết để bảo vệ nước Nga và đây là cuộc đối đầu giữa Moskva với phương Tây.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây, tướng Valery Gerasimo, tổng chỉ huy chiến dịch của Nga ở Ukraine, nói rằng Moskva đang chiến đấu với "gần như toàn bộ" phương Tây.
Thượng phụ Kirill, lãnh đạo Giáo hội Chính thống giáo Nga, tháng trước cũng cho rằng phương Tây đang "ngày càng mong muốn đánh bại Nga" và những người muốn hủy diệt nước Nga cần hiểu rằng điều đó "đồng nghĩa với ngày tận thế".
Dmitry Medvedev, phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, thậm chí còn cảnh báo rằng Moskva có thể phải sử dụng vũ khí hạt nhân để tránh thất bại nếu cuộc chiến ở Ukraine không diễn ra như kế hoạch.
Phát biểu ngày 2/2 tại lễ kỷ niệm 80 năm chiến thắng của Hồng quân Liên Xô trước quân đội Đức Quốc xã ở Stalingrad, hiện là thành phố Volgograd, miền nam nước Nga, ông Putin đã so sánh với cuộc đấu tranh chống Đức quốc xã trong Thế chiến II với chiến dịch quân sự ở Ukraine.
"Thật không may, chúng ta thấy rằng hệ tư tưởng của chủ nghĩa phát xít dưới hình thức và biểu hiện mới một lần nữa đe dọa trực tiếp an ninh đất nước chúng ta", ông nói.
Tại Bảo tàng Phòng thủ và Bao vây Leningrad, một cuộc triển lãm mới được tổ chức để giáo dục "những bài học về phát xít chưa được biết đến", cũng như giới thiệu xe tăng và xe bọc thép Ukraine bị Nga thu giữ.
"Thật hợp lý khi một bảo tàng dành riêng cho cuộc chiến chống phát xít sẽ hỗ trợ cho chiến dịch chống lại chủ nghĩa phát xít mới ở Ukraine", thông cáo báo chí về cuộc triển lãm có đoạn. Giới quan sát cho rằng đây là những nỗ lực nhằm khơi dậy lòng nhiệt thành dân tộc của người Nga, hỗ trợ cho chiến dịch thu hút nhân lực cho chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Các trung tâm tuyển quân địa phương ở Nga đang có những dấu hiệu cho thấy họ sắp chuẩn bị cho một đợt huy động khác. Tin đồn về đợt huy động quân mới đã khiến một số người Nga mang hai quốc tịch vội vã rời khỏi nước này.
Quân nhân Nga nói chuyện với những lính dự bị tại một điểm tập trung ở thị trấn Volzhsky, vùng Volograd, Nga ngày 28/9. Ảnh: Reuters
Để ngăn chặn kịch bản thanh niên trốn nhập ngũ như trong đợt động viên cuối năm ngoái, Nga đã siết hạn chế với việc rời đất nước, trong đó có yêu cầu nam công dân phải báo trước thời gian và địa điểm xuất cảnh.
Luật giao thông sửa đổi tại quốc hội tháng trước cũng yêu cầu "phương tiện thuộc về các công ty vận tải Nga, công ty vận tải nước ngoài, công dân Nga, công dân nước ngoài, người không quốc tịch và những người tham gia giao thông khác" phải thông báo trước thời gian đi qua biên giới Nga.
Jamie Dettmer, nhà phân tích của Politico, cho rằng đây là những dấu hiệu cho thấy Nga đã nhận ra nhân lực là yếu tố sống còn để tiến hành cuộc tấn công mùa xuân ở Ukraine, khi binh sĩ hai bên trên chiến trường hiện nay gần như ngang bằng nhau.
"Điều này có nghĩa tướng Gerasimov sẽ cần nhiều quân hơn nữa nếu ông muốn đạt được tỷ lệ ba đấu một mà các học thuyết quân sự cho là cần thiết đối với lực lượng tấn công", Dettmer nhận định.
Thanh Tâm (Theo Politico)