Sáng 7/5, lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ được tổ chức với sự tham gia của hơn 12.000 người, gồm các lực lượng của quân đội, công an, dân quân tự vệ và các đoàn thể xã hội. Đây là sự kiện chính thức và quan trọng nhất trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ.
Tham dự buổi lễ có các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố. Phó thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Lào Chansamose Chanyalath, Phó thủ tướng Campuchia Neth Savoeun, Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sébastien Lecornu và nhiều Đại sứ các nước tại Việt Nam cùng tham dự.
Trước diễu binh một ngày, Điện Biên đổ mưa lớn khiến không khí vùng thung lũng trở nên dịu mát. Trên các tuyến phố, bằng lăng bung nở tím biếc, phượng đỏ rực hòa vào màu cờ, pano. Từ 5h, người dân đã đứng kín hai bên đường Hoàng Văn Thái, Võ Nguyên Giáp - nơi đoàn diễu binh diễu hành sẽ đi qua. Nhiều người ở xa lo hết chỗ đã đến từ 3h sáng và "đặt gạch" để lấy suất ngồi xem cho đỡ mỏi chân.
10 năm kể từ đại lễ kỷ niệm 60 năm, người dân Điện Biên mới lại được xem diễu binh mừng ngày chiến thắng Điện Biên Phủ. Không chỉ người dân thành phố, đồng bào Mông, Thái từ các huyện xung quanh như Điện Biên, Tuần Giáo cũng đến từ sớm. Phụ nữ người Thái mặc áo cóm, búi tóc tằng cẩu, đi thành từng nhóm, bế theo những đứa trẻ cầm cờ đỏ sao vàng. Các cựu chiến binh tóc bạc, trên ngực treo đầy huy chương chen lẫn trong dòng người. Ai nấy đều mong chờ đoàn diễu binh đi qua.
Ngã tư Hoàng Văn Thái - Võ Nguyên Giáp, nơi đoàn diễu binh sẽ rẽ về ba hướng tập trung đông người dân nhất. Lực lượng công an đặt barie điều tiết giao thông, cảnh sát cơ động đứng thành hàng rào mềm giữ gìn trật tự. Các tuyến phố quanh sân vận động cấm đường để phục vụ lễ diễu binh diễu hành.
7h44, dàn lựu pháo 105 mm đặt tại Bảo tàng chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ khai hỏa 21 phát đạn. Tiếng pháo lễ hòa cùng tiếng mưa rào. Lễ diễu binh diễu hành chính thức bắt đầu. 70 năm trước, trận địa lựu pháo 105 mm đặt trên các sườn núi bao quanh lòng chảo Mường Thanh khai hỏa đã khiến quân Pháp bất ngờ, là một trong những yếu tố then chốt làm nên thắng lợi chiến trường Điện Biên Phủ.
"Tôi cảm tưởng như nghe tiếng pháo trận từ năm xưa vọng về", ông Nguyễn Kim Tượng, một cựu binh chống Mỹ, nói lớn trong mưa. Ông Tượng 80 tuổi, lần đầu bắt xe từ Phú Thọ lên Điện Biên xem không khí diễu binh, đi thăm đồi A1 cùng các di tích chiến trường. Ông nói "rất tự hào về thế hệ cha anh, đặc biệt là đại tướng Võ Nguyên Giáp".
Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam luôn biết ơn sự hỗ trợ, giúp đỡ của Trung Quốc, các nước Liên Xô cũ, các nước xã hội chủ nghĩa, bạn bè quốc tế và lực lượng tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới, đặc biệt là Lào, Campuchia trong liên minh đoàn kết chiến đấu ba nước Đông Dương.
Theo lãnh đạo Chính phủ, chiến dịch là đỉnh cao thắng lợi của cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ; là thắng lợi của tinh thần "không có gì quý hơn độc lập tự do"; là sự kết tinh sức mạnh Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Chiến thắng này làm sáng ngời chân lý Chiến tranh xâm lược của Đế quốc nhất định thất bại, cách mạng giải phóng dân tộc nhất định thành công.
Thủ tướng nhấn mạnh chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ "được dẫn dắt bởi đường lối cách mạng đúng đắn, sáng tạo, bắt nguồn từ sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, từ truyền thống yêu nước nồng nàn và tinh thần đoàn kết đã được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử".
8h30, trời tạnh mưa. Khoảng 15 phút sau, ba biên đội 11 trực thăng thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân cất cánh từ sân bay Điện Biên Phủ, mang theo cờ Tổ quốc và cờ Đảng hướng về sân vận động tỉnh Điện Biên. Trực thăng bay ngang qua dòng Nậm Rốm, qua di tích đồi A1 - một trong 49 cứ điểm của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Người dân bên dưới phấn khích vẫy cờ, dùng điện thoại ghi lại.
8h46, lễ diễu binh, diễu hành bắt đầu. Lực lượng diễu binh gồm 4 khối nghi trượng, 24 khối quân đội, dân quân tự vệ, công an. 9 khối diễu hành gồm cựu chiến binh, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, công nhân, nông dân, tri thức, thanh niên, phụ nữ, khối các dân tộc Tây Bắc, khối nghệ thuật. Tổng cộng 12.000 người tái hiện khí thế của chiến thắng "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" 70 năm trước.
Đi đầu đội hình là Quốc huy nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc huy được đặt trên biểu tượng rồng thiêng đang vươn mình bay lên, thể hiện khát vọng của dân tộc Việt Nam. 54 trai tài, gái giỏi hộ tống Quốc huy, tượng trưng cho khối đại đoàn kết 54 dân tộc.
Khối diễu hành Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh sau đó tiến vào Lễ đài, tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh - người đã mở đường, chỉ lối và trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, trong đó có chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.
Trung tướng Nguyễn Trọng Bình, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam chỉ huy, dẫn đầu các khối đại diện cho lực lượng Quân đội nhân dân và Dân quân tự vệ.
Lực lượng quân đội có 15 khối, gồm nữ Quân nhạc; chiến sĩ Điện Biên; sĩ quan Lục quân; sĩ quan Hải quân; sĩ quan Phòng không - Không quân; sĩ quan Biên Phòng; sĩ quan Cảnh sát biển; nữ sĩ quan Quân y; Lực lượng Tác chiến không gian mạng; Lực lượng gìn giữ hòa bình Việt Nam; chiến sĩ Lục quân; chiến sĩ Đặc công; chiến sĩ Đặc nhiệm; nữ Dân quân các dân tộc Tây Bắc và nữ Du kích miền Nam.
Trong suốt chặng đường đấu tranh cách mạng, lực lượng Lục quân đã lập nên những chiến công, từ Phai Khắt, Nà Ngần đến Điện Biên Phủ, từ Núi Thành - Plâyme đến Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc; xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, bộ đội Phòng không bắn rơi 52 máy bay Pháp. Tháng 12/1972, bộ đội Phòng không - Không quân cùng quân và dân miền Bắc bắn rơi 82 máy bay Mỹ, trong đó có 34 chiếc B.52, góp phần làm nên Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không".
9h, xe chỉ huy, xe Tổ Cờ truyền thống công an tiến vào lễ đài. Dẫn đầu là xe chỉ huy của thiếu tướng Lê Văn Hà, Phó tư lệnh Cảnh sát cơ động. Tiếp theo là Tổ Cờ truyền thống của lực lượng Công an nhân dân, các khối nam sĩ quan An ninh nhân dân; nam sĩ quan Cảnh sát nhân dân; nữ sĩ quan Cảnh sát giao thông; nam sĩ quan Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu hộ, cứu nạn; nam sĩ quan Cảnh sát cơ động; nữ chiến sĩ Cảnh sát đặc nhiệm; nam chiến sĩ Cảnh sát đặc nhiệm và Cảnh sát cơ động Kỵ binh.
Lực lượng An ninh nhân dân đã lập nhiều chiến công trên mặt trận bảo vệ an ninh quốc gia; vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 4 huân chương sao vàng, huân chương Hồ Chí Minh, nhiều tập thể, cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Mới được thành lập, song Cảnh sát cơ động kỵ binh đã tham gia và hoàn thành tốt nhiều nhiệm vụ tuần tra, diễu hành tại các thành phố, điểm du lịch, các sự kiện quan trọng của đất nước và các sự kiện mang tầm quốc tế. Sự xuất hiện của Cảnh sát cơ động kỵ binh mang đến cảm giác thân thiện, thanh bình, để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp về đất nước, con người Việt Nam và lực lượng Công an nhân dân.
Trước khi kết thúc buổi lễ tại sân vận động, 11 khối thuộc các ban, ngành, đoàn thể diễu hành qua lễ đài. Trong đó có khối Hồng kỳ; Cựu chiến binh; Thanh niên xung phong; Dân công hỏa tuyến; Công nhân; Nông dân; Trí thức; Thanh niên; Phụ nữ; các dân tộc Tây Bắc và khối Nghệ thuật.
9h15, sau khi rời sân vận động tỉnh Điện Biên, 40 khối đi đầu là xe mô hình Quốc huy, đi cuối là khối nghệ thuật lần lượt diễu binh, diễu hành qua một km đường Hoàng Văn Thái. Đến ngã tư Hoàng Văn Thái - Võ Nguyên Giáp, các quân binh chủng chia làm ba đoàn. Một đoàn rẽ phải qua các di tích đồi A1, quảng trường 7/5, tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ. Một đoàn đi thẳng về cầu Mường Thanh. Đoàn còn lại rẽ trái đi qua Bảo tàng chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.
Đi bên cạnh đoàn diễu binh diễu hành là đội hậu cần khoảng 5-7 người làm nhiệm vụ dẹp đường, xử lý sự cố cho đoàn. Khi đội hậu cần đi qua, người dân hai bên đường, đặc biệt là các em nhỏ trong trang phục áo cờ đỏ sao vàng vui vẻ bắt tay chú bộ đội.
10h20, đại lễ kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ khép lại sau khoảng 2 tiếng diễu binh diễu hành qua lễ đài và trên đường phố.
Xem diễn biến chính