Sáng 21/7, đại diện VKSND Hà Nội bắt đầu tranh tụng với nội dung bào chữa của 54 bị cáo trong vụ án "chuyến bay giải cứu".
Sau trình bày về vấn đề chung, VKS đưa ra quan điểm với bị cáo Hoàng Văn Hưng (cựu trưởng phòng 5, Cơ quan An ninh Điều tra, Bộ Công an). Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, Hưng luôn nói bị cơ quan công tố áp đặt, dùng chứng cứ một chiều từ một người để kết tội. Bị cáo nhiều lần đề nghị VKS phải chứng minh hành vi phạm tội bằng các chứng cứ.
VKS cho rằng, do phần xét hỏi "chỉ được hỏi" chứ không có phần giải thích, nên kiểm sát viên sẽ làm rõ trong phần tranh tụng hôm nay. Theo đó, hai lần nhận 350.000 USD và 450.000 USD của bị cáo Hưng đều chỉ có Hưng và ông Nguyễn Anh Tuấn (cựu thiếu tướng, cựu phó giám đốc Công an Hà Nội) biết nhưng VKS "có đủ tài liệu chứng minh".
VKS phân tích video cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng nhận cặp đựng 450.000 USD.
Theo VKS, ban đầu tại cơ quan điều tra, Hưng không thừa nhận có cầm chiếc cặp da cài mã số đựng 450.000 USD ông Tuấn nhờ lái xe đưa. Sau vài buổi làm việc, cán bộ điều tra "đưa ra dữ liệu camera an ninh ghi lại toàn bộ hành vi này" thì Hưng mới thừa nhận và cho rằng trong cặp là 4 chai rượu vang.
Sau những lập luận này, VKS trình chiếu video ghi hình Hưng mặc vest đen, đeo cà vạt vàng đi ra từ trụ sở Cục An ninh điều tra trên phố Trần Bình Trọng sang bên đối diện đường, trước cổng Cung Văn hóa hữu nghị Việt Xô. Tại đây, Hưng gặp lái xe của ông Tuấn để nhận cặp màu đen.
Kiểm sát viên phân tích hình ảnh: "Nhận xong, Hưng đứng bên cạnh ôtô gọi điện thoại, trùng khớp với lời khai của ông Tuấn. Sau đó Hưng xách chiếc cặp, đi bộ ra ôtô của mình đã đỗ trước ở đó..., lên xe trong hơn 7 phút mới lái rời đi. Hưng khi quay trở lại cơ quan, tay không xách cặp".
Khi trình chiếu video, kiểm sát viên hai lần dừng hình ở chiếc cặp, nói: "Đây là chiếc cặp mà ông Tuấn khai là đựng tiền, còn Hưng lại bảo là 4 chai rượu vang. Do số tiền lớn nên bị cáo Hưng phải trực tiếp ra nhận và cất lên xe. Cặp da sau đó Hưng vứt đi nên không thể thu hồi".
Dữ liệu điện tử trích xuất từ điện thoại của các bị cáo cho thấy, trước ngày nhận tiền, Hưng và ông Tuấn có 8 cuộc liên lạc. Sáng hôm nhận tiền, hai người có 7 cuộc, phù hợp lời khai của Tuấn và xác nhận của chính Hưng về việc đã nhận được cặp da.
"Nếu Tuấn chỉ tặng 4 chai rượu vang thì không cần thiết phải gọi cho nhau 15 lần liên tục từ hôm trước đến hôm sau", VKS nêu quan điểm.
Cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng. Ảnh: Phạm Dự
VKS: Cựu điều tra viên Hưng 'tráo trở, tinh vi, vu khống cơ quan điều tra'
Ông Hưng bị cáo buộc cùng ông Tuấn nhận "chạy án" cho bị cáo Lê Hồng Sơn và Nguyễn Thị Thanh Hằng (Tổng giám đốc và Phó tổng giám đốc Công ty Bầu Trời Xanh). Tuy nhiên, cựu điều tra đưa thông tin gian dối để chiếm đoạt 800.000 USD của bà Hằng.
Theo VKS, việc khởi tố, truy tố Hưng đã được Cơ quan An ninh điều tra và VKSND Tối cao thực hiện thận trọng, chặt chẽ, đảm bảo khách quan, đúng quy định. Bởi việc bắt một người không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của bị can mà còn liên quan đến uy tín của cơ quan tiến hành tố tụng.
Việc đưa nhận tiền chỉ có bị cáo Hưng và Tuấn biết. Tuy nhiên, ông Tuấn khai báo thành khẩn, còn Hưng liên tục chối nên Cơ quan An ninh phải áp dụng nhiều biện pháp điều tra để đưa ra nhận định "về ý thức chủ quan của bị cáo Hưng".
Tại toà những ngày qua, Hưng cho rằng, trước khi khởi tố không được lấy lời khai. Sau khi khởi tố, bị cáo đã yêu cầu đối chất nhưng không được chấp nhận và suốt quá trình điều tra cũng chỉ có một buổi lấy lời khai. Cựu điều tra viên nói cơ quan điều tra nhập vụ án "chuyến bay giải cứu" và "chạy án" là vi phạm tố tụng nghiêm trọng.
Bác các lời khai này, VKS nói Hưng là điều tra viên cao cấp nhưng đang hiểu sai hoặc cố tình hiểu sai việc nhập vụ án là có căn cứ. Trước khi khởi tố, cơ quan an ninh đã có nhiều buổi làm việc với Hưng nhưng bị cáo không thừa nhận hành vi. Sau khi khởi tố, cơ quan điều tra cùng VKS có liên tiếp 8 buổi hỏi cung Hưng và một số buổi đối chất khác.
Ngày 15/4/2022, kiểm sát viên đã phúc cung. Những việc này đã được thể hiện trong hồ sơ vụ án.
Vừa đối đáp những điều trên, kiểm sát viên vừa trình chiếu nhiều điều khoản của Bộ luật Tố tụng hình sự để giải thích cho bị cáo Hưng. "Đã lấy lời khai, hỏi cung, phúc cung nhiều buổi nhưng Hưng lại nói là không có. Hành vi này của Hưng là vu khống cơ quan tố tụng", kiểm sát viên nói, nhìn thẳng về phía cựu điều tra viên Hưng.
Đại diện VKS tại tòa. Ảnh: Ngọc Thành
Theo VKS, khi tranh luận, bị cáo Hưng nói việc truy tố mình là "cẩu thả, hời hợt, liều lĩnh với rất nhiều vấn đề bất cập". Tuy nhiên, VKS thấy: "Hưng đã dựng chuyện vu khống cho cơ quan điều tra. Việc Hưng chối cãi cáo buộc nhận tiền từ ông Tuấn là tráo trở, gian dối, không trung thực, dựng chuyện trắng trợn. Không chỉ VKS, mà Hưng cũng bị bị cáo Tuấn, Hằng nói như vậy".
VKS cho hay, khi là điều tra viên chính của vụ án, Hưng đã nhiều lần gặp trực tiếp để hướng dẫn Hằng cách khai báo và khai báo cho Sơn. Việc này nhằm đối phó với cơ quan điều tra - chính nơi Hưng đang công tác. Sau khi bị điều chuyển công tác, Hưng vẫn đưa ra thông tin gian dối để lừa tiền.
Kiểm sát viên đưa ra hàng loạt dẫn chứng để chứng minh quan điểm bị cáo Hưng "gian dối, tinh vi, luôn tìm cách che đậy hành vi phạm tội". Đó là: Hưng luôn yêu cầu các cuộc gặp phải diễn ra ở nhà ông Tuấn, sau 20h; cấm Hằng liên lạc trực tiếp, tất cả phải thông qua ông Tuấn; khi gọi điện cho Phó giám đốc Công an Hà Nội, Hưng đều gọi bằng sim rác hoặc ứng dụng Viber; trong năm 2022, Hưng và ông Tuấn phát sinh 435 cuộc gọi, trong đó có 165 cuộc gọi phát sinh thời lượng.
Theo VKS, có những điều nếu Hưng không nói thì các bị cáo Tuấn, Hằng, Sơn sẽ không biết mà khai báo, đặc biệt là khai báo giống nhau. Ví dụ: các cán bộ A01 có quan điểm như thế nào, điều tra viên nào hỏi cung, quan điểm của kiểm sát viên, điều tra viên như nào... "Đây là bí mật công tác. Hưng không nói thì chẳng ai biết", một lần nữa VKS khẳng định.
Tại tòa Hưng khai tiếp xúc bà Hằng, Sơn để vận động nghi can ra đầu thú, nhưng theo VKS, thực tế Hưng hướng dẫn vì mục đích cá nhân mình.
VKS: Bị cáo Hưng đã được áp dụng tối đa nguyên tắc suy đoán vô tội
Trước việc Hưng cho rằng lời khai của mình từ đầu đến cuối đều thống nhất nhưng lại không được tình tiết thành khẩn, VKS đánh giá, Hưng khai báo nhỏ giọt, chỉ thừa nhận những gì cơ quan điều tra đưa ra không thể chối cãi được và "tráo trở dựng chuyện để che giấu hành vi phạm tội".
Bị cáo Tuấn khai đã đưa 2,25 triệu USD nhưng cơ quan điều tra kết luận chỉ đủ căn cứ buộc tội Hưng với số tiền 800.000 USD. Việc này, theo VKS, các cơ quan tố tụng đã "rất thận trọng khách quan, áp dụng tối đa nguyên tắc suy đoán vô tội cho Hưng".
Hưng là điều tra viên cao cấp, trưởng phòng, trực tiếp chỉ đạo các điều tra viên điều tra vụ án này. Trong khi các đồng đội ngày đêm xác minh, quyết liệt đấu tranh làm rõ hành vi phạm tội, bị cáo là người chỉ huy đứng đầu nhưng lại tiếp xúc, hướng dẫn những người vi phạm để trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật. "Hành vi này không chỉ phản bội đồng chí, đồng đội, truyền thống anh hùng của lực lượng Công an nhân dân, còn gây mất uy tín lực lượng điều tra và cơ quan tư pháp nói chung", VKS nêu quan điểm.
Theo VKS, Hưng biết rõ nếu người vi phạm ra tự thú sẽ được hưởng khoan hồng nhưng vẫn lợi dụng lòng tin của Hằng, vẫn hướng dẫn bà này khai báo gian dối và liên tục đưa ra các thông tin sai sự thật để yêu cầu đưa tiền rồi chiếm đoạt. Còn ông Tuấn và Hằng không phải đạo diễn, biên kịch để dàn dựng màn kịch hoàn hảo nhằm vu oan cho Hưng, trong khi giữa họ không có quan hệ làm ăn hay mâu thuẫn.
"Là người am hiểu pháp luật nhất trong các bị cáo, đáng lẽ Hưng phải nhận thức đầy đủ sai phạm, ăn năn hối cải nhưng Hưng lại sử dụng kiến thức để đối phó, chối tội. Tại tòa, Hưng luôn quanh co, thái độ xúc phạm cơ quan điều tra, VKS, gây áp lực tới bị cáo khác", VKS đánh giá và giữ nguyên quan điểm luận tội, mức án đề nghị 19-20 năm tù với Hưng.
Phiên toà đang tiếp tục phần đối đáp.
Phạm Dự - Thanh Lam